MAHKEMESİ :İcra Hukuk Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : İstihkak


Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonucunda Mahkemece verilen davanın kabulüne dair kararın davalı alacaklı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairenin 10.06.2020 tarihli ve 2019/3941 Esas, 2020/3251 Karar sayılı ilamı ile onanmasına karar verilmişti. Davalı alacaklı vekili tarafından süresinde kararın düzeltilmesi istenmiş olmakla dosya incelendi gereği düşünüldü:

KARAR

Davacı üçüncü kişiler vekili, müvekkiline ait ve borçluya kiralanmış olan makinaların haczedildiğini, müvekkili şirketin makina üreticisi olduğunu, piyasaya yüzlerce makina üretip sattığını veya kiraya verdiğini, mahcuzların da müvekkili şirketin ürettiği makinalar olduğunu açıklayarak, davanın kabulü ile hacizlerin kaldırılarak tazminata karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı alacaklı vekili, delil olarak dayanılan kira sözleşmesinin her zaman düzenlenebilir mahiyette olduğunu, davacı şirketlerin asıl faaliyet alanının makine üretimi olup kiraya verme yönünden bir faaliyetlerinin olmadığını, davanın üçüncü şahıslarla borçlu şirket arasında danışıklı olarak haczi etkisiz kılmak amacıyla açıldığını, mahcuzların borçlu şirkete ait olduğunu, davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur.
Mahkemece yapılan ilk yargılama sonucunda, davanın kabulüne ilişkin verilen karar, davacı ve davalı alacaklı vekili tarafından temyiz edilmiş, Dairemizin 09.02.2015 tarihli ve 2014/14326 Esas, 2015/3244 Karar sayılı ilamı ile, dava konusu iş makinasının tescilinin yapılıp yapılmadığının araştırılması için kararın bozulmasına karar verilmiş, davacı üçüncü kişiler vekili tarafından karar düzeltme isteğinde bulunulmuştur. Dairemizin 25.4.2016 tarihli ve 2015/13576 Esas, 2016/7578 Karar sayılı ilamı ile, dava konusu iş makinasının 2918 sayılı Yasa ve Karayolları Trafik Yönetmeliği gereğince tescilinin zorunlu olup olmadığının belirlenmesi, davacı ve borçlu şirketlere ait banka kayıtları, kira ilişkisine ilişkin faturalar ve 2011 ve 2012 yılı ticari defterleri incelenmek suretiyle (açılış ve kapanış tasdiklerinin yapılmış olması göz önünde bulundurularak) 2011 yılı itibariyle dava konusu makinanın ödenen bedeller karşılığında satın alınıp alınmayacağı hususu da gözetilerek, haczedilen makine aksamının ana makinanın ayrılmaz bir parçası olup olmadığı hususlarında bilirkişi raporu hazırlanması, bu rapor doğrultusunda mahcuzun kiralandığı ya da taksitli ödemelerle satış sözleşmesine konu edilip edilmediği hususunun tanık beyanları da dikkate alınarak karar verilmesi gerektiğinden bahisle karar düzeltme isteminin kabulü ile değişik gerekçe ile bozma kararı verilmiştir. Mahkemece, uyulan bozma ilamı kapsamında aldırılan bilirkişi raporunda mahcuzların ana makinenin ayrılmaz bir parçası olabileceği, hacizlere konu makinelerin bir kısım parçalardan oluştuğu, fakat üretim yapılabilmesi için bu makine parçalarının birbirine monte edilerek birlikte çalıştırılıp seri üretim sağlanabileceği tespit ve değerlendirmelerin yapıldığı, bu kapsamda mahcuzların eklenti niteliğinde oldukları, eklentilerin ise asıl şeyden geçici olarak ayrılmakla bu niteliğini kaybetmeyeceği, bu nitelikteki davaya konu makine parçaları üzerine konulan hacizlerin kaldırılması gerektiği, dava her ne kadar istihkak olarak ileri sürülmüş ise de anlatımlardan şikayet niteliğinde olduğu gerekçesi ile şikayetin kabulüne karar verilmiş, karar davalı alacaklı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dairemizin 10.6.2020 tarihli ve 2019/3941 Esas, 2020/3251 Karar sayılı ilamı ile hükmün onanmasına karar verilmiş olup, onama kararına karşı davalı alacaklı vekili tarafından karar düzeltme talebinde bulunulması üzerine dosya yeniden incelenmiştir.
Dava, üçüncü kişinin İİK"nin 96. vd. maddelerine dayalı istihkak iddiasına ilişkindir.
Öncelikle, dava dilekçesinde davacı üçüncü kişiler vekili mahcuzların mülkiyetinin müvekkili şirkete ait olduğundan bahisle istihkak iddiasında bulunmuş, bozma öncesi Mahkemece niteleme istihkak olarak yapılarak delillerin değerlendirilmesi yapılmış ve davanın kabulüne karar verilmiş, Dairemizce davanın kabulüne ilişkin karar davanın istihkak davası olduğu belirtilerek bozulmuş, Mahkemece bozma ilamına uyularak, bozma ilamı doğrultusunda bilirkişi raporu alınmış ve deliller toplanmış hatta gerekçesinde de uyulan bozma ilamı kapsamında eksikliklerin giderildiği belirtilmiş, gerekçeli karar başlığında da dava istihkak olarak gösterilmiş olmasına rağmen Mahkemece uyulan bozma ilamındaki niteleme göz ardı edilerek talebin şikayet olduğu kabul edilip, şikayetin kabulüne karar verilmiş olması usul veya yasaya aykırı olmuştur.
Öte yandan, dava konusu haciz, borçlu şirkete ödeme emri tebliğ edilen veya dayanak senet adresinde yapılmamakla birlikte borçlu şirket yetkilisinin huzurunda borçluya ait maden sahasında yapıldığı davacı üçüncü kişininde kabulündedir. Bu durumda, İİK"nin 97/a maddesinde öngörülen mülkiyet karinesi borçlu dolayısıyla alacaklı yararınadır. Bu yasal karinenin aksinin davacı üçüncü kişi tarafından inandırıcı ve güçlü delillerle ispat edilmesi gerekir. Davacı üçüncü kişi, hacze konu menkulleri borçluya kiraladığını iddia ederek delil olarak kira sözleşmesi, kira bedeli ödemesine ilişkin dekont, tanık ve ticari defterlere dayanmıştır. Ayrıca davacı üçüncü kişi, haczedilen makineleri ürettiğini iddia etmiş buna ilişkin olarak firmalara menkul satışı yaptığına dair fatura sunmuş ise de, bilirkişi raporunda, demirbaş envanter defteri ve üretim mamülleri olarak tespiti yapılabilecek bir açıklama ile açıkça belirli olarak ticari defter ve kayıtlarda makine faturası kaydı olmadığı tespit edilmiştir. Öte yandan, üçüncü kişi tarafından sunulan, adi yazılı kira sözleşmesi istihkak davasında güçlü delil teşkil etmez ve mülkiyet karinesinin aksini ispata yeterli değildir. Davacının delil olarak dayandığı 31.10.2011 tarihli dekontta, borçlu tarafından üçüncü kişi şirkete ödenen 120.000 TL"nin makine ödemesi açıklamasıyla yapıldığı, kira bedeli olduğuna dair herhangi bir açıklama içermediği gibi anılan ödemenin borçlunun ticari defterlerinde kayıtlı olmadığı tespit edilmiştir. Anılan ödemenin, davacı üçüncü kişinin ticari defterinde alacak olarak kayıtlı olduğu tespit edilmiş ise de, üçüncü kişi şirketin 2011 yılı ticari defterlerinin usulüne uygun kapanış tasdikinin yapılmadığı bilirkişi raporunca belirlenmiştir. Ayrıca, delil olarak sunulan kira sözleşmesinde bir kısım ödemenin peşin, geri kalanın aylık olarak ödeneceği belirtilmiş, ne var ki aradan geçen uzun zamana rağmen aylık kira bedeli ödemesi yapıldığına dair herhangi bir belge de sunulmamıştır. Bundan ayrı, davacı üçüncü kişi, borçlu ile yaptığı kira sözleşmesine tanık olarak ifadesine başvurulan ... isimli kişinin aracı olduğunu iddia etmiş, delil olarak sunduğu kira sözleşmesinde de anılan şahıs kefil olarak yer almış ise de, anılan kişi Mahkemece alınan ifadesinde, üçüncü kişinin kankosör adlı iş makinesini 650.000 TL karşılığında satışı konusunda aracılık yaptığını, 120.000 ya da 130.000 TL"nin peşin olarak alındığını, geri kalan miktarı borçlunun ödeyemediğini, tarafların anlaşmazlığa düştüklerini, ödenmeyen miktar için kira sözleşmesi yaptıklarını duyduğunu, ancak kira sözleşmesi yapılıp yapılmadığını ya da ne zaman yapıldığını bilmediğini beyan etmiş, kira sözleşmesini doğrulamamıştır. Buna göre, davacı üçüncü kişinin dayandığı deliller karinenin aksini ispat için yeterli görülmemiştir.
O halde, Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözönüne alınarak, davanın reddi yerine oluşa ve dosya içeriğine uygun düşmeyen gerekçe ile kabulüne yönelik hüküm kurulması doğru olmamıştır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davalı alacaklı vekilinin karar düzeltme itirazlarının kabulü ile, Dairemize ait 10.6.2020 tarihli ve 2019/3941 Esas, 2020/3251 Karar sayılı onama kararının kaldırılarak yerel Mahkeme hükmünün BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde karar düzeltme isteyene iadesine, 8.12.2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.