Danıştay 9. Daire 1990/2875 Esas 1991/2850 Karar Sayılı İlamı

Daire : DOKUZUNCU DAİRE
Karar Yılı : 1991
Karar No : 2850
Esas Yılı : 1990
Esas No : 2875
Karar Tarihi : 30/09/991
OCAKTA YETERLİ MALZEME BULUNMADIĞINDAN, SADECE ÇALIŞILAN GÜNLER İÇİN RÜSUM ALINACAĞI HK.
Dava, İl Daimi Encümeni işleminin iptali istemiyle açılan davayı; uyuşmazlığın, kum çakıl ocağı işletmek üzere ruhsat alan, ancak ocakta yeterli malzeme bulunmadığından işletme ruhsatının iptalini isteyen ve bu istemi kabul edilen davacılardan, iki yıllık maktu rüsmun tahsiline ilişkin Valilik kararının iptalinin talep edilmesinden doğduğu, Taşocakları Nizamnamesinin 19.maddesi hükmüne göre, bir taşocağının maktu resme tabi tutulabilmesi için, ocağın açılışından iki yıl geçtikten sonraki en az üç yıllık üretim ortalamasının belli olması ve vilayetle ruhsat sahibinin alınacak maktu resim miktarı üzerinden anlaşmalarının şart olduğu, olayda, davacıların dava konusu kum çakıl ocağını 30.3.1988-30.3.1990 tarihleri arasında işletmek üzere iki yıl süreyle ruhsat aldıkları, ara kararıyla söz konusu ocağın iki defa hangi tarihte ve kimler tarafından işletilmeye başlanıldığının sorulduğu, gelen cevaptan bu ocak için ilk defa 25.6.1986-25.6.1987 tarihleri arasında bir yıl müddetle ruhsat verildiğinin anlaşıldığı bu durumda, anılan kum çakıl ocağı ilk defa 25.6.1986 tarihinde açılmış olduğundan davacılar tarafından işletilmeye başlandığı 30.3.1988 tarihi itibariyle Taşocakları Nizamnamesinin 19.maddesindeki şartların tahakkuk etmediği, bu nedenle ocağın maktu resme tabi tutulmasında yasal isabet bulunmadığı, dolayısıyle Valililik kararının yükümlülerden iki yıllık maktu rüsum tutarının tahsil edilmesine ilişkin kısmının iptalinin icabettiği gerekçesiyle kabul eden Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına ilişkin bulunmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, İl Daimi Encümeni kararının dayanılarak …, … Köyü hudutlarında ve … … Mevkiinde bulunan tapulu arazi üzerindeki kum, çakıl ocağının işletilmesi için yükümlülere iki yıllık işletme ruhsatının verildiği, bu ruhsatta maktu rüsum miktarının, ocak çalıştırılsın yada çalıştırılmasın 1.yıl …, 2.yıl … TL olarak belirlendiği, ancak ocakta yeterli malzemenin bulunmaması nedeniyle 23.5.1988 tarihinde ruhsatın iptali için idareye başvurulduğu İl Daimi Encümenince ocakta yeterli malzeme bulunmadığı saptandığı halde iki yıllık rüsum tutarının tahsil edilmesinden sonra ocak ruhsatının iptaline karar verildiği, bu kararın rüsma ilişkin kısmının iptali istemiyle yükümlülerce vergi mahkemesine dava açıldığı, açılan davanın kabulü üzerine idarece Danıştay'a temyizen gelindiği anlaşılmıştır.
Vergi Mahkemesi, olayda maktu rüsum koşullarının bulunmadığı gerekçesiyle il daimi encümen kararını iptal etmişse de, yükümlüler bu iddia ile ruhsat alındığı tarihte rüsuma karşı dava açmadıklarından İl Daimi encümeni kararının iptali istemiyle açılan bu davada maktu rüsum koşullarının bulunup bulunmadığının incelenmesi mümkün bulunmamaktadır.
Taşocakları Nizamnamesi hükümlerine göre rüsum alınabilmesi için ocakta yeterli malzeme bulunması şarttır.
Sözkonusu uyuşmazlıkta ise verilen ruhsatnamede ocak çalıştırılsın veya çalıştırılmasın belirlenen rüsum miktarının ödeneceği kabul edilmişse de, bu şart ancak ocakta yeterli malzeme bulunması halinde geçerli olacağından, ödevlilerin iradesi dışında, ocakta yeterli malzeme bulunmaması nedeniyle ocak çalıştırılamadığından, çalışılmayan günler için rüsum alınması mümkün bulunmamaktadır.
Bu itibarla ocakta yeterli malzeme bulunmadığı saptanmasına ve yükümlülere ayıplı mal teslim edilmesine rağmen, il daimi encümenince sadece ocakta çalışılan günler için rüsum alınmasına karar verilmesi gerekirken, iki yıllık rüsum miktarının tahsil edilmesinden sonra ruhsatın iptaline karar verilmesinde isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle … Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına, dosyanın anılan mahkemeye gönderilmesine karar verildi.