MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacı ... vekili Avukat ... tarafından, davalı ... aleyhine 08/07/2014 gününde verilen dilekçe ile menfi tespit ve istirdat istenmesi üzerine mahkemece yapılan yargılama sonunda; davanın kabulüne dair verilen 01/03/2016 günlü kararın Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından süresi içinde istenilmekle temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü.
Dava, menfi tespit ve istirdat istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş; hüküm, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı vekili; müvekkilinin çiftçilik ile uğraştığını; davalının, ... İcra Müdürlüğünün 2013/1191 esas sayılı dosyasında “arazi bakım ve koruma aidatları” alacağına ilişkin müvekkili aleyhine ilamsız takip başlattığını, icra müdürlüğü tarafından müvekkilinin ödeme emrine itirazının süresinde olmadığı gerekçesi ile takibin devamına karar verildiğini ve müvekkilinin borcu olmayan takip konusu meblağı icra baskısı altında ödemek zorunda kaldığını, Yargıtay 12. Hukuk Dairesinin 2013/36197 esas 2014/2319 sayılı bozma ilamı üzerine, ... İcra Hukuk Mahkemesinin 2014/48 esas 2014/108 sayılı kararı ile ... İcra Müdürlüğünün belirtilen dosyası kapsamında, takibin devamına ilişkin işleminin kaldırılmasına karar verildiğini ve akabinde davalının vazgeçmesi üzerine takibin işlemden kaldırıldığını; müvekkili tarafından yersiz ödenen bu miktarın istirdatına yönelik ... İcra Müdürlüğünün 2014/2272 Esas sayılı dosyasında ilamsız takip başlatıldığını ancak davalının itirazı üzerine takibin durduğunu beyan ederek, müvekkilinin davalıya borçlu olmadığının tespiti ile icra baskısı altında ödenen bedelin istirdatına karar verilmesi isteminde bulunmuştur.
Davalı vekili; davanın reddedilmesi gerektiğini savunmuştur.
Mahkemece; davalı tarafından, davacı aleyhine ilamsız takip yapılan aidat ve bakım alacağının ispatlanamadığı gerekçesi ile davanın kabulü ile davacının, ... İcra Müdürlüğünün 2013/1191 esas sayılı dosyasında davalıya borcunun olmadığının tespiti ile icra takibi kapsamında ödediği meblağın istirdatına karar verilmiştir.
Hukuki yarar; davacının sübjektif hakkına hukukî koruma sağlanması hususunda mahkemeye başvurmasında hukuken korunmaya değer bir yararının bulunmasıdır.
Hukuki yarar dava şartlarından olup (6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 114. maddesi), davacının dava açmakta hukuken korunmaya değer bir yararının bulunması gerekir. Bu şart, dava konusuna ilişkin genel dava şartlarından biri olup, davanın esası hakkında inceleme yapılabilmesi ve esas hakkında hüküm verilebilmesi için varlığı gerekli olduğundan olumlu dava şartları arasında sayılmaktadır.
2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun “Fazla Verilen Paranın Geri Alınması” başlıklı 361. maddesi, “İcra dairelerince borçludan fazla para tahsil olunarak alacaklıya verildiği yahut yanlışlıkla bir tarafa para tediye olunduğu hesap neticesinde anlaşılırsa verilen para ayrıca hükme hacet kalmaksızın o kimseden geri alınır.” şeklinde emredici bir düzenlemeyi içermektedir.
Keza 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun “İcranın İadesi” başlıklı 40. maddesi, “Bir ilâmın bölge adliye mahkemesince kaldırılması veya temyizen bozulması icra muamelelerini olduğu yerde durdurur. Bir ilâm hükmü icra edildikten sonra bölge adliye mahkemesince kaldırılır veya yeniden esas hakkında karar verilir ya da Yargıtayca bozulup da aleyhine icra takibi yapılmış olan kimsenin hiç veya o kadar borcu olmadığı kesin bir ilâmla tahakkuk ederse, ayrıca hükme hacet kalmaksızın icra tamamen veya kısmen eski hâline iade olunur.” şeklinde düzenlenmiştir.
Dosya kapsamından; davalının, ... İcra Müdürlüğünün 2013/1191 esas sayılı dosyasında “arazi bakım ve koruma aidatları” alacağına ilişkin davacı aleyhine ilamsız takip başlattığı, icra müdürlüğü tarafından davacının ödeme emrine itirazının süresinde olmadığı gerekçesi ile takibin devamına karar verildiği ve davacının, takip konusu meblağı icra dosyasına ödediği, Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin 2013/36197 esas 2014/2319 sayılı bozma ilamı üzerine, ... İcra Hukuk Mahkemesi’nin 2014/48 esas 2014/108 sayılı kararı ile ... İcra Müdürlüğünün belirtilen dosyası kapsamında, takibin devamına ilişkin işleminin kaldırılmasına karar verildiği ve akabinde davalının vazgeçmesi üzerine takibin işlemden kaldırıldığı; davacı tarafından ödenen bu miktarın istirdatına yönelik ... İcra Müdürlüğünün 2014/2272 Esas sayılı dosyasında ilamsız takip başlatıldığı ve davalının itirazı üzerine de davacı tarafından borcunun bulunmadığının tespiti ve icra dosyasına ödenen meblağın istirdatı için eldeki davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Somut olayda; davalı tarafından, davacı aleyhine başlatılan ... İcra Müdürlüğünün 2013/1191 esas sayılı dosyasında, davacının ödeme emrine itiraz ettiği, icra müdürlüğünün itirazın reddi ile takibin devamına ilişkin işleminin; Yargıtay bozma ilamı üzerine, ... İcra Hukuk Mahkemesi’nin 2014/48 esas 2014/108 sayılı kararı ile kaldırılmasına karar verildiği anlaşılmakla, davacının itirazının halen geçerli olduğu ve yukarıda açıklanan İcra ve İflas Kanunu’nun 361. maddesi gereğince davacı tarafından, belirtilen takip dosyasına ödenmiş olan bedelin iadesinin talep edilmesi mümkün olup, iş bu menfi tespit ve istirdat davasını açmakta hukuki yararı bulunmamaktadır.
Şu durumda, talebin dava şartı yokluğundan usulden reddi gerekirken, yazılı gerekçe ile kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiş, hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Temyiz edilen kararın yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, bozma nedenine göre davalının diğer temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına ve peşin alınan harcın istek halinde geri verilmesine 04/12/2018 gününde oy birliğiyle karar verildi.