Danıştay Danıştay 15. Daire Başkanlığı 2013/2988 Esas 2015/7706 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ON BEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2013/2988
Karar No : 2015/7706


Davacı :
Vekili :
Davalı :
Vekili :

Davanın Özeti : tarafından 26/01/2010 tarih ve 2365 sayılı Makam Onayı ile yürürlüğe konulan "Aile Hekimliğinin Pilot Uygulandığı İllerde Toplum Sağlığı Merkezleri Kurulması ve Çalıştırılmasına Dair Yönerge"nin; 21/09/2010 tarihli Yönergenin 1. maddesiyle değişik 5. maddesinin 1. fıkrasında yer alan, “Her ilçede ve 10/07/2004 tarihli 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununa tabi olmayan il merkezlerinde bir toplum sağlığı merkezi kurulur ...” cümlesi ile yeni eklenen geçici 2. maddesinin ve bu maddelere dayanılarak Manisa İl merkezinde faaliyet gösteren 2 ve 3 Nolu Toplum Sağlığı Merkezlerinin kapatılmasına dair 08/11/2010 tarih ve 44566 sayılı işlemin hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Dava konusu Yönergenin aile hekimliği uygulamasına paralel olarak ve genel hükümlerin Bakanlığa verdiği yetki doğrultusunda hazırlandığı, işleminde yönergeye uygun olduğu ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Düşüncesi : İlgili mevzuat uyarınca yönetmelikle düzenleneceği açık olan toplum sağlığı merkezlerinin tanımı, görevi, fiziki yapısı, tipi, standart kadro ve personeli ile ilgili hususların yönergeyle düzenlenmesi mümkün olmadığından, dava konusu yönerge hükümlerinin ve hükümler uyarınca tesis edilen işlemin iptali gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı :
Düşüncesi : Dava, ... İl Merkezinde faaliyet gösteren 2 ve 3 Nolu Toplum Sağlığı Merkezlerinin kapatılmasına ilişkin 08.11.2010 tarihli ve 44566 sayılı işlem ile bu işlemin dayanağını oluşturan, tarafından 26.01.2010 tarihli ve 2365 sayılı Makam Onayı ile yürürlüğe konulan, 'Aile Hekimliğinin Pilot Uygulandığı İllerde Toplum Sağlığı Merkezleri Kurulması ve Çalıştırılmasına Dair Yönerge'nin'; 21.09.2010 tarihli Yönergenin 1 inci maddesiyle değişik 5 inci maddesinin 1 inci fıkrasında yer alan, “Her ilçede ve 10.07.2004 tarihli 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununa tabi olmayan il merkezlerinde bir toplum sağlığı merkezi kurulur ...” cümlesi ve aynı Yönerge ile eklenen Geçici 2 nci maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.
Aile Hekimliğinin Pilot Uygulandığı İllerde Toplum Sağlığı Merkezleri Kurulması ve Çalıştırılmasına Dair Yönerge'nin, ''Hukuki dayanak'' başlıklı 3 üncü maddesinde; Bu Yönergenin 09.12.2004 tarih ve 25665 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 5258 sayılı Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Kanunun 8 inci maddesi ile 14.12.1983 ve 1825 1 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 181 sayılı Sağlık Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 43 üncü maddesine dayanılarak hazırlandığı belirtilmiştir.
Mülga 181 sayılı nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 43 üncü maddesinde, ''Bakanlık, kanunla yerine getirmekle yükümlü olduğu hizmetleri tüzük, yönetmelik, tebliğ, genelge ve diğer idari metinlerle düzenlemekle görevli ve yetkilidir.'' kuralına yer verilmiştir.
İlgili mevzuatta, tüzük veya yönetmelikle düzenleneceği açıkça belirtilen hususların, Bakanlıkça bu maddeye dayanılarak tebliğ, genelge ve diğer idari metinlerle düzenlemesine olanak bulunmamaktadır.
5258 sayılı Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Kanunun ''Yönetmelikler'' başlıklı 8 inci maddesinin 1 inci fıkrasında, ''Aile hekimi ve aile sağlığı elemanlarının çalışma usul ve esasları; çalışılan yer, kurum ve statülerine göre öncelik sıralaması; aile hekimliği uygulamasına geçişe ve nakillere ilişkin puanlama sistemi ve sayıları; aile sağlığı merkezi olarak kullanılacak yerlerde aranacak fizikî ve teknik şartlar; meslek ilkeleri; iş tanımları; performans ve hizmet kalite standartları; hasta sevk evrakı, reçete, rapor ve diğer kullanılacak belgelerin şekli ve içeriği, kayıtların tutulması ile çalışma ve denetime ilişkin usul ve esaslar, nca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.'' kuralına yer verilmiş bulunmaktadır.
5258 sayılı Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Kanunun 8 inci maddesinin 1 inci fıkrasına dayanılarak 06.07.2005 tarih ve 25867 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Yönetmelik çıkarılmıştır. Bu yönetmelikte, Toplum Sağlığı Merkezlerinin tanımı, kurulması ve çalıştırılmasına ilişkin bir düzenleme yapılmamıştır.
26.01.2010 tarihli Yönergeden sonra, 5258 sayılı Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Kanunun 8 inci maddesinin 1inci fıkrasına ve 181 sayılı nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 43 üncü maddesine dayanılarak çıkarılan 25.05.2010 tarih ve 27591 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği ile ''Toplum Sağlığı Merkezi''nin tanımı yapılmış, Aile Hekimlerinin sözü edilen merkezle olan ilişkisi düzenlenmiş ve 31 inci maddesi ile de yukarıda adı geçen Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
26.01.2010 tarihli Yönerge ile yürürlükten kaldırılan aynı adlı Yönerge ise, 5258 sayılı Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasına ve 06.07.2005 tarihli Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Yönetmeliğe dayanılarak hazırlanmıştır.
Bu durumda, 5258 sayılı Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Kanunun 8 inci maddesinde belirtilen hususların, aynı madde uyarınca Yönetmelikle düzenlenmesi gerektiği dikkate alındığında, dava konusu Yönergenin dayanağının doğrudan sözü edilen Yasa maddesi olmasına ve bu maddede belirtilen hususların dava konusu Yönerge ile düzenlenmesine hukuki olanak bulunmamaktadır.
Öte yandan, 03.08.2011 tarih, 25143 sayılı Makam Onayı ile yürürlüğe konulan Toplum Sağlığı Merkezlerinin Kurulması ve Çalıştırılmasına Dair Yönergenin 55 inci maddesi ile dava konusu Yönerge yürürlükten kaldırılmıştır.
Açıklanan nedenlerle Yönergenin dava konusu edilen kısımları ile Dava konusu Yönergeye dayalı olarak tesis edilen, ... İl Merkezinde faaliyet gösteren 2 ve 3 Nolu Toplum Sağlığı Merkezlerinin kapatılmasına ilişkin 08.11.2010 tarihli ve 44566 sayılı işlemin iptali gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Onbeşinci Daire'since 2577 sayılı Yasanın 14. maddesi uyarınca hazırlanan Tetkik Hakiminin raporu ve sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra gereği görüşüldü:
Dava, tarafından 26/01/2010 tarih ve 2365 sayılı Makam Onayı ile yürürlüğe konulan "Aile Hekimliğinin Pilot Uygulandığı İllerde Toplum Sağlığı Merkezleri Kurulması ve Çalıştırılmasına Dair Yönerge"nin; 21/09/2010 tarihli Yönergenin 1. maddesiyle değişik 5. maddesinin 1. fıkrasında yer alan, “Her ilçede ve 10/07/2004 tarihli 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununa tabi olmayan il merkezlerinde bir toplum sağlığı merkezi kurulur ...” cümlesi ile yeni eklenen geçici 2. maddesinin ve bu maddelere dayanılarak Manisa İl merkezinde faaliyet gösteren 2 ve 3 Nolu Toplum Sağlığı Merkezlerinin kapatılmasına dair 08/11/2010 tarih ve 44566 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava konusu Yönergenin ''Hukuki dayanak'' başlıklı 3. maddesinde; Bu Yönergenin 09/12/2004 tarih ve 25665 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 5258 sayılı Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Kanunun 8. maddesi ile 14/12/1983 ve 18251 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 181 sayılı nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 43. maddesine dayanılarak hazırlandığı belirtilmiştir.
181 sayılı nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 43. maddesinde, ''Bakanlık, kanunla yerine getirmekle yükümlü olduğu hizmetleri tüzük, yönetmelik, tebliğ, genelge ve diğer idari metinlerle düzenlemekle görevli ve yetkilidir.'' kuralına yer verilmiştir.
İlgili mevzuatta, tüzük veya yönetmelikle düzenleneceği açıkça belirtilen hususların, Bakanlıkça bu maddeye dayanılarak tebliğ, genelge ve diğer idari metinlerle düzenlenmesine olanak bulunmamaktadır.
5258 sayılı Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Kanunun ''Yönetmelikler'' başlıklı 8. maddesinin 1. fıkrasında, ''Aile hekimi ve aile sağlığı elemanlarının çalışma usul ve esasları; çalışılan yer, kurum ve statülerine göre öncelik sıralaması; aile hekimliği uygulamasına geçişe ve nakillere ilişkin puanlama sistemi ve sayıları; aile sağlığı merkezi olarak kullanılacak yerlerde aranacak fizikî ve teknik şartlar; meslek ilkeleri; iş tanımları; performans ve hizmet kalite standartları; hasta sevk evrakı, reçete, rapor ve diğer kullanılacak belgelerin şekli ve içeriği, kayıtların tutulması ile çalışma ve denetime ilişkin usul ve esaslar, nca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.'' kuralı yer almıştır.
5258 sayılı Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Kanunun 8. maddesinin 1. fıkrasına dayanılarak 06/07/2005 tarih ve 25867 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Yönetmelik çıkarılmıştır. Bu yönetmelikte, Toplum Sağlığı Merkezlerinin tanımı, kurulması ve çalıştırılmasına ilişkin bir düzenleme yapılmamıştır.
Dava konusu 27/01/2010 tarihli Yönergeden sonra, 5258 sayılı Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Kanunun 8. maddesinin 1. fıkrasına ve 181 sayılı nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 43. maddesine dayanılarak çıkarılan 25/05/2010 tarih ve 27591 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Aile Hekimliği UygulamaYönetmeliği ile Toplum Sağlığı Merkezinin tanımı yapılmış, Aile Hekimlerinin sözü edilen merkezle olan ilişkisi düzenlenmiş ve 31. maddesi ile de yukarıda adı geçen Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Dava konusu Yönerge ile yürürlükten kaldırılan aynı adlı Yönerge ise, 5258 sayılı Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Kanunun 8. maddesinin birinci fıkrasına ve 06/07/2005 tarihli Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Yönetmeliğe dayanılarak hazırlanmıştır.
Dava konusu Yönergenin hukuki dayanakları arasında ise; 5258 sayılı Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Kanunun 8. maddesinin 1. fıkrası uyarınca çıkarılan ve dava konusu Yönergeden önce yürürlükte bulunan 06/07/2005 tarih ve 25867 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan ''Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Yönetmelik'e de yer verilmemiştir.
26/10/1994 tarih ve 22093 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Taşra Teşkilatı Yatak ve Kadro Standartları Yönetmeliğinde, 15/05/2008 tarih ve 26877 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelik ile yapılan değişiklikle Toplum Sağlığı Merkezi tanımlanmış, ancak Yönetmeliğe aykırı olarak dava konusu Yönerge ile Toplum Sağlığı Merkezlerinin tanımı genişletilmiştir.
Bu durumda, 5258 sayılı Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Kanunun 8 . maddesinde belirtilen hususların, aynı madde uyarınca Yönetmelikle düzenlenmesi gerektiği dikkate alındığında, dava konusu Yönergenin dayanağının doğrudan sözü edilen Kanun maddesi olmasına ve bu maddede belirtilen hususların dava konusu Yönerge ile düzenlenmesine hukuki olanak bulunmamaktadır.
Diğer yandan, davaya konu Yönergeden sonra tarafından 03/08/2011 tarih ve 25143 sayılı makam onayı ile yürürlüğe konulan Aile Hekimliği uygulamaları kapsamında "Toplum Sağlığı Merkezlerinin Kurulması ve Çalıştırılmasına Dair" Yönergenin dayanak maddesinde Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliğine yer verilmiş olması, işlem tarihi itibariyle yürürlükte bulunan mevzuat açısından anılan hususların Yönetmelikle düzenlenmesi gerekliliğini ortadan kaldırmadığı gibi dava konusu Yönergeye de dayanak oluşturduğundan söz edilemez.
Açıklanan nedenlerle, tarafından 26/01/2010 tarih ve 2365 sayılı Makam Onayı ile yürürlüğe konulan, Aile Hekimliğinin Pilot Uygulandığı İllerde Toplum Sağlığı Merkezleri Kurulması ve Çalıştırılmasına Dair Yönergenin; 21/09/2010 tarihli Yönergenin 1. maddesiyle değişik 5. maddesinin 1. fıkrasının ilk cümlesi ile yeni eklenen geçici 2. maddesinin ve bu maddelere dayanılarak ... İl merkezinde faaliyet gösteren 2 ve 3 No'lu Toplum Sağlığı Merkezlerinin kapatılmasına dair 08/11/2010 tarih ve 44566 sayılı işlemin İPTALİNE, aşağıda dökümü yapılan ... TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, kararın verildiği tarihte yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre takdir edilen ... TL avukatlık ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 48. maddesi uyarınca, bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 30 gün içerisinde İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz başvuru yolu açık olmak üzere, 17/11/2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.