Danıştay 6. Daire 2019/1741 Esas 2022/6274 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/1741
Karar No : 2022/6274

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...Odası (...Şubesi)
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ...Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Ankara İli, Çankaya İlçesi, ...ada, ...parsel (konut alanı - Devlet Planlama Teşkilatı lojmanları), ...ada, ...ve ...parseller (diplomatik site ve kültürel tesis alanı), ...ada, ...parsel (oyun ve spor alanı), ...ada, ...parsel (rekreasyon alanı), ...ada, ...parsel (belediye hizmet alanı), ...ada, ...parsel (temel eğitim alanı) ve ...ada, ...parsel (bölge parkı) sayılı taşınmazlar ile Oran, Dikmen ve Çaldağ Mahalleleri ve Mevlana Bulvarı Bağlantı Yoluna yönelik 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinin onaylanmasına ilşkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin ...tarih ve ...sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesince verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararda; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda hazırlanan rapor, ek rapor ve dava dosyasında yer alan diğer tüm bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, uyuşmazlık konusu alana yönelik üst ölçekli 1/25000 ölçekli 2023 Başkent Ankara Nazım İmar Planında genel kullanımların, ayrıntıların gösterilebildiği alt ölçekli planlarda ise kullanımların kesin yerlerinin belirlendiği, ..., ...ve ...sayılı alanlar olarak gösterilen yerlerden 1(diplomatik site alanı) ve 2 (sosyo- kültürel tesis alanı) sayılı alanın vadi tabanında olmadığı, vadi tabanında bölge parkı planlandığı, 3 (ticari rekreasyon alanı) sayılı alanda ticari rekreasyon alanında kaldığından bir olumsuzluk görülmediği, alanda yer alan bölge parkı konusunda önceki tarihli bir yargı kararının bulunduğu, bölge parkları için uluslararası planlama yaklaşımlarının ve ilgili akademik çalışmaları temel almanın en doğrusu olabileceği, ancak bu duruma 1/25000 ölçekli Başkent Ankara Nazım İmar Planının çok daha esnek yaklaştığı ve bu konuda güçlü bir mevzuatın oluşturulmadığı, dava konusu imar planı değişikliğinin üst ölçekli planla uyumsuzluğunun olmadığı sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş.

Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Uyuşmazlık konusu alanların vadi tabanında yer aldığı, diplomatik site alanı, devlet planlama teşkilatı lojmanı kullanımları ve bölge parkının vadi tabanında olmasına karşın yapılaşmaya açıldığı belirtilerek temyiz isteminin kabulüne karar verilerek Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY: Dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinin onaylanmasına yönelik Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin ...tarihli ve ...sayılı kararında; Çankaya ilçesi, Dikmen, Oran mahalleleri, Çaldağ mevkii ve Turan Güneş Bulvarı bağlantılı bölgede ulaşım açısından problemli noktaların tespiti ile birlikte bu güzergahların geneli için bir düzenleme yapılması plan değişikliğine gidilmesinin amacı olarak ifade edilmiştir.
1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği ile Ankara İli, Çankaya İlçesi, ...ada, ...parsel sayılı taşınmaz devlet planlama teşkilatı lojmanları (konut alanı), ...ada ...ve ...parsel sayılı taşınmazlar diplomatik site ve kültürel tesis alanı, ...ada, ...parsel sayılı taşınmaz oyun ve spor alanı, ...ada, ...parsel sayılı taşınmaz rekreasyon alanı, ...ada, ...parsel sayılı taşınmaz belediye hizmet alanı, ...ada, ...parsel sayılı taşınmaz temel eğitim alanı ve ...ada, ...parsel sayılı taşınmaz bölge parkı olarak, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi ...tarihli ve ...sayılı kararıyla onaylanan 1/25000 ölçekli 2023 Başkent Ankara Nazım İmar Planında ise uyuşmazlık konusu taşınmazlar, " kentsel ve bölgesel parklar" ve "vadi tabanları/dere yatakları" alanı olarak planlanmıştır.
Dava konusu edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği, 17.12.2015- 17.01.2016 tarihleri arasında askıya çıkarılarak ilan edilmiş, davacı tarafından 26 hektarlık bir alanın bölge parkı olarak işlevlendirilmesinin uygun olmadığı, kentin tamamına hizmet edecek bir niteliğe sahip olmadığı, konut alanı, kültürel tesis alanı, rekreasyon alanının bölge koşulları itibarıyla çevresiyle mekansal bütünlük oluşturmadığı, diplomatik tesis alanının vadi tabanında yer aldığı bu nedenle yapılaşmaya açılmasının uygun olmadığı gerekçesiyle son ilan tarihinden itibaren altmış gün içinde 09.03.2016 tarihinde dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan 3194 sayılı İmar Kanunu'nun ''Tanımlar'' başlıklı 5. maddesinde nazım imar planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plan olarak, Uygulama İmar Planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmış, “Plan Kademeleri” başlıklı 6. maddesinde ise; planlar kapsadıkları alan ve amaçları açısından bölge planları ve imar planları olarak iki ana kategoriye ayrılmış, imar planları da uygulamaya esas alan uygulama imar planları ve bu planın hazırlanmasındaki temel hedefleri, ilkeleri ve arazi kullanım kararlarını belirleyen nazım imar planları olarak sınıflandırılmış, 8. maddesinde ise, planların tanımlaması yapılarak, planlar bölge planı, çevre düzeni planı, nazım imar planı ve uygulama imar planı olarak kademelendirilmiş ve alt ölçekli planların üst ölçekli planlarda belirlenen planlama ana ilkelerine, stratejilerine ve kararlarına uyumlu olması zorunluluğu getirilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bakılan uyuşmazlıkta, İdare Mahkemesince mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde hazırlanan bilirkişi raporunda diplomatik site ve Devlet Planlama Teşkilatı lojmanının alandaki mevcut kullanımların bulunduğu, diplomatik site alanının Dışişleri Bakanlığına tahsis edilmiş bir alan olduğu, tüm planlama alanının düşük bir yüzdesini oluşturması nedeniyle ölçeği gereği 1/25000 ölçekli nazım imar planında gösterilemeyecek kullanımlar olduğu, söz konusu alanların vadi tabanında da bulunmadığı, vadi tabanlarının bölge parkı olarak planlandığı, bölge parkının yargı kararı doğrultusunda getirilen bir kullanım kararı olduğundan tartışmaya açık olmadığı, ayrıca 1/25000 ölçekli nazım imar planında açık ve yeşil alanlar kullanımında kaldığından üst ölçekli imar planına da uygun olduğu, dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinde planlama esaslarına, şehircilik ilkesine ve kamu yararına aykırılık bulunmadığı yolunda değerlendirmeler yapıldığı görülmüştür.
Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlık konusu alanda yer alan bölge parkı kullanımına yönelik daha önceki Ankara ili, Çankaya ilçesi, ...sayılı imar adaları arasında kalan yaklaşık 256.000 m2 büyüklüğündeki park alanın "büyükşehir belediyesi bölge parkına" çevrilmesine ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin ...tarih ve ...sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinin iptali istemiyle açılan davanın reddine ilişkin .... İdare Mahkemesince verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararın Dairemizin 12/10/2020 tarihli ve E:2015/7808, K:2020/9131 sayılı kararıyla dosyada düzenlenen bilirkişi raporu ile ortaya konulduğu üzere alanın imar yolları ile bölünmüş çok parçalı yapısı nedeniyle bölge parkı bütünlüğüne sahip olmadığı, niteliği itibariyle bölge parkının tüm kente hizmet edecek türde bir kullanım kararı olması ve trafik yaratma potansiyeline sahip olması nedeniyle yer seçiminin öncelikle üst ölçekli ve kent bütününe yönelik çevre düzeni planlarında ve/veya nazım imar planlarında yapılması gerektiği, nitekim 1/25.000 ölçekli 2023 Başkent Ankara Nazım İmar Planında, uyuşmazlık konusu alanın kent/bölge düzeyinde hizmet vermesi amacıyla değil, vadi tabanları ve dere yataklarının oluşturduğu yeşil alan sisteminin bir parçası olarak açık yeşil alan kullanımına ayrıldığının anlaşıldığı, üst ölçekli planda öngörülmeyen kent düzeyinde kullanım kararının 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği ile getirilmesi ve alanda hanımlar lokali, yaşlılar bakımevi, belmek kursları vb. kullanımlara yer verilmek suretiyle düşük de olsa yapılaşma yoğunluğu öngörülmesinin planların kademeli birlikteliği ilkesine aykırılık oluşturduğu, kaldı ki dava konusu nazım imar planı değişikliği ile sosyal, kültürel ve rekreaktif türde yapıların da yer almasına imkan veren bölge parkı işlevi getirilmek suretiyle, açık yeşil alan miktarı azaltılarak yapı yoğunluğunun artırıldığı ve alanın jeolojik yönden uygunluğuna yönelik herhangi bir analiz ve değerlendirme yapılmadığının anlaşıldığı, topografik yapısı nedeniyle sakıncalı olabilecek bir alanda, güncel bir etüde dayanılmaksızın düşük de olsa yapı yoğunluğu getirilmesine ilişkin 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle bozulmasına karar verildiği, karar düzeltme isteminin de Dairemizin 26.05.2022 tarih ve E: 2021/6270, K:2022/6273 sayılı kararıyla reddedildiği anlaşılmıştır.
Bu durumda, İdare Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporu da dikkate alındığında, dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinin Devlet Planlama Teşkilatı lojmanının, diplomatik site alanının, kültürel tesis alanının, rekreasyon alanının şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına, kamu yararına uygun olduğu sonucuna varılarak dava konusu işlemin bu kısmında hukuka aykırılık bulunmadığı anlaşılmış ise de, dava konusu işlem bir bütün olarak değerlendirildiğinde bölge parkı plan kararına ilişkin şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına uygun olmadığına yönelik yukarıda anılan bir yargı kararı bulunduğu görüldüğünden, bu husus dikkate alınarak yeniden bir değerlendirme yapılarak karar verilmesi gerektiğinden temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 26/05/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.