MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davacılar vekili ile davalılar ... İnş. Hazır Beton Petrol Mad. Tur. Teks. San. Tic. Ltd. Şti. ve Kadir vekili ve davalı ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:
-K A R A R-
Davacılar vekili; davalı ... İnşaat şirketi adına kayıtlı olan ve kazaya sebebiyet veren ... plakalı çekiciye ve bu çekiciye bağlı ... plakalı yarı römorka ve davalı sürücü ... adına kayıtlı aracın sebep olduğu trafik kazası nedeniyle eş ve babalarını kaybeden müvekkilleri adına maddi tazminat yönünden belirsiz alacak davası olarak(şimdilik eş için 1.000,00 TL, çocuklar için 500,00"er TL), manevi tazminat yönünden ise davacı eş ... için 100.000,00 TL, ... ve ... için ayrı ayrı 75.000,00 TL, ... ve ... için ayrı ayrı 50.000,00 TL olmak üzere tüm davacılar için toplam 350.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan alınmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davacı vekili 13/05/2015 tarihli ıslah dilekçesinde; talebini bilirkişi raporuna göre artırmıştır.
Davalılar ... İnşaat Şirketi ve ... vekili; müvekkili Kadir’in kusursuz olduğunu beyanla davanın reddini savunmuştur.
Davalı ... vekili; davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, iddia, savunma, toplanan delillere göre; davacı eş ... için 170.522,18 TL destekten yoksun kalma tazminatının 1.000,00 TL"sinin olay tarihi olan 30/11/2012 tarihinden itibaren davalılar ... ve ...den diğer davalı ... yönünden dava tarihi olan 30/01/2013 tarihinden itibaren, 169.522,18 TL"sinin ıslah tarihi olan 13/05/2015 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı ... şirketinin sigorta limitinde sınırlı olmak üzere davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine, davacı (oğul) ... için 39.552,22 TL destekten yoksun kalma tazminatının 500,00 TL"sinin olay tarihi olan 30/11/2012 tarihinden itibaren davalılar ... ve ...den diğer davalı ... yönünden dava tarihi olan 30/01/2013 tarihinden itibaren, 39.052,22 TL"sinin ıslah tarihi olan 13/05/2015 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı ... şirketinin sigorta limitinde sınırlı olmak üzere davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine, davacı (oğul) ... için 10.374,95 TL destekten yoksun kalma tazminatının 500,00 TL"sinin olay tarihi olan 30/11/2012 tarihinden itibaren davalılar ... ve ...den diğer davalı ... yönünden dava tarihi olan 30/01/2013 tarihinden itibaren, 9.874,95 TL"sinin ıslah tarihi olan 13/05/2015 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı ... şirketinin sigorta limitinde sınırlı olmak üzere davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine, davacılar (kızı) ... ve (oğlu)..."nin destekten yoksun kalma tazminat taleplerinin reddine, davacılardan eş ... için 35.000,00 TL, oğlu ... için 25.000,00 TL, oğlu ... için 25.000,00 TL, oğlu ... için 20.000,00 TL, kızı ... için 20.000,00 TL manevi tazminatın ölüm tarihi olan 30/11/2012 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılar ... ve ...den alınarak davacılara verilmesine, fazlaya ilişkin taleplerin reddine karar verilmiş; hüküm,
davacılar vekili ile davalı ... Şti. ve ... vekili ve davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp değerlendirilmesinde bir usulsüzlük bulunmamasına göre davalı ... Şti. ve ... vekili ile davalı ... vekilinin (2) ve (3) numaralı bentler dışında kalan, davacılar vekilinin ise (4) ve (5) numaralı bentler dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Dava, trafik kazası sonucu ölüm nedeniyle, ölenin yakınlarının, 6098 sayılı TBK"nun 53/3. (818 sayılı BK"nun 45/2.) maddesi gereği, destekten yoksun kalma tazminatı istemine ilişkindir.
Bir insanın ölümü hukuki anlamda bir zarar olmamakla beraber, bu yüzden yine de bazı zararlar meydana gelmiş olabilir. İşte BK"nın 45/II. maddesinin (6098 sayılı TBK m. 53) öngörmüş olduğu hal, ölüm sonucu vukua gelen bir kısım zararların tazminini hükme bağlamaktadır. Bu hükme göre, ölenin yardımından faydalananlar, bu yüzden yoksun kaldıkları faydayı, tazminat olarak, sorumludan isteyebilirler. Buna “destekten yoksun (muinden mahrum) kalma tazminatı” denir. Yasa metninden de anlaşılacağı gibi destekten yoksun kalma tazminatının konusu, desteğin yitirilmesi nedeniyle yoksun kalınan zarardır. Buradaki amaç, destekten yoksun kalanların desteğin ölümünden önceki yaşamlarındaki sosyal ve ekonomik durumlarının korunmasıdır. Olaydan sonraki dönemde de, destek olmasa bile, onun zamanındaki gibi aynı şekilde yaşayabilmesi için muhtaç olduğu paranın ödettirilmesidir. Yani haksız bir eylem sonucu desteğini yitiren kimse BK"nın 45/II. maddesine dayanarak uğradığı zararın ödetilmesini isteyebilir.
Destekten yoksunluk zararının hesabında müteveffanın gelirinin belirlenmesi tazminatın doğru tespitinde önemli bir yer tutmaktadır.
Dava dilekçesinde desteğin ... Kuyumculuk Şirketinde altın dağıtım işi yaptığı, elde ettiği gelirin asgari ücretin üzerinde olduğu belirtilmiş, hükme esas alınan hesap bilirkişi raporunda da; tanık beyanlarına göre aylık gelirinin 2.000,00 TL olduğu esas alınarak, asgari ücretin 2,7034 katına göre hesaplama yapıldığı, bilirkişi raporunda saptanan miktarların mahkemece hüküm altına alındığı görülmektedir. Davaya konu kazada ölen desteğin geliri bakımından SGK ya da vergi dairesi gibi resmi kurumlardan araştırma yapılmadığı hususları gözetildiğinde; desteğin geliri için yapılan araştırma yetersizdir. Eksik inceleme ile karar verilemez.
Bu durumda mahkemece; davacı tarafın desteklerin yaptığını iddia ettiği altın dağıtımı işinin bir işverenin yanında hizmet sözleşmesi ile yürütülebileceği ya da bağımsız olarak çalışılıyorsa vergi mükellefi olarak çalışmanın gerekeceği gözetilmek suretiyle, davacılar desteklerinin varsa kaza tarihinden önceki SGK hizmet dökümü ile bağlı olarak çalıştığı işyerinden en son gelirlerine ilişkin belgelerin ya da bağımsız olarak çalışmaları söz konusuysa, ilgili vergi dairesinden kazançlarına ilişkin belgelerin getirtilmesi, bu suretle temin edilen resmi belgelerdeki net kazançları dikkate alınarak tazminat hesabına esas gelirin net biçimde belirlenmesi, anılan yollarla gelirin saptanamadığı durumda ise, müteveffanın gelirinin ne kadar olabileceği ilgili meslek odalarından sorularak belirlenebilecek gelir üzerinden tazminatın hesaplanması için bilirkişiden ek rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, soyut gelir tespitine göre eksik incelemeyle yazılı olduğu biçimde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırıdır.
3-Destekten yoksun kalma tazminatı belirlenirken, zarar görenlerin istifade sürelerinin belirlenmesi de önem taşımaktadır.
Dairemizin yerleşmiş içtihatlarına göre; çocuklar için destekten yoksun kalacakları sürenin belirlenmesinde yaşlarının, okuldaki eğitim durumlarının, içinde yaşadıkları sosyal ve ekonomik koşulların ayrı ayrı değerlendirilmesi, yüksek öğrenim yapacak iseler 25 yaşının doldurulmasına kadar; yüksek öğrenim yapmamakta iseler yerleşik ve kabul gören uygulamaya göre erkek çocukları için 18 yaşın, kız çocukları için 22 yaşın desteğin sona ereceği yaş olarak kabul edilerek hesaplama yapılması gerekmektedir.
Somut olayda; murisin oğlu olan davacı ... kaza tarihinde 17 yaşında diğer oğlu ... ise 13 yaşında olup, hükme esas alınan hesap bilirkişi raporunda 20 yaşın sonuna kadar destek hesabı yapılmıştır.
Açıklanan ilkeler doğrultusunda davacılar Veysel ve ... bakımından 18 yaşın sona ereceği tarihe kadar hesaplama yapılması gerekirken, yanılgılı değerlendirmeyle yazılı şekilde hesaplama yapılması da doğru görülmemiştir.
4-Davacı taraf, dava dilekçesinde, davaya konu ettiği tazminatlar için olay tarihinden itibaren faize karar verilmesini istemiştir. Mahkemece, hüküm altına alınan maddi tazminat için, davalı ... yönünden dava tarihinden itibaren diğer davalılar yönünden ise dava dilekçesinde talep edilen kısım için kaza tarihinden itibaren ıslahla talep edilen kısım için ise ıslah tarihinden itibaren faize karar verilmişse de; davalı ... yönünden tüm zarar için dava tarihinden itibaren faize hükmedilmesi gerekir. Diğer davalılar yönünden ise; Taraflar arasındaki uyuşmazlık, haksız eylemden kaynaklanmaktadır. Haksız eylem faili, ihtar ve ihbara gerek olmaksızın, zararın doğduğu anda, başka bir anlatımla haksız eylem tarihinden itibaren zararın tamamı için temerrüde düşmüş sayılır. Dolayısıyla, zarar gören, gerek kısmi davaya, gerekse sonradan açtığı ek davaya veya ıslaha konu ettiği kısma ilişkin olarak, haksız eylem tarihinden itibaren temerrüt faizi isteme hakkına sahiptir.
Bu nedenlerle mahkemece, hüküm altına alınan maddi tazminata, sigorta şirketi dışındaki davalılar bakımından kaza tarihinden itibaren faiz işletilmesine karar verilmesi gerekirken; yanılgılı değerlendirmeyle, yazılı olduğu şekilde karar verilmesi de isabetli değildir.
5-Davalı araç, ticari nitelikte olup, TTK"nın 3. maddesi uyarınca bu müesseseyi ilgilendiren fiil ve işlerin ticari iş sayılması ve ayrıca 3095 sayılı Yasa’nın 2. maddesinin 2. fıkrasında; ”arada sözleşme olmasa bile, ticari işlerde temerrüt faizi, T.C.Merkez Bankası’nın kısa vadeli avanslar için öngördüğü faiz oranına göre istenebileceği” belirtilmiş olmasına göre, olayda istem gibi avans oranında temerrüt faizine hükmedilmesi gerekirken, yasal faize hükmedilmesi de doğru olmamıştır.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalılar ... İnş. Hazır Beton Petrol Mad. Tur. Teks. San. Tic. Ltd. Şti. ve ... vekili ile davalı ... vekilinin ve davacılar vekilinin temyiz itirazlarının REDDİNE, (2) ve (3) numaralı bentlerde açıklanan nedenlerle davalılar ... İnş. Hazır Beton Petrol Mad. Tur. Teks. San. Tic. Ltd. Şti. ve ... vekili ile davalı ... vekilinin, (4) ve (5) numaralı bentlerde açıklanan nedenlerle davacılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacılar ve davalılar ... İnş. Hazır Beton Petrol Mad. Tur. Teks. San. Tic. Ltd. Şti. ve ... ile Anadolu Anonim Türk Sigorta Şirketine geri verilmesine 21/10/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.