BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul 1. Asliye Ticaret Mahkemesi 2020/691 Esas 2021/705 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/691
KARAR NO : 2021/705

DAVA : Menfi Tespit (Adi Yazılı Senetten Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 02/07/2019
KARAR TARİHİ : 21/10/2021

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Adi Yazılı Senetten Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; lehtarının davalı ... olduğu 200.000 USD bedelli 05.07.2019 vadeli bononun müvekkiline silahla tehdit suretiyle imzalatıldığını, bu olay nedeniyle ... C. Başsavcılığının ... nolu dosyasında soruşturmanın devam ettiğini belirterek bu bono nedeniyle davalıya borçlu olunmadığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; dava dışı ...'nun, davacıda 200.000 USD tutarındaki alacağının müvekkiline devredildiğini ve bu borç nedeniyle müvekkili lehine bononun düzenlendiğini, davacının da bu hususu kabul ettiğini ve bu şekilde bonoyu düzenleyerek imzaladığını, davacının iddialarının haksız olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
Davadan sonra 19.07.2019 tarihinde yapılan icra takibine ilişkin ... 7. İcra Dairesinin ... E. sayılı dosyası, ... C. Başsavcılığının ... nolu Soruşturma dosyası, sicil kayıtları, ... 22. İcra Hukuk Mahkemesinin ... E. sayılı dosyası celp edilip incelenmiş, ... 7. İcra Müdürlüğü’nün ... esas sayılı takip dosyasında kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla ilamsız takipte, takibin 28.05.2019 düzenleme tarihli, 05.07.2019 vade tarihli, 200.000,00 USD tutarlı bonoya dayandığı, takip dayanağı bonoda düzenleme yerinin yazılı olmadığı, düzenleyenin adının yanında da herhangi bir yer adının bulunmadığı, bu şekli ile bononun zorunlu unsurları içermediği, kambiyo senedi niteliği taşımadığı bu sebeple de ... 22. İcra Hukuk Mahkemesinin ... E. sayılı dosyası ile takibin iptaline karar verildiği anlaşılmıştır.
Tüm Dosya Kapsamı Birlikte Değerlendirildiğinde
Dava, bono vasfı bulunmayan senet nedeni ile borçlu olunmadığının tespiti istemine ilişkindir.
Davalı gerçek kişi tarafından davacı gerçek kişi aleyhine ... 7. İcra Müdürlüğü’nün ... esas sayılı takip dosyasında kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takip başlatıldığı, takibin, 28.05.2019 düzenleme tarihli, 05.07.2019 vade tarihli, 200.000,00 USD tutarlı bonoya dayandığı, takip dayanağı bonoda düzenleme yerinin yazılı olmadığı, düzenleyenin adının yanında da herhangi bir yer adının bulunmadığı, bu hali ile senedin kambiyo vasfına haiz olmadığı sabittir.
Genel anlamda bir mahkemenin görevi belirli bir davaya, dava konusunun niteliği veya değerine göre o yerdeki aynı yargı koluna ait ilk derece mahkemelerinden hangisi tarafından bakılabileceğini belirtir. Bilindiği üzere, ilk derece mahkemeleri genel mahkemeler ve özel mahkemeler olarak ikiye ayrılmışlardır. Hangi davalara özel mahkemelerde, hangi davalara genel mahkemelerde bakılacağı ve genel mahkemelerde bakılacak davalardan hangilerine asliye hukuk mahkemesinde, hangilerine sulh hukuk mahkemesinde bakılacağı hususuna görev, bunu düzenleyen kurallara da görev kuralları denir. Genel mahkeme ile özel mahkeme arasındaki ilişkinin bir görev ilişkisi olduğu ve görevle ilgili kuralların kamu düzenine ilişkin bulunduğu konusunda öğretide ve uygulamada duraksama yoktur. Genel mahkemelerin bakacakları davalar, belirli kişi ve iş gruplarına göre sınırlandırılmamış olup aksi belirtilmedikçe medeni yargılama hukukuna giren her türlü işe bakmakla görevlidirler. Açık kanun hükmü ile özel mahkemelerde görüleceği belirtilmemiş olan bütün davalar genel mahkemelerin görevine girer.
Buna karşılık özel mahkemeler, belirli kişiler arasında çıkan veya belirli uyuşmazlıklara bakmakla görevlidir. Diğer bir ifadeyle, özel mahkemeler özel kanunlarla kurulmuş olup özel kanunlarda belirtilen davaları yürütür.
Yukarıda belirtildiği üzere, göreve ilişkin kurallar kamu düzenine ilişkin olup HMK’nın 114/1-c maddesine göre mahkemenin görevli olması dava şartıdır. HMK’nın 115. maddesine göre ise dava şartlarının mevcut olup olmadığı, taraflarca ileri sürülüp sürülmediğine bakılmaksızın yargılamanın her aşamasında mahkemece kendiliğinden gözetilir. Diğer taraftan görevsiz mahkeme davanın esası hakkında karar veremez. Bu nedenle, dava açılırken dayanılan hukukî ve maddi olguların göreve etkili olduğu durumda öncelikle hukukî niteleme yapılmalı ve sonucuna göre mahkemenin görevsiz olduğu kanısına varılırsa dava dilekçesinin usulden reddine karar verilmelidir. Görev nedeniyle dava dilekçesinin reddi kararında görevli mahkemenin hangi mahkeme olduğu belirtilmeli ve dava dosyasının bu görevli mahkemeye gönderilmesine karar verilmelidir (HMK m.20)
Somut olayda; tarafların tacir oldukları yönünde bir iddia bulunmadığı, uyuşmazlığın tarafların ticari işletmesi ile ilgili olmadığı , uyuşmazlığın kaynağının düzenleme yeri yazılmamış bono olması, düzenleme yeri bulunmayan bonoların kambiyo senedi niteliğinde olmayıp, yazılı delil başlangıcı sayılması, bononun kaynağının ödünç akdi olması, mutlak ticari dava kapsamına giren uyuşmazlık bulunmaması ve ticari dava niteliğinde bulunmayan uyuşmazlığın 6100 sayılı HMK'nın 2. maddesi uyarınca genel hükümlere göre asliye hukuk mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerektiğinden emsal Bölge Adliye Mahkemesi 37. Hukuk Dairesinin 2017/2638 E. 2017/2443 K. ve 2019/769 E. 2019/2159 K. sayılı ilamları doğrultusunda davanın görev(usul) yönünden reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Dosyanın HMK. 115/2. maddesi gereği görev (usul) yönünden REDDİNE,
2-Kararın kesinleşmesine mütakip talep halinde dosyanın yetkili ve görevli Nöbetçi İstanbul Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilmesine,
3-HMK 331/2. maddesi gereği yargılama giderlerinin görevli mahkemece hüküm altına alınmasına,
4-HMK 20. maddesi gereği süre içeresinde talep edilmemesi halinde davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı, kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde İstinaf yolu açık olmak üzere oy birliği ile verilen karar açıkça okunup anlatıldı. 21/10/2021

BAŞKAN ...

ÜYE ...

ÜYE ...

KATİP ...