Danıştay 13. Daire 2021/4255 Esas 2022/1421 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/4255
Karar No:2022/1421


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
KARŞI TARAF (DAVALI) : …Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : …İdare Mahkemesi'nin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Kahramanmaraş Büyükşehir Belediye Başkanlığı'nca 05/10/2010 tarihinde gerçekleştirilen cadde kenarı araç park işletmeciliği kira ihalesi uhdesinde kalan iş ortaklığı ile davalı idare arasında imzalanan 12/01/2011 tarihli kira sözleşmesinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; uyuşmazlığa konu cadde kenarı araç park alanı işletmeciliği kira ihalesinin 05/10/2010 tarihinde yapıldığı, ihalenin ihalede tek istekli olan …İnşaat Temz. Gıda Med. Teks. Yak. Güv. Tic. ve San. Ltd. Şti. ve …Tem. Hiz. Taş. Rek. Org. Geri Dön. Sis. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. ortak girişimi üzerinde kaldığı ve 01/11/2011 tarihinde ita amiri tarafından onaylandığı; davacının ortağı olduğu …Taşımacılık Seyahat Temizlik Yemekçilik Danışmanlık Otopark Web Tasarım Yazılımı San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından 05/10/2010 tarihinde, ihalenin iptal edilerek, şartnamenin yeniden düzenlenmesi ve yeniden ihaleye çıkılması hususunda idareye başvuru yapıldığı, idarenin anılan başvuruya 19/10/2010 tarihinde olumsuz cevap vermesi üzerine anılan şirket tarafından 18/01/2011 tarihinde ihalenin iptali istemiyle dava açıldığı, söz konusu davada …İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararı ile davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmiş ise de, bu kararın Dairemizin 07/10/2015 tarih ve E:2013/1195, K:2015/3325 sayılı kararı ile bozulması üzerine önce …İdare Mahkemesi'ne, ardından da mahkemelerine gönderilen dosyada mahkemelerinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararı ile 2577 sayılı Kanun'un 6. maddesinin beşinci fıkrası uyarınca davanın açılmamış sayılmasına karar verildiği ve bu kararın 30/06/2017 tarihinde kesinleştiği, aradan uzun bir zaman geçmesinin ardından davacı tarafından, anılan şirketin vekilinin dava süreci hakkında kendisini bilgilendirmediğinden bahisle 16/02/2021 tarihinde bakılan davanın açıldığı, dava konusu kira sözleşmesinden (ihaleye katılmayan) davacının, 18/01/2011 tarihi itibarıyla haberdar olduğunun, daha önce ortağı olduğu anılan şirket tarafından ihalenin iptali istemiyle açılan (ve Mahkemelerince davanın açılmamış sayılmasına karar verilen) davaya ait dava dilekçesinden anlaşıldığı, ilgili kira sözleşmesinin iptali istemiyle öğrenme tarihinden itibaren 30 gün içinde dava açılması gerekirken, dava açma süresinin üzerinden on yıl gibi uzun bir zaman geçmesinin ardından 16/02/2021 tarihinde açılan davanın süre aşımı nedeniyle esasının incelenmesine hukuki imkân bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle süre aşımı nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, ortağı olduğu şirketin avukatının azledildikten sonra görülmeye devam eden davaların durumunu şirkete bildirmediği, mahkemelere azledildiğine ilişkin bilgi vermediği, tebligatlar avukata yapıldığından davanın seyrinden haberdar olamadığı, şirketin kurumsal UYAP aboneliği almasından sonra şirketin taraf olduğu davalardan haberdar olduğu, davanın öğrenme tarihinden itibaren süresinde açıldığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından Mahkeme kararı usul ve yasaya uygun olduğundan onanması gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Mahkeme kararının gerekçeli olarak onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 17. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacının duruşma istemi yerinde görülmeyerek gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Kahramanmaraş Büyükşehir Belediye Başkanlığı'nca 05/10/2010 tarihinde gerçekleştirilen cadde kenarı araç park işletmeciliği kira ihalesi, ihalede tek istekli olan …İnşaat Temz. Gıda Med. Teks. Yak. Güv. Tic. ve San. Ltd. Şti. ve …Tem. Hiz. Taş. Rek. Org. Geri Dön. Sis. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. ortak girişimi uhdesinde kalmış ve 01/11/2011 tarihinde ita amiri tarafından onaylanmıştır.
Davacının ortağı olduğu …Taşımacılık Seyahat Temizlik Yemekçilik Danışmanlık Otopark Web Tasarım Yazılımı San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından ihale günü, söz konusu ihalenin iptal edilerek, şartnamenin yeniden düzenlenmesi ve yeniden ihaleye çıkılması talebiyle idareye başvuru yapılmış, başvurunun 19/10/2010 tarihinde reddedilmesi üzerine anılan şirket tarafından 18/01/2011 tarihinde ihalenin iptali istemiyle açılan davada, …İdare Mahkemesi'nin …tarih ve E:…K:…sayılı kararı ile davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmiş, ancak bu karar Danıştay Onüçüncü Dairesi'nin 07/10/2015 tarih ve E:2013/1195, K:2015/3325 sayılı kararı ile bozulmuş, ardından …İdare Mahkemesi'nin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararı ile 2577 sayılı Kanun'un 6. maddesinin beşinci fıkrası uyarınca davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiş ve bu karar 30/06/2017 tarihinde kesinleşmiştir.
Davacının ortağı olduğu bahsi geçen şirketin vekili, görevini ihmal ettiği ve şirketin taraf olduğu davaları takip etmediğinden bahisle 10/12/2015 tarihinde azledilmiştir.
Davacı tarafından ortağı olduğu …Taşımacılık Seyahat Temizlik Yemekçilik Danışmanlık Otopark Web Tasarım Yazılımı San. ve Tic. Ltd. Şti.'ni temsilen, Kahramanmaraş Büyükşehir Belediye Başkanlığı'nca 05/10/2010 tarihinde gerçekleştirilen cadde kenarı araç park işletmeciliği kira ihalesi uhdesinde kalan iş ortaklığı ile davalı idare arasında imzalanan 12/01/2011 tarihli kira sözleşmesinin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2/1-a maddesinde; iptal davasının, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı menfaati ihlal edilenler tarafından açılacağı belirtilmiş; "Dilekçeler üzerine ilk inceleme" başlıklı 14. maddesinin 3. fıkrasında, "Dilekçelerin; a) Görev ve yetki, b) İdari merci tecavüzü, c) Ehliyet, d) İdari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı, e) Süre aşımı, f) Husumet, g) 3 ve 5'inci maddelere uygun olup olmadıkları yönlerinden sırasıyla inceleneceği"; 6. fıkrasında, "davanın her safhasında 15. madde hükmünün uygulanacağı"; 15. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde, "ehliyetsiz kişi tarafından açılan davaların reddine karar verileceği" kuralı yer almıştır.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun "Yönetim ve temsil" üst başlıklı 623. maddesinde, "Limited şirketin yönetimi ve temsili şirket sözleşmesi ile düzenlenir. Şirketin sözleşmesi ile yönetimi ve temsili, müdür sıfatını taşıyan bir veya birden fazla ortağa veya tüm ortaklara ya da üçüncü kişilere verilebilir. En azından bir ortağın, şirketi yönetim hakkının ve temsil yetkisinin bulunması gerekir. Şirketin müdürlerinden biri bir tüzel kişi olduğu takdirde, bu kişi bu görevi tüzel kişi adına yerine getirecek bir gerçek kişiyi belirler. Müdürler, kanunla veya şirket sözleşmesi ile genel kurula bırakılmamış bulunan yönetime ilişkin tüm konularda karar almaya ve bu kararları yürütmeye yetkilidirler." kuralına; "Temsil yetkisinin kapsamı, sınırlandırılması" başlıklı 629. maddesinde, "Müdürlerin temsil yetkilerinin kapsamına, yetkinin sınırlandırılmasına, imzaya yetkili olanların belirlenmesine, imza şekli ile bunların tescil ve ilanına bu Kanunun anonim şirketlere ilişkin ilgili hükümleri kıyas yolu ile uygulanır." kuralına; "Temsil yetkisi" üst başlıklı 371. maddesinde, "Temsile yetkili olanlar şirketin amacına ve işletme konusuna giren her tür işleri ve hukuki işlemleri, şirket adına yapabilir ve bunun için şirket unvanını kullanabilirler." kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinin 1/a bendinde, iptal davaları, "idarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan davalar" olarak tanımlanmış olup, iptal davasının gerek anılan maddede, gerekse içtihat ve doktrinde belirlenen hukukî nitelikleri göz önüne alındığında, idare hukuku alanında tek taraflı irade açıklamasıyla, kesin ve yürütülmesi zorunlu nitelikte tesis edilen idarî işlemlerin ancak bu idarî işlemle meşru, kişisel ve güncel bir menfaat ilgisi kurabilenler tarafından iptal davasına konu edilebileceğinin kabulü zorunludur.
İdarî işlemlerin hukuka uygunluğunun yargı yoluyla denetimini amaçlayan iptal davasının görülebilmesinin ön koşullarından olan davacının subjektif ehliyeti, diğer bir ifadeyle menfaat ilgisinin bulunup bulunmadığının yargı yerince takdir edileceği, iptal davasına konu edilen işlem ile davacı arasında menfaat ilgisinin kurulabilmesinin ise ancak kişisel, meşru ve güncel bir ilginin varlığı ile mümkün olduğu kuşkusuzdur.
Öte yandan, dava dilekçelerinin, 2577 sayılı Kanun'un 14. maddesinin 3. fıkrasında yer verilen hususlar yönünden, maddede sayılan sırayla incelenmesi gerektiği, dilekçenin anılan hususlardan biri yönünden Kanuna aykırı olması durumunda, bir sonraki sırada yer alan husus yönünden incelemeye geçilmeksizin 15. maddede öngörülen çerçevede bir karar verilmesi gerektiği açıktır.
18/08/2011 tarih ve 7883 sayılı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi'nde, …Taşımacılık Seyahat Temizlik Yemekçilik Danışmanlık Otopark Web Tasarım Yazılımı San. ve Tic. Ltd. Şti.'nin ortaklarının, …, …ve …olduğu; …tarih ve …sayılı Ortaklar Kurulu kararıyla …'ın şirketi temsil ve ilzama yetkili kılındığı ilan edilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından ortağı olduğu şirketi temsilen, Kahramanmaraş Büyükşehir Belediye Başkanlığı'nca 05/10/2010 tarihinde gerçekleştirilen cadde kenarı araç park işletmeciliği kira ihalesi uhdesinde kalan iş ortaklığı ile davalı idare arasında imzalanan 12/01/2011 tarihli kira sözleşmesinin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı görülmektedir.
Aktarılan kurallardan, tüzel kişiliğe sahip olan limited şirketlerin haklarını aramalarının ve menfaatlerini savunmalarının ancak o tüzel kişinin yetkili organları tarafından gerçekleştirilebileceği ve bu kapsamda yetkili kişiler tarafından dava açılabileceği, şirketi temsile yetkili olmayan şirket ortakları tarafından şirket adına dava açılamayacağı anlaşılmaktadır.

Bu itibarla, şirketi temsile yetkili olmayan şirket ortağı tarafından şirketi temsilen açılan davada, 2577 sayılı Kanunun 14. maddesinin 3. fıkrasında yer verilen sıralama dikkate alınarak davanın ehliyet yönünden reddine karar verilmesi gerekirken, Kanunda öngörülen sıralama göz ardı edilerek verilen süre aşımı nedeniyle davanın reddi yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın süre aşımı nedeniyle reddi yolundaki …İdare Mahkemesi'nin …tarih ve E:…, K:…sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davacıya iadesine,
5. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
6. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 05/04/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.