MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü.
KARAR
Davacı, davalının yanında gündelik işçi olarak bina yıkımı işinde çalışırken bina duvarının üzerine çökmesi sonucu yaralandığını, meydana gelen durumda davalının asli kusurlu olduğunu ileri sürerek, 20.000 TL manevi, 5000 TL maddi tazminatın davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Davalı, davanın reddini dilemişlerdir.
Mahkemece, gider avansı verilen kesin sürede yatırılmadığından davanın usulden reddine karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir.
Adil yargılanma hakkı Anayasamızın 36"ıncı maddesinde, AİHS"nin 6"ıncı maddesinde ve HMUK"un 73"üncü maddesi ile HMK"nın 27"inci maddesinde ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Hukuki dinlenilme hakkı adil yargılanma hakkının en önemli unsurudur. Ayrıca HMK"nın 114/g maddesinde gider avansı dava şartı olarak düzenlenmiştir. HMK 115/2 ve 120 maddelerinden ve 30.09.2011 tarihli resmi gazetede yayımlanan HMK gider avansı tarifesinin 1 ve 6 maddelerindeki düzenlemelerden gider avansının davanın açılması sırasında alınmasının şart olmadığı mahkemenin sonradan da bu eksikliği kesin süre vererek ikmal ettirebileceği anlaşılmaktadır. Davanın açıldığı tarihte eksik veya hiç gider alınmamış olsa bile gider avansı dava şartı olmakla hüküm verilinceye kadar ikmal ettirilebilir. Bu durum davanın her aşamasında re"sen gözetilmesi gerekir. Gider avansının yatırılmaması halinde dava usulden reddedilir. Tarafların bazı usuli işlemleri belli bir süre içinde yapmaları için hakimin bir tarafa kesin mehil verebileceği HMK"nun 94 ve devamı maddelerinde ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Kesin mehil, davanın en az masrafla ve sürüncemede bırakılmadan bir an evvel sonuçlanmasını temin için hakime tanınan yasal takdir yetkisidir. Ancak kesin mehil verilen işlemin yapılmaması, bir hakkın ortadan kalkması sonucunu doğurduğundan bu konudaki kararın yasaya uygun olması zorunludur. Bu nedenle HMK"da taraflara verilecek kesin süreye ilişkin ara kararlarda, yapılması gereken işlerin neler olduğunun açıklıkla belirtilmesi, tanınan sürenin yeterli ve elverişli olması, süreye uyulmamasının doğuracağı sonuçların açıklanması ve bu konuda tarafın uyarılması gereklidir. Aksi takdirde kesin mehle uymama, hukuki sonuç doğurmaz. (Bkz. HGK 21.9.1983 T. 14/3447-825 sayılı kararı)
Somut olayda, mahkemece, 08/09/2015 tarihli duruşmada, "Davacı vekiline taraf sayısının beş katı tutarında 90,00 TL tebligat gideri ve diğer işlemler için 50,00 TL olmak üzere toplam 140,00 TL gider avansını yatırması için HMK 120/2 maddesi gereğince iki hafta kesin süre verilmesine, gider avansının kesin süre içinde yatırılmaması halinde HMK 115/2 maddesi gereği davanın usulden reddine karar verileceğinin ihtarına (ihtarat yapıldı)" karar verilmiş; takip eden 17.12.2015 tarihli duruşmada ise davacı tarafın gider avansını 2 haftalık kesin süre dolduktan sonra yatırdığı gerekçesiyle, davanın usulden reddine karar verilmiş ise de, talep edilen giderlerden “diğer işlemler için 50,00 TL” nin içine nelerin dahil olduğu, bu giderler içinde delil ikamesine yönelik gider olup olmadığı belirtilmemiştir. Dolayısı ile talep edilen avansın gider avansı veya delil ikamesi avansı olup olmadığı denetlenememektedir. Zira yukarıda açıklandığı gibi gider avansı dava şartı iken delil ikamesi avansı dava şartı olarak nitelendirilemez. Delil ikamesi avansının verilen kesin süre içinde yatırılmaması dava şartı nedeni ile davanın reddini gerektirmez. Taraf belirlenen sürede delil avansı giderini yatırmazsa dayandığı o delilinden vazgeçmiş sayılır. Mahkeme, dava şartı olarak belirlediği gider avansına yönelik ara kararında gider avansını oluşturan her kalemi ve miktarını ayrı ayrı açıklamalı ve göstermeli, dava şartına yönelik gider avansı ile ilgili olarak verilen kesin sürede yatırılmamasının sonuçlarını da duruşma zaptına açıkça yazmalıdır. Yukarıda açıklanan şekilde usulüne uygun olmayan kesin süreye dayanılarak dava şartı noksanlığından davanın reddine karar verilmesi HMK 27 ve 294"üncü maddeleri gereğince usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle, davacının yerinde görülen temyiz itirazlarının kabulü ile usul ve yasaya aykırı hükmün BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, HUMK’nun 440/1 maddesi uyarınca tebliğden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 08/03/2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.