Danıştay 10. Daire 1989/2387 Esas 1990/590 Karar Sayılı İlamı

Daire : ONUNCU DAİRE
Karar Yılı : 1990
Karar No : 590
Esas Yılı : 1989
Esas No : 2387
Karar Tarihi : 15/03/990

MAZBUT VE MÜLHAK DURUMDAKİ İKİ VAKFIN ORTAK HAYRATI OLAN CAMİNİN ONARIM GİDERLERİNİN, ANILAN VAKIFLARI TARAFINDAN, BU VAKIFLARIN GELİRLERİ ARASINDA SAPTANACAK ORAN DAHİLİNDE KARŞILANMASI GEREKTİĞİ HK.
Uyuşmazlık; … İlinde bulunan … camiinin onarım giderlerinin, 1131 tarihli Vakfiyeyle kurulan mazbut vakıf ile 1133 tarihli Vakfiyeyle kurulan, davacının mütevellisi olduğu mülhak vakıf gelirlerinden ortaklaşa karşılanması yolunda davalı idarece tesis edilen işlemi iptal eden İdare Mahkemesi kararın bozulması isteminden ibarettir.
Temyizen incelenen kararda belirtilenin aksine 7044 ve 2863 sayılı Yasalar Vakıfların hayratlarıyla iligili, vakfiyeleri gereği olan yükümlülüklerini ortadan kaldırmakta; Kültür varlığı niteliğindeki vakıf hayratlarının, ilgili mülhak vakıfların katkısı dışında yalnızca Vakıflar Genel Müdürlüğünde onarılması gerektiği yolunda bir düzenlemeyi içermemektedir.
7044 sayılı Yasa, vakıf yoluyla yapılmış, herhangi bir şekilde Hazine, Belediyeler veya özel idarelerin mülkiyetine geçmiş eski eserlerin gerçek nitelikleriyle korunması amacıyla Vakıflar Genel Müdürlüğüne devrini öngörmekte; anılan yasada, Vakıflar Genel Müdürlüğünün, devraldığı eski eserlerin bakım ve onraımını gerçekleştireceği belirtilmektedir.
Fakat yasaya göre devri söz konusu olmayan, aynı zamanda bir mülhak vakfın hayratı olan eski eserin, 7044 sayılı Yasadan hareketle yalnızca Vakıflar Genel Müdürlüğünce onarılması gerektiği sonucuna varılamayacağı açık bulunmaktadır.
2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yasası da Kültür ve Tabiat Varlıklarının korunması işin gerekli önlemlerin alınmasını, cami, türbe, kervansaray gibi eserlerin korunması işinin Vakıflar Genel Müdürlüğünce yürütülmesini öngörmekle birlikte, tarihi eserlerle ilgili gerçek ve tüzel kişilerin, mülkiyet veya Vakıf ilişkisinden kaynaklanan bakım ve onarım sorumluluklarını kaldırmamıştır.
… İlindeki … Paşa Camii, davacının mütevellisi olduğu 1133 sayılı Vakfiye ile kurulan mülhak vakfın ve 80 dükkanlı bedesteni 7044 sayılı Yasa ile Vakıflar Genel Müdürlüğüne intikal eden 1131 tarihli vakfiye ile konulan mazbut vakfın ortak hayratıdır. Dolayısıyla söz konusu camiinin onarım giderlerinin de, öncelikle, caminin sürekliliğini sağlamalarının doğal sonucu olarak anılan Vakıflarca karşılanması gerekmektedir. Cami onarım giderlerinin hangi vakıf tarafından karşılanacağı veya iki vakıf arasında ne şekilde bölüşüleceği konusunu ise Vakıfların Vakfiyelerine göre belirlenmesi zorunludur.
Mazbut ve mülhak durumdaki iki vakfın vakfiyesinde de, ortak hayrat olan caminin onarımı konusunda herhangi bir açıklamaya yer verilmemiştir. Her ne kadar mazbut vakfın 1131 tarihli vakfiyesinde, cami görevlilerine verilecek ücretler, aydınlatma ve hazır giderleri saptandıktan sonra, vakıf gelirlerinin belirtilen hususlar işin ve "levasal camii şerifi" harcanacağı belirtilmişse de, camiye gereken şeylere harcama yapılması şeklindeki bu ibare, caminin bütün onarım giderlerinin anılan vakıf gelirlerinden karşılanması sonucunu doğuracak açıklıktan yoksun bulunmaktadır. Davacının mütevellisi olduğu vakfın, mazbut vakfın vakfiyesindeki tahsislere ek yapan, aynı caminin sürekliliğini sağlamaya yönelik, mazbut vakfın tamamlayıcısı niteliğini taşıması karşısında, cami onarım giderlerinin iki vakıf arasında bölüşülmesi zorunlu görülmektedir. Ancak gelir durumları aynı olmayan iki vakfın, cami onarım giderlerini yarı yarıya paylaşması da, vakıfların vakfiyeleriyle belirlenen niteliklere, hakkaniyet kuralına uygun düşmeyecektir. İki
vakfın vakfiyeleriyle belirlenen niteliklerini gözönüne alan kurulumuzca, eski onarım giderlerinin, gelir durumları dikkate alınıp, gelirleri arasında saptanacak oran dahilinde söz konusu mazbut ve mülhak vakıflarca karşılanması gerektiği sonucuna varılmıştır. Esasen mülhak vakfın mütevellisi olan davacıda, davalı idareye verdiği 9.2.1987 tarihli dilekçede, mülhak ve mazbut vakıfların gelirleri arasında saptanarak bir oran dahilinde onarım giderlerinin iki vakıfca karşılanmasını istemiştir.
Sonuç olarak, davalı idarece ortak hayrat olan caminin onarım giderlerinin, gelir durumlarına göre bir oran saptanmadan, mazbut vakıf ile davacının mütevellisi olduğu mülhak vakıf arasında ortak olarak, yarı yarıya paylaşması yolunda tesis edilen dava konusu işlem, hukuka aykırı bulunmaktadır. Dayandığı gerekçe itibariyle yerinde görülmemekle birlikte, dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyizen incelenen karar sonucu itibariyle yerinde görülmektedir.
Açıklanan nedenlerle davalı idarenin 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 49.maddesine uygun bulunmayan temyiz isteminin reddine, sonucu itibariyle yerinde görülen, dava konusu işlemin iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararın yukarıda belirtilen gerekçeyle onanmasına karar verildi.