Danıştay 9. Daire 2019/1928 Esas 2022/1568 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2019/1928
Karar No : 2022/1568


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Vergi Dairesi Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF : … Havacılık San. ve Tic.A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Sağlık Bakanlığı Acil Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nce ihale edilen … ihale kayıt numaralı "7200 saat Süreli İki Adet Hasta Taşıyan Çok Motorlu Turbojet Ambulans Uçak Kiralanması" işi uhdesinde kalan iş ortaklığını oluşturan şirketlerden biri olan davacı şirket tarafından, anılan ihalenin, ihale makamı tarafından iptal edilmesi işlemine karşı açılan davanın kabulüne ilişkin vergi mahkemesi kararının Danıştay Onüçüncü Dairesinin 16/06/2016 tarih ve E:2016/1010, K:2016/2563 sayılı kararıyla bozularak, davanın reddine karar verilmesi üzerine, anılan işe ilişkin olarak ödenen ihale kararı ve sözleşme damga vergisinin kendi hissesine düşen kısmının iadesi talebiyle yapılan başvurunun reddine dair … tarih ve … sayılı işlemin iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; damga vergisine konu ihalenin … Havacılık Sanayi ve Tic. A.Ş., (… ortak, %50 hisse) … Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti. (özel ortak, %49 hisse) … Uçak Bakım Onarım ve Havacılık Tic. A.Ş. (Özel ortak, %1 hisse) tarafından kurulan iş ortaklığı üzerinde kaldığı halde sözleşmeye ve ihaleye ait damga vergileri iş ortaklığı tarafından veya ortaklığı oluşturan şirketlerce birlikte ödenmeyip her ortak tarafından bağlı oldukları vergi dairelerine kısım kısım ödendiğinden, ortaklardan ... Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından da kendi vergi dairesine ödenen vergilerin iadesi için ... Vergi Mahkemesinin E: … sayılı dosyasında dava açıldığının görüldüğü, bu davacı şirket tarafından bağlı olduğu vergi dairesine ödenen ihale ve sözleşmeye ait damga vergisinin belli bir kısmının iadesi istemiyle davacı şirketin tek başına dava açabileceği kabul edilerek işin esasına geçildiği, damga vergisinde vergiyi doğuran olayın 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu'na ekli (1) sayılı tabloda yer alan ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan kağıtların yazılıp imzalanması ya da imza yerine geçen bir işaret konulması anında meydana geldiğinden, damga vergisine konu ihale kararının ve sözleşmenin hüküm ifade edebilmesi için; hukuken tekemmül etmiş, geçerli bir sözleşme olması, bir başka deyişle ihaleye ilişkin olarak düzenlenen kağıtlarda vergiyi doğuran olayın gerçekleşmesi için, kağıda bağlanan hukuki durumun tekemmül etmesi gerektiği sonucuna ulaşıldığı, davacı şirket tarafından üstlenilen ihale kararının iptaline ilişkin açılan davanın redle sonuçlanması nedeniyle ihale sözleşmesinin imzalandığı andan itibaren hukuki sonuçları ile birlikte ortadan kalktığı için, ihale uhdesinde kalan mükellef ile ihale yetkilisi arasında imzalanan sözleşmenin 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu'nun 1. maddesi kapsamında değerlendirilebilecek nitelikte bir belge olduğundan söz edilemeyeceğinden, bu itibarla, damga vergisi açısından vergiyi doğuran olayın gerçekleşmediği anlaşıldığından, davacı tarafından ödenen damga vergisinin iadesine yönelik yapılan istemin idare tarafından reddi işleminde hukuka uygunluk görülmediği gerekçesiyle davanın kabulüne, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu Vergi Mahkemesi Kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı idare tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Damga vergisinde, diğer vergilerden farklı olarak hukuki işlemlerin bizzat kendisinin değil, işlemin dayanağını teşkil eden kağıtların vergilendirilmesini esasının geçerli olduğu, bu kapsamda damga vergisine tabi bir kağı düzenlendikten sonra söz konusu kağıdın düzenlenmesine esas teşkil eden işlemin iptal edilmesi halinde ödenmiş olan verginin iadesinin mümkün olmadığı iddiasıyla kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ: Davalı idarenin temyiz isteminin kısmen kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının, sözleşme damga vergisinin, sözleşmenin hükmünden faydalanılan kısmı bakımından bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Sağlık Bakanlığı Acil Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nce ihale edilen … ihale kayıt numaralı "7200 saat Süreli İki Adet Hasta Taşıyan Çok Motorlu Turbojet Ambulans Uçak Kiralanması" işi uhdesinde kalan iş ortaklığını oluşturan şirketlerden biri olan davacı şirket tarafından, anılan ihalenin, ihale makamı tarafından iptal edilmesi işlemine karşı açılan davanın kabulüne ilişkin vergi mahkemesi kararının Danıştay Onüçüncü Dairesinin 16/06/2016 tarih ve E:2016/1010, K:2016/2563 sayılı kararıyla bozularak, davanın reddine karar verilmesi üzerine, anılan işe ilişkin olarak ödenen ihale kararı ve sözleşme damga vergisinin kendi hissesine düşen kısmının iadesi talebiyle yapılan başvurunun reddine dair … tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmektedir.
İLGİLİ MEVZUAT:
213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 19. maddesinin 1. fıkrasında, vergi alacağının, vergi kanunlarının vergiyi bağladıkları olayın vukuu veya hukuki durumun tekemmülü ile doğacağı; 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu'nun 1. maddesinin 2. fıkrasında, bu Kanundaki kağıtlar teriminin, yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeleri ifade edeceği; aynı Kanun'un 3. maddesinin birinci fıkrasında ise, damga vergisinin mükellefinin kağıtları imza edenler olduğu kurallarına yer verilmiştir.
488 sayılı Damga Vergisi Kanunu'nun 1. maddesinin 1. fıkrasında, anılan Kanuna ekli (I) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu, söz konusu tablonun 1. bölümünde de mukavelenameler, taahhütnameler ve temliknamelerden belli bir parayı ihtiva edenlerin nispi damga vergisine tabi tutulacağı; 4. maddesinde, bir kağıdın tabi olacağı verginin tayini için o kağıdın mahiyetine bakılacağı ve buna göre tabloda yazılı verginin bulunacağı, kağıtların mahiyetlerinin tayininde, şekli kanunlarda belirtilmiş olanlarda kanunlardaki adlarına, belirtilmemiş olanlarda üzerlerindeki yazının tazammun ettiği hüküm ve manaya bakılacağı, mahiyeti tayin edilmek istenen kağıt üzerinde başka bir kağıda atıf yapılmışsa, atıf yapılan kağıdın hükümlerine nazaran iktisap ettiği mahiyete göre vergi alınacağı, aynı Kanunun 10'uncu maddesinde de, damga vergisinin nispi veya maktu olarak alınacağı, nispi vergide, kağıtların nevi ve mahiyetlerine göre bu kağıtlarda yazılı paranın; maktu vergide, kağıtların mahiyetlerinin esas alınacağı, belli para teriminin kağıtların ihtiva ettiği veya bunlarda yazılı rakamların hasıl edeceği parayı ifade edeceği belirtilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bölge İdare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür.
Bölge İdare Mahkemesi kararının, dava konusu başvurunun reddi işleminin ihale kararı damga vergisi ile sözleşmenin hükmünden yararlanılmayan döneme tekabül eden kısmının iptaline ilişkin kısmı usul ve hukuka uygun olup, davalı idare tarafından ileri sürülen temyiz nedenleri kararın belirtilen hüküm fıkrasının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının, dava konusu başvurunun reddi işleminin sözleşme damga vergisinin sözleşmenin hükmünden yararlanılan döneme tekabül eden kısmına yönelik temyiz istemine gelince;
Uyuşmazlıkta; sözleşme damga vergisini doğuran olay, Sağlık Bakanlığı Acil Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü ile davacının da aralarında bulunduğu şirketlerin oluşturduğu iş ortaklığı arasında 10/03/2016 tarihinde sözleşmenin imzalanmasıdır. Anılan sözleşmeye dayanak teşkil eden ve 15/10/2015 tarihinde alınan ihale kararının, onanıp kesinleştikten ve iş ortaklığı tarafından damga vergisi ödendikten sonra 20/11/2015 tarihinde, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 5. maddesi uyarınca idarenin ihtiyacının değişmesi nedeniyle iptali nedeniyle bu işleme karşı açılan davada ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla işlemin iptal edilmesi üzerine 10/03/2016 tarihinde ihale sözleşmesi imzalanmış, ancak anılan kararın Danıştay Onüçüncü Dairesinin 16/06/2016 tarih ve E:2016/1010, K:2016/2563 sayılı kararıyla bozularak, kesin olarak davanın reddine hükmedilmesi sonucunda feshedildiği anlaşılmaktadır.
Sözleşmenin feshedildiği tarihten önceki hükmünden yararlanılan döneme isabet eden damga vergisinin, bu süreçte sözleşmenin devam ettiği, bir hakkın temini, bir hususun ispatı ve dolayısıyla düzenlenme amacı çerçevesinde ya da bu amaçla ilgili bir ihtilafa bağlı olarak sonuç alınmasını teminen ibraz edilebilecek bir belge niteliği taşıdığı ve tarafların yükümlülüklerinin geçerli olduğu, davacı tarafından sözleşme içeriği yükümlülükleri yerine getirmek, karşılığında hakedişler almak vb. suretiyle sözleşmenin hükmünden yararlanabildiği de dikkate alındığında bu kısmın vergilendirme hatası kapsamında değerlendirilmesi mümkün olmayıp, dava konusu işlemin sözleşmenin hükmünden yararlanılan döneme isabet eden damga vergisine ilişkin kısmında hukuka aykırılık bulunmadığından, davayı bu kısım yönünden kabul eden Vergi Mahkemesi kararına karşı davalı tarafından yapılan istinaf başvurusunu reddeden Bölge İdare Mahkemesi kararında isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kısmen kabulüne, kısmen reddine,
2. … Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, sözleşme damga vergisinin, sözleşmenin hükmünden yararlanılan döneme tekabül eden kısmının BOZULMASINA, diğer kısmın ONANMASINA
3. Bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 21/04/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.