Danıştay 9. Daire 2019/4089 Esas 2022/1023 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2019/4089
Karar No : 2022/1023

TEMYİZ EDENLER : 1- (DAVALI) … Vergi Dairesi Müdürlüğü …
VEKİLİ : Av. …
2- (DAVACI) … İnşaat ve Proje Yönetimi A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının, taraflarca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı şirket tarafından, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında riskli yapı niteliği bulunan İstanbul İli, Kadıköy İlçesi, … Mahallesi, … Pafta, … Ada, … Parselde inşa edilen bağımsız bölümlerin satışı sırasında ödenen 174.500,00 TL tapu harcının iadesi istemiyle yapılan başvurunun reddi üzerine, söz konusu tapu harcının iptali ve ödenen tutarın reeskont avans faiziyle birlikte iadesi istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararıyla; 6306 sayılı Kanun gereğince riskli yapı içerisinde yer alan … kat … nolu bağımsız bölümün devrinin 27/02/2017 tarihinde yapıldığı, 28/02/2017 tarihinde 77.000,00-TL tutarında tapu harcının tahsil edildiğinin anlaşıldığı, her ne kadar fazladan ödendiği ileri sürülen 77.000,00 TL tapu harcının iadesi istemiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 11. maddesi kapsamında tahsil tarihinden yaklaşık 4 ay sonra, 19/06/2017 tarihinde, idareye başvuruda bulunulmuş ise de, tahsil tarihi ile idareye başvurma süresi arasında 30 günlük dava açma süresi geçtiğinden ve yapılan başvuru düzeltme şikayet kapsamında yapılmış bir başvuru olarak da değerlendirilemeyeceğinden, davanın 28/02/2017 tarihinde tahsil edilen 77.000,00-TL tapu harcı tahakkukunun iptali istemiyle 18/08/2017 tarihinde açılan kısmının süreaşımı nedeniyle reddi gerektiği; uyuşmazlığın … kat … nolu bağımsız bölümüne ilişkin kısmı yönünden ise, devrin 27/02/2017 tarihinde yapıldığı, tapu harcı tahsil tarihinin 08/06/2017 olduğu, 6306 sayılı Kanun gereğince inşa edilen ve bu Kanun'la harçtan müstesna tutulan taşınmazların ilk devri sırasında davacı adına tahakkuk ettirilip ihtirazi kayıtla ödenen uyuşmazlık konusu 97.500,00-TL tapu harcında hukuka uyarlık bulunmadığı; davacının, fazladan ödenen harcın reeskont avans faiziyle birlikte iadesi istemine gelince; iadesi gereken tutar yönünden vergi idaresi ile davacı arasındaki ilişkinin, iadenin yargı kararıyla hüküm altına alınması nedeniyle yönetilen-idare ilişkisi olmaktan çıkarak, bir borç ilişkisine dönüştüğü, bu sebeple 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 112/4. maddesinin olaya uygulanma imkanının bulunmadığı, paranın tasarrufundan yoksun kalınan süre için 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun hükümlerine göre, davalı idarece tahsil tarihi ile Mahkeme kararı üzerine yapılan iade tarihi arasında geçen süre için hesaplanacak yasal faizin de davacıya ödenmesi gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen süre aşımı yönünden reddine, kısmen kabulüne, kısmen reddine, 97.500 TL tutarındaki tapu harcı tahakkukunun kaldırılmasına, anılan tutarın tahsil tarihinden itibaren iade tarihine kadar işleyecek yasal faizi ile birlikte iadesine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu Vergi Mahkemesi kararında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45/4. maddesinde sayılan kaldırma nedenlerinin bulunmadığı ve taraflarca başvuru dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların da bu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle aynı kanunun 45/3. maddesi uyarınca istinaf başvurularının reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI:
DAVALI İDARENİN İDDİALARI: 6306 sayılı Kanunla düzenlenen istisnanın, riskli yapıların tespiti aşamasından, söz konusu yapılar yıkıldıktan sonra yerlerine yapılan yeni binaların hak sahibi malikler ile müteahhitler adına tapuda tescili aşamasına kadar olan süreci kapsadığı, sonrasında üçüncü kişilere yapılan satışları kapsamadığı iddiasıyla kararın aleyhe olan kısmının bozulması istenilmektedir.
DAVACININ İDDİALARI: Dava açma süresi geçtikten sonra idareye başvuruda bulunulmasının hukuken mümkün olduğu, 213 sayılı Kanun'un 126. maddesi uyarınca vergi hatasının düzeltilmesi istemiyle idareye başvuruda bulunmak için en az bir yıllık süre bulunduğu, düzeltme şikayet hükümleri kapsamında idari mercii tecavüzü nedeniyle merciine tevdi kararı verilmesi gerekirken, davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmesinin hukuka aykırı olduğu, davanın kabul edilen kısmı miktar olarak daha fazla olmasına rağmen yargılama giderinin çoğunluğunun kendisi üzerinde bırakılmasının hukuka aykırı olduğu iddialarıyla kararın aleyhe olan kısmının bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI: Davalı idare tarafından savunma verilmemiştir. Davacının savunması ise, yasal dayanaktan yoksun olan temyiz isteminin reddi gerektiği yolundadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … 'İN DÜŞÜNCESİ: Davalı temyiz isteminin reddi gerektiği; 15/06/2012 tarihinde yürürlüğe giren 213 sayılı Kanunu'nun 112/4. maddesi uyarınca, 08/06/2017 tarihinde tahsil edilen tapu harcının iadesinde tecil faizine hükmedilmesi gerektiğinden, taleple bağlılık ilkesi de gözetilerek faiz istemi yönünden yeniden bir karar verilmesi gerektiğinden, davacının temyiz isteminin kısmen kabulü ile temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının faize ilişkin kısmının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Davacının duruşma istemi, 2577 sayılı İdari Yargılama Usul Kanunu'nun 17/2. maddesi uyarınca uygun görülmeyerek işin esasına geçildi;



İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY:
Davacı şirket tarafından, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında riskli yapı niteliği bulunan İstanbul İli, Kadıköy İlçesi, … Mahallesi, … Pafta, … Ada, … Parselde inşa edilen bağımsız bölümlerin satışı sırasında ödenen 174.500,00 TL tapu harcının iadesi istemiyle yapılan başvurunun reddi üzerine, söz konusu tapu harcının iptali ve ödenen tutarın reeskont avans faiziyle birlikte iadesi istenilmektedir.
İLGİL MEVZUAT:
Anayasa Mahkemesinin 10/02/2011 tarih ve E:2008/58, K: 2011/37 sayılı iptal kararı üzerine, 15/06/2012 tarihli ve 28324 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe giren 6322 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla yeniden düzenlenen 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 112. maddesinin 4. fıkrasında "fazla veya yersiz olarak tahsil edilen vergilerin, fazla veya yersiz tahsilatın, mükelleften kaynaklanması halinde düzeltmeye dair müracaat tarihi, diğer hallerde verginin tahsili tarihinden düzeltme fişinin mükellefe tebliğ edildiği tarihe kadar geçen süre için aynı dönemde 6183 sayılı Kanuna göre belirlenen tecil faizi oranında hesaplanan faiz ile birlikte, 120. madde hükümlerine göre mükellefe red ve iade edileceği, söz konusu 120. maddede ise; vergi hatalarının düzeltme fişine dayanılarak düzeltileceği, hatanın mükellef aleyhine yapılmış olması halinde, fazla verginin, aynı fişe dayanılarak terkin ve tahsil olunmuş ise mükellefe reddolunacağı, düzeltme fişinin bir nüshasının, reddedilecek miktarla müracaat edeceği muhasebe ve müracaat süresi zikredilmek suretiyle mükellefe tebliğ edileceği belirtilmiştir.
213 sayılı Kanun'un yine aynı Kanunla eklenen geçici 29. maddesinde ise bu Kanunun 112. maddesinin 4. fıkrasının, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra fazla veya yersiz olarak tahsil edilen vergilerin iadesinde uygulanacağı öngörülmüştür.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bölge İdare Mahkemesi kararının, 8. kat 16 nolu bağımsız bölümünün satışı kapsamında ödenen tapu harcına ilişkin kısmının iptali ve bu kısma ilişkin olarak ödenen tutarın yasal faiziyle birlikte iadesine dair kısmı ile 7. kat 15 nolu bağımsız bölümün devrine ilişkin tapu harcının iadesine ilişkin kısmı usul ve hukuka uygun olup, taraflarca ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bu kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının faize ilişkin hüküm fıkrasına yönelik davacı temyiz istemine gelince;
Davacı tarafından, ödenen tutarın reeskont avans faiziyle birlikte iadesi istenilmiş ve iadesi gereken tutarlar için 3095 sayılı Kanun uyarınca faiz ödemesi gerektiği sonucuna varıldığı belirtilmek suretiyle yasal faize hükmedilmiş ise de; 15/06/2012 tarihinde yürürlüğe giren 6322 sayılı Kanun ile 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 112/4. maddesinin yeniden düzenlenmiş haliyle, vergi idaresince mükelleflerden, 15/06/2012 tarihinden sonra fazla ve yersiz olarak tahsil edilen tutarların 6183 sayılı Kanuna göre belirlenen tecil faiziyle iade edileceğinin düzenlenmiş olması karşısında, ödenen verginin tahsil tarihi ve taleple bağlılık ilkesi de göz önünde bulundurulmak suretiyle faiz istemi yönünden yeniden bir değerlendirme yapılarak karar verilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine; davacının temyiz isteminin kısmen kabulüne, kısmen reddine,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının; faiz istemine ilişkin kısmının BOZULMASINA, diğer kısımlarının ONANMASINA,
3. Temyiz isteminde bulunan davacıdan, … TL maktu harç alınmasına,
4. Bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 29/03/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.