Danıştay 8. Daire 2019/3010 Esas 2022/2605 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/3010
Karar No : 2022/2605

DAVACI : ...
VEKİLİ : Av. ...
DAVALILAR : 1- ... Bakanlığı
VEKİLİ : Av. ...
2- ...Bakanlığı
VEKİLİ : ...

DAVANIN KONUSU :
21/10/2017 gün ve 30217 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1., 3. ve 4. maddelerinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 30. maddesinin 1. fıkrasının b bendinde yer alan "görüşü engelleme" ifadesinden dışarıdan sürücünün görülmesini engelleyen aksesuarların değil, sürücünün görüşünü engelleyen aksesuarların anlaşılması gerektiği, bir fiilin yasaklanması ve karşılığında ceza öngörülmesinin suçta ve cezada yasallık ilkesi gereği ancak yasa ile mümkün olabileceği, aracın dış görünümüne bakılarak ceza kesilmesinin Kanun'un amacına aykırı olduğu, her bir olayda filmli camların sürücünün görüşünü engelleyip engellemediğinin kontrol edilmesi gerektiği, cam filmin güvenlik, sağlık (UV ışınlar, uzun yol şoförlerinin sürekli güneş ışınlarına maruz kalmasının tehlikeli olması), araç içine yapılacak tacizi önleme, araç içi mobilya deformasyonunu önleme, olası bir kazada camların dağılmasını engelleme, özel hayatın korunmasını sağlaması gibi sebeplerle faydalı olduğu ileri sürülmektedir.

DAVALI İDARELERİN SAVUNMALARI :
... BAKANLIĞI SAVUNMASININ ÖZETİ : Usul yönünden; davacı hakkında tesis edilen bireysel işlem bulunmadığından davacının ehliyetli olmadığı, davanın süresinde açılmadığı ileri sürülerek, esas yönünden ise; araçların cam filmi kullanımının yasak olmasına ilişkin hükmün 18/7/1997 tarihinden beri yürürlükte bulunan Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin 63. maddesinin 5. fıkrasında yer aldığı, değiştirilen 14. maddenin 26.10.2017 tarihinde yürürlüğe girecek iken değiştirildiği, bir diğer ifadeyle cam filmi uygulamasına ilişkin düzenlemelerin yürürlüğe girmeden kaldırıldığı, ulusal güvenlik dikkate alınarak yapılan değişiklik ile cam filmi ile ilgili trafik denetimlerine ve cezai işlemlere yasal dayanak oluşturan, trafikteki tüm araçları kapsayan Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin 63. maddesine uygun bir düzenleme yapılması amaçlandığı ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

... BAKANLIĞI SAVUNMASININ ÖZETİ : Araç içlerinin görülmesini engellediğinden bahisle cam filmlerinin güvenlik açısından zafiyet oluşturduğu, bu konuda Karayolları Trafik Kanunu'nun 30. maddesi 1. fıkrası (b) bendi kapsamında idari yaptırım kararı uygulandığı ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Dava konusu düzenlemelerin iptali gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : ...
DÜŞÜNCESİ : Bilim ve Sanayi Bakanlığı tarafından 21/10/2017 gün ve 30217 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğinin 1., 3. ve 4. maddesinin iptali istenilmektedir.
Araçların cam filmi kullanımının yasak olmasına ilişkin hükmün, 18/07/1997 tarihinden beri yürürlükte bulunan Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin 63. maddesinin 5. fıkrasında yer aldığı, cam filmi uygulamasına ilişkin düzenlemelerin ise yürürlüğe girmeden kaldırıldığı, ulusal güvenlik dikkate alınarak yapılan değişiklik ile cam filmine ilişkin trafik denetimlerine ve cezai işlemlere yasal dayanak oluşturan ve trafikteki tüm araçları kapsayan Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin 63. maddesine uygun bir düzenleme yapılmasının amaçlandığı anlaşıldığından davanın reddine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci ve Onuncu Dairelerince 2575 sayılı Yasaya 3619 sayılı Yasayla eklenen Ek 1 maddesi hükmü uyarınca birlikte yapılan toplantıda Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler ile 09.11.2021 tarihli ara kararına verilen cevap incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ :
26.10.2016 tarih ve 29869 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmeliğin "Cam filmi" başlıklı 14. maddesinde "(1) 107 sayılı BM/AEK Regülasyonu kapsamındaki araçlar hariç olmak üzere; M, N ve O kategorisi araçlarda cam filmi uygulaması yapılabilir. Anılan araçlara bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten altı ay sonra cam filmi takılması halinde, cam filmi ile ilgili uygulama Ek VI ve Ek XV’teki hükümlere uygun olmak zorundadır." kuralı ve ilgili eklerde cam filmi uygulamasının şartları yer almakta iken dava konusu 21.10.2017 tarih ve 30217 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan değişikliğin 1. maddesi ile Yönetmeliğin 14. maddesi başlığı “Cam filmi/renkli cam", içeriği ise "(1) Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 63 üncü maddesinin beşinci fıkrası hükümleri saklıdır.” şeklinde düzenlenmiş, 3. maddesi ile cam filmi ile ilgili ekler ve eklerde yer alan cam filmi ibareleri yürürlükten kaldırılmış ve 4. maddesi ile de değişikliklerin Yönetmeliğin yayımı tarihinde (21/10/2017) yürürlüğe gireceği belirtilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
Davalı Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın usule ilişkin itirazları yerinde görülmeyerek Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından 21/10/2017 gün ve 30217 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan dava konusu Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. maddesi ile değiştirilen 14. maddesinin, eski halinden farklı olarak "renkli cam" uygulamasını da düzenlemesi karşısında, davacı tarafından ileri sürülen iddiaların yalnızca cam filmi değişikliğine ilişkin olduğu görüldüğünden, dava konusu değişiklik "cam filmine" ilişkin kurallarla sınırlı incelenerek, işin esasına geçildi.

ESAS YÖNÜNDEN:
İlgili Mevzuat:
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun "Araçların karayoluna uygunluğu ve teknik esaslar" başlıklı 29. maddesinde; "Araçların yapım ve kullanma bakımından karayolu yapısına ve trafik güvenliğine uyması zorunludur. Yapım safhasında, araçların Tip Onayı Yönetmeliği ile buna bağlı diğer yönetmeliklerin çıkarılmasına Sanayi ve Ticaret Bakanlığı yetkilidir. Tip Onayı Yönetmeliği ve buna bağlı diğer yönetmelikler Bayındırlık ve İskan Bakanlığının görüşü alınarak Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca düzenlenir." hükmü, "Araçların teknik şartlara uygunluğu" başlıklı 30. maddesinde; "Araçların, esasları yönetmelikte belirtilen şekilde ve tarzda teknik şartlara uygun durumda bulundurulması zorunludur. a) (Değişik : 21/5/1997-4262/4 md.) Servis freni, lastikleri, dış ışık donanımından yakını ve uzağı gösteren ışıklar ile park, fren ve dönüş ışıkları noksan, bozuk veya teknik şartlara aykırı olan araçları kullanan sürücüler 1.800.000 lira para cezası, b) (Değişik: 21/5/1997-4262/4 md.) Diğer eksiklik ve bozuklukları bulunan araçlarla, görüşü engelleyecek veya bir kaza halinde içindekiler için tehlikeli olabilecek süs aksesuar eşya ve çıkıntıları olan araçları kullananlarla, karayolunu kullananlar için tehlike yaratacak şekilde olan veya görüşü engelleyecek ve çevredekileri rahatsız edecek derecede duman veya gürültü çıkaran araçları kullanan sürücüler 3.600.000 lira para cezası, ile cezalandırılırlar. Bu maddenin (a) bendinde belirtilen eksiklik ve bozuklukları bulunan araçlar, teknik şartlara uygun duruma getirilinceye kadar trafik zabıtasınca trafikten men edilebilir. (b) bendindeki şartlara uymayan ve uyumsuzluğu trafik emniyetini tehlikeye düşürmeyecek nitelikte olan araçların şartlara uygun duruma getirilmesi ihtar olunur. İhtarda verilen süre için teknik şartlara uygun duruma getirilmediğinin tespiti halinde araç trafik zabıtasınca trafikten men edilir." hükmü yer almaktadır.
18.07.1997 tarih ve 23053 (mükerrer) sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin "Araçlara Ait Teknik Şartlar ve Araçların Karayoluna Uygunluğu" başlıklı 63. maddesinin 1. fıkrasında; "Araçların; yapım, kullanma, karayoluna uygunluk ve trafik güvenliği bakımından Bayındırlık ve İskan Bakanlığının görüşü alınarak, Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca çıkarılan Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onay Yönetmeliği, Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkındaki Yönetmelik ve buna paralel olarak çıkarılacak diğer yönetmelik hükümlerine uygun durumda olması mecburidir." hükmü; 5. fıkrasında; "Ayrıca, taşıtların camlarının görüntüyü değiştirecek seviyede renkli kullanımı veya camların üzerine renkli film tabakaları yapıştırılması yasaktır." hükmü bulunmaktadır.
Dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan haliyle, 635 sayılı Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 7. maddesinde; araçların karayolu yapısına ve trafik güvenliğine uygun üretilmesi için gerekli teknik düzenlemeleri hazırlamak ve uygulamaya koymak, araçların teknik düzenlemelere uygunluğunu belgelendirmek veya belgelendirilmesini sağlamak Sanayi Genel Müdürlüğü'nün görevleri arasında sayılmıştır.
26.10.2016 tarih ve 29869 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmeliğin "Amaç" başlıklı 1. maddesinde; Bu Yönetmeliğin amacı, 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu hükümleri uyarınca araçların yapım ve kullanım bakımından karayolu yapısına ve trafik güvenliğine uyma zorunluluğunu yerine getirmek üzere; karayolunda seyredecek araçlara bu Yönetmeliğe göre uygunluk onayı verilmesine ilişkin usul ve esaslar ile ülkemiz için tip onayı yönetmeliklerindeki hükümlere ilave olarak uygulanacak hükümleri düzenlemek olarak belirtilmiştir.
Dava Konusu Yönetmeliğin İncelenmesi:
Davaya konu düzenlemeler şu şekildedir;
"MADDE 1 – 26/10/2016 tarihli ve 29869 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmeliğin 14 üncü maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Cam filmi/renkli cam
MADDE 14 – (1) Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 63 üncü maddesinin beşinci fıkrası hükümleri saklıdır.”
MADDE 3 – Aynı Yönetmeliğin;
a) Ek V/E’sinde yer alan “Cam filmi tipi için onay kuruluşu veya görevlendirdiği kuruluş tarafından verilen Rapor Onay Numarası: ….. numaralı rapor (Raporun firma tarafından onaylı fotokopisi bu belge ekine iliştirilmelidir)” ibaresi,
b) Ek VI’sının 4.1 maddesi, 4.7 maddesinde yer alan “cam filmi dışındaki diğer” ve “de” ibareleri ile 4.8 maddesinin ikinci ve üçüncü cümleleri,
c) Ek XV’i,
yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 4 – Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer."
09.11.2021 tarihinde verilen ara kararla, davalı Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'ndan dava konusu Yönetmelik değişikliği hazırlanırken; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 29. maddesi uyarınca, karayolu yapısına ve trafik güvenliğine uygunluk yönünden Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı), Karayolları Düzenleme Genel Müdürlüğü (Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürlüğü) ve Karayolları Genel Müdürlüğü'nün görüşlerinin alınıp alınmadığı sorularak bu hususa ilişkin bilgi ve belgelerin, görüş alınmışsa anılan kurum ve kuruluşlarca gönderilen gerekçeli görüşlerin gönderilmesi istenilmiş, davalı Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın Daire kaydına 03.01.2022 tarihinde giren cevap dilekçesinde, anılan kurum ve birimlerin taslağın uygun olduğu, ilave edilecek bir husus bulunmadığı yönündeki görüşlerinin sunulduğu görülmektedir.
Bu itibarla dava konusu düzenleyici işlemde Kanunda öngörülen usul kurallarına aykırı bir yön bulunmamaktadır.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinde, araçların karayoluna uygunluğu ve teknik esasların belirlenmesinde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın yetkili kılındığı ve araçların, esasları yönetmelikte belirtilen şekilde ve tarzda teknik şartlara uygun durumda bulundurulmasının zorunlu olduğu hükme bağlanmış; Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin "Araçlara Ait Teknik Şartlar ve Araçların Karayoluna Uygunluğu" başlıklı 63. maddesinin camların üzerine yapıştırılacak film tabakalarına ilişkin beşinci fıkrasında ise, söz konusu film tabakalarının görüntüyü değiştirecek seviyede olamayacağı belirtilmiş olup, 63. maddede yer alan bu hükümden, cam filminin tümüyle yasaklanmasına ilişkin bir yorum çıkarılamayacağı, cam filminin yasak olduğu durumun "görüntüyü değiştirecek seviyede kullanım" haline özgü olduğu, bu ölçütün de ancak teknik yönetmeliklerde somutlaştırılabileceği, araçların karayoluna uygunluğunun ve trafik güvenliğinin sağlanması hususlarında gerekli olan teknik şartların bu konuda uzman Bakanlık olarak belirlenen Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nca bilimsel olarak test edilmiş, uluslararası alanda da kabul görmüş verilere dayanılarak daha açık ve detaylı bir biçimde belirleneceği, diğer bir ifadeyle araçlara takılabilecek olan cam film standartlarının anılan Bakanlık tarafından yapılacak düzenlemelerde ortaya konulması gerektiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta ise, dava konusu Yönetmelik değişikliğiyle Karayolu Taşıma Yönetmeliği'nin 63. maddesinin beşinci fıkrası hükümlerinin saklı olduğu belirtilmiş ve fakat bu hükmün ne şekilde uygulanacağı, uygulamada yeknesaklığı sağlayacak ölçütlerin neler olacağı, hangi teknik gerekliliklerin sağlanması gerekeceğine dair bir düzenleme yapılmamıştır.
Bu durumda, araçların kullanımına ilişkin teknik standartları belirlemekle yetkili ve görevli olan Bakanlıkça yalnızca Karayolu Taşıma Yönetmeliği'nin 63. maddesinin beşinci fıkrası hükümlerinin saklı olduğunun belirtilmesine yönelik yapılan Yönetmelik değişikliğine ilişkin dava konusu 1. maddenin cam filmiyle sınırlı olarak, Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmeliğin ilk halinde yer alan ve teknik standartların belirtildiği Yönetmelik ekindeki cam filme ilişkin düzenlemeleri yürürlükten kaldıran dava konusu 3. maddenin ve söz konusu hükümlerin yürürlük tarihini gösteren 4. maddenin iptaline karar verilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Dava konusu Yönetmeliğin 1. ve 4. maddelerinin "cam filmi" yönünden ve 3. maddesinin İPTALİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ...-TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ...- TL vekâlet ücretinin davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
12/04/2022 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY :
(X)- Dava; 21/10/2017 gün ve 30217 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1., 3. ve 4. maddelerinin iptali istemiyle açılmıştır.
18/07/1997 tarih ve 23053 (Mükerrer) sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin 63. maddesi, 5. fıkrası ile cam filmi uygulaması yasaklanmıştır.
Araç camlarına renkli film tabakaları yapıştırılmasının yasaklanmasına dayanak gösterilen norm, Karayolları Trafik Kanunu'nun 30. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi olup bu bent kapsamında da idari yaptırım kararı uygulanmaktadır. Karayolları Trafik Kanunu'nun 30. maddesi, 1. fıkrası, (b) bendi incelendiğinde, cam filminin yasak olmasına, idari yaptırım kararları uygulanmasına dayanak gösterilen ve alt hukuk normlarında yaptırım konusu olgunun belirlenmesine ilişkin ölçütlerin, Kanun'da yer alan "...görüşü engelleyecek veya bir kaza halinde içindekiler için tehlikeli olabilecek süs aksesuar eşya ve çıkıntıları olan araçları kullananlarla..." ifadesi olduğu anlaşılmaktadır.
Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin 63. maddesi, 5. fıkrasında yer alan "... veya camların üzerine renkli film tabakaları yapıştırılması..." ifadesinin ve Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin 63. maddesi, 5. fıkrasının iptali istemiyle açılan davalarda verilen Danıştay 8. Dairesi'nin 05/03/2015 tarih ve E:2008/4835, K:2009/5728, Danıştay 15. Dairesi'nin 13/10/2009 tarih ve E:2013/2069, K:2015/1342 sayılı kararlarında; 2918 sayılı Kanun'un 30. maddesi, 1. fıkrası, (b) bendinin amacının, trafik güvenliği açısından araç camlarının sürücüye iyi bir görüş olanağı sağlayarak sürücünün görüş alanını kısıtlamaması ve kaza halinde araç içerisindekilerin zarar görebilecek aksesuar veya eşyalardan korunması olduğu; idarece de, bazı araçların camlarına sonradan renkli film takılması veya standartlara uygun olmayan koyu renkli camların kullanılması durumunda, özellikle gece görüşünün daha da azaldığı zamanlarda, sürücülerin akan trafiği rahat takip edemeyecekleri ve cam filminin herhangi bir kaza halinde dağılmaması, araç içinden acil çıkışın olanaksız hale gelmesi veya camların dışarıdan kırılmasını da güç duruma getirmesi gibi nedenler dolayısıyla içindekilere zarar verebileceği hususlarının Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin 63. maddesi, 5. fıkrasında ifade edilen yasaklamanın sebebi olarak belirlendiği, bu nedenlerle de görüşü engelleme ve bir kaza halinde içindekiler için zarar verebilme ölçütü açısından, cam filminin yasaklanmasında üst hukuk normuna aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle ret kararları verilmiş ve bu kararlar da kesinleşmiştir.
Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin 18.07.1997 tarihinde yürürlüğe giren 63. maddesi, 5. fıkrası uyarınca camların üzerine renkli film tabakaları yapıştırılmasının yasaklanması düzenlenmişse de; 26.10.2016 tarih ve 29869 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmeliğin "Cam filmi" başlıklı 14. maddesi ve eklerinde cam filmi uygulamasının belirli şartlar ve izinler dahilinde yapılabileceği düzenlenmiş ve bu iznin de maddenin yürürlüğe girme tarihi olan 26.04.2017 tarihinden (6) ay sonra olacak şekilde yapılacak cam filmi uygulamalarını kapsadığı belirtilmiştir. Ancak ilgili düzenlemeler 26.10.2017 tarihi öncesi dava konusu düzenleme ile yürürlükten kaldırılmıştır.
Sonuç olarak, 26.10.2017 tarihinden sonra cam filmi uygulamasının belirli şartlar ve izinler dahilinde yapılabileceğine ilişkin düzenlemeler dava konusu 21.10.2017 gün ve 30217 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile yürürlükten kaldırılarak, Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelikte cam filmine ilişkin yer alan düzenlemeler Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin 18.07.1997 tarihinde yürürlüğe giren ve hâlihazırda yürürlükte bulunan 63. maddesi, 5. fıkra düzenlemesi ile uyumlu hale getirildiğinden, dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık görülmemiştir.
Bu itibarla, davanın reddi gerektiği düşüncesi ile aksi yöndeki çoğunluk kararına katılmıyorum. 12/04/2022