Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2022/8 Esas 2022/918 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2022/8
Karar No : 2022/918


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1- … Bakanlığı
VEKİLİ : …
2- … Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : Danıştay Sekizinci Dairesinin 15/06/2021 tarih ve E:2020/4233, K:2021/3156 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Polis memuru olan davacının, 10/02/2016 tarihinde yapılan Polis Amirleri Eğitimi Merkezi ilk derece amirlik eğitimi mülakat sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlem ile bu işlemin dayanağı olan, 16/07/2015 tarih ve 29418 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanan Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin 19. maddesinin 2, 3 ve 4. fıkralarının iptali ve işlem nedeniyle yoksun kaldığı özlük haklarının iadesi istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Sekizinci Dairesinin 15/06/2021 tarih ve E:2020/4233, K:2021/3156 sayılı kararıyla;
4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanunu'nun 1 ve 30.; 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun -dava konusu işlem tarihindeki ve 7196 sayılı Kanun ile değişik hâlleriyle- 55.; Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin (Yönetmelik) -dava konusu işlem tarihindeki hâlleriyle- 7, 14, 16, 17, 18, 19 ve 20/1/(a). madde hükümlerine yer verildikten sonra,
Yönetmeliğin 19. maddesinin 2, 3 ve 4. fıkraları yönünden;
Yönetmeliğin 19. maddesinin 2. ve 3. fıkrasında mülakat sınavının usul ve esasları ile mülakat sınav komisyonunun vereceği kararların değerlendirme ve karar formuna işleneceğinin düzenlendiği, bu fıkralara göre adayların psikolojik yeterliliğinin; duygusal dengesizlik, dışa dönüklük, uyumluluk, sorumluluk, açıklık ve adayın polislik mesleğine istekli olması kıstaslarına göre psikolog veya rehberlik ve psikolojik danışmanlık bölümü mezunu üye tarafından değerlendirileceği ve bu değerlendirmenin mülakat komisyonu ile paylaşılacağı, adaylara, Başkanlıkça belirlenecek soruların yazılı olduğu bir kart çektirileceği, konu hakkında düşünmesi ve sunum yapması için süre verileceği, konu ile ilgili komisyonca adaya sorular sorulabileceği, değerlendirmede adayın; konu hakkında bilgi düzeyi, kendisinden istenileni kavrama, özgüveni, ifade etme yeteneği ve beden dilini kullanma becerisi olmak üzere beş ayrı kritere göre ve her bir kriter yirmi puan olmak üzere toplam yüz tam puan üzerinden yapılacağı, adayın mülakat sınavından başarılı olabilmesi için yüz puan üzerinden en az yetmiş puan alması gerektiği ve mülakat sınavı komisyonunun başarılı olan adaylar hakkında “Polis Amirleri Eğitimi Merkezi öğrenci adayı olur”, başarısız adaylar hakkında “Polis Amirleri Eğitim Merkezi öğrenci adayı olamaz” kararı vereceği ve bu kararların, karar ve değerlendirme formuna işleneceğinin düzenlendiği,
İdare tarafından üst hukuk normlarına uygun olarak hazırlanan yönetmelik hükmüyle davalı idare bünyesinde ilk derece amirlik eğitimini alacak personelin seçiminde objektif kriterlerin esas alındığının anlaşıldığından, Yönetmeliğin 19. maddesinin 2. ve 3. fıkralarında hukuka aykırılık bulunmadığı,
Diğer taraftan 3201 sayılı Kanun'un 55. maddesinde sözlü sınav ibaresine yer verilmişken, dava konusu Yönetmelik'te mülakat şeklinde düzenleme yapıldığı ve söz konusu fıkrada mülakatın usul ve esaslarının düzenlendiği,
Anayasa Mahkemesinin 18/05/2011 tarih ve E:2008/7, K:2011/80 sayılı kararında, mülakatın; bir kişinin davranış ve düşünceleri üstüne bilgi edinmek amacıyla sorulu cevaplı görüşme yapılarak ilgilinin muhakeme gücünü, bir konuyu kavrayıp özetleme ve ifade yeteneğini, genel ve fiziki görünümünü, davranış ve tepkilerinin mesleğe uygunluğunu ve liyakatini, yetenek ve kültürünü, çağdaş bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığını puan vermek suretiyle değerlendirme yöntemi olarak tanımlandığı ve aynı Mahkemenin 04/12/2014 tarih ve E:2014/99, K:2014/181 sayılı kararında sözlü sınavın da benzer şekilde tanımlandığı ve sözlü sınav ile mülakatın aynı anlamda kullanıldığı,
3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu incelendiğinde Kanun koyucunun çeşitli maddelerde sözlü sınav ve mülakat ibarelerini kullandığı ve bu ibarelerin birbirinden farklı olarak değerlendirilmediği, aynı anlamda kullandığının görüldüğü, her ne kadar 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun 55. maddesinde sözlü sınav ibaresine yer verilmişse de dava konusu Yönetmelikte mülakat olarak düzenlenmesinde 3201 sayılı Kanun ve yukarıda belirtilen Anayasa Mahkemesi kararları da dikkate alındığında üst hukuk normlarına aykırı olmadığının değerlendirildiği,
Yönetmeliğin 19. maddesinin 4. fıkrasının ilk cümlesinde mülakat sınav komisyonu kararına itiraz edilemeyeceğinin, ikinci cümlesinde ise hakkında “Polis Amirleri Eğitimi Merkezi öğrenci adayı olamaz” kararı verilen adayların o yılın başvuru dönemi içinde yeniden başvuruda bulunamayacağının düzenlendiği,
Anayasa'nın "Hak arama hürriyeti" başlıklı 36. maddesinde, herkesin meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı ve davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahip olduğunun hüküm altına alındığı, adil yargılanma hakkının da en önemli unsurlarından birinin mahkemeye erişim hakkı olduğu,
İptali istenilen düzenlemede mülakat sınav komisyonu kararına karşı yargı yoluna başvurulabilmesini engelleyen herhangi bir hükme yer verilmediği, idarenin takdir hakkını kanunlara uygun olarak kullanıp kullanmadığı hususunun denetlenebileceğinin açık olduğu, mülakat sınavına ilişkin kararlara karşı Anayasa'nın 125. maddesi gereğince idari yargı yolunun açık olduğu ve dava konusu düzenlemede anılan yargı yolunu kapatan veya zorlaştıran bir hükme yer verilmediği dikkate alındığında hak arama özgürlüğünün engellendiğinden söz edilemeyeceği,
Hakkında “Polis Amirleri Eğitimi Merkezi öğrenci adayı olamaz” kararı verilen adayların o yılın başvuru dönemi içinde yeniden başvuruda bulunamayacağı şeklindeki düzenleme ile başarısız olan adayların sadece ilgili yılda açılacak sınavlara girmesinin engellendiği, daha sonra yapılacak sınavlara girememesi yönünde herhangi bir engelin bulunmadığı; sınav süreci bir bütün olarak değerlendirildiğinde belirli bir dönem aralığını kapsadığı, sınava başvuran aday sayısı ve sınav komisyonlarının iş yoğunluğu da dikkate alındığında, yapılan düzenlemedeki sınırlamanın ölçülü olduğu ve idarenin düzenlemedeki takdir yetkisini kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olarak kullandığı görüldüğünden söz konusu düzenlemenin hukuka uygun olduğu,
Davacının, emniyet mensubu öğrenci adayı amirlik eğitimi mülakat sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlem yönünden;
Olayda; davacının 2015 yılı İlk Derece Amirlik Eğitimi için sınava başvuru yaptığı, yazılı sınavdan 82 puan alarak başarılı olduğu, fiziki yeterlik sınavından 95 puan alarak başarılı sayıldığı ve mülakata çağrıldığı, mülakat sınavından soru havuzundan 572 sıra numaralı soruyu çektiği, çekilen soruda "Türkiye'deki hizbullah terör örgütünden genel hatlarıyla bahsediniz" şeklinde soru sorulduğu, davacının soruya verdiği cevabın komisyon üyelerince değerlendirilmesi neticesinde 50 puan alarak başarısız sayıldığı,
Dosyadaki bilgi ve belgelerde; mülakat komisyonunun usulüne uygun şekilde oluşturulduğu, davacının komisyon üyeleri tarafından, konu hakkında bilgi düzeyi, kendisinden istenileni kavrama, özgüveni, ifade etme yeteneği ve beden dilini kullanma becerisi yönünden değerlendirildiği ve yapılan değerlendirme neticesinde 50 puan aldığı, Yönetmelikte düzenlenen sözlü sınavdan başarılı sayılmak için gerekli olan en az 70 puan barajını aşamadığı görüldüğünden dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı,
Her ne kadar, Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin 17. maddesinin 3. fıkrasının birinci cümlesinde yer alan ''on'' ibaresinin Dairelerinin 15/06/2021 tarih ve E:2020/3054, K:2021/2842 sayılı kararıyla hukuka aykırı bulunarak iptal edilmişse de, davacının usulüne uygun şekilde yapılan mülakat sınavında aranılan 70 puan barajını aşamadığı görüldüğünden, iptal edilen düzenlemenin davacının başarısız sayılmasına bir etkisi olmayacağı,
Öte yandan, dava ret ile sonuçlandığından, davacının özlük haklarının iadesine yönelik isteminin de reddine karar verilmesi gerektiği gerekçeleriyle, davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, mülakat sınavında çektiği sorunun kararda belirtilenden farklı olduğu, sorulan soruya doğru cevap verdiği, bilgi edinme başvurusunda mülakat puanının 32 olarak bildirildiği, ancak idarenin savunmasında puanının 50 olarak bildirildiği, bu çelişkinin dikkate alınması gerektiği; mülakat sınav komisyonunun tüm üyelerinin aynı puanı vermesinin objektif bir değerlendirme yapılmadığının, muvazaanın kanıtı olduğu; kurul üyelerinden psikolog ve öğretim görevlisi tarafından hangi gerekçeyle diğer kurul üyeleri ile aynı puanı verdiğinin sorgulanması gerektiği; mülakata giren bazı kurul üyelerinin ve mülakattan geçen bir çok adayın, FETÖ/PDY terör örgütü soruşturmasında açığa alındığı ya da ihraç edildiği, bunun da mülakatının haksız yapıldığını gösterdiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idareler tarafından, davacının ileri sürdüğü hususlar haksız ve hukuki dayanaktan yoksun olduğundan, temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … 'ÜN DÜŞÜNCESİ : Davacının temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c) Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Danıştay Sekizinci Dairesinin temyize konu 15/06/2021 tarih ve E:2020/4233, K:2021/3156 sayılı kararının ONANMASINA,
3. Fazladan yatırılan ...-TL harcın istemi hâlinde davacıya iadesine,
4. Kesin olarak, 23/03/2022 tarihinde, Yönetmeliğin 19. maddesinin 2. fıkrasının 1. cümlesinde yer alan "ve adayın polislik mesleğine istekli olması" ibaresi ve bireysel işlem yönünden oyçokluğu, dava konusu diğer düzenlemeler yönünden oybirliği ile karar verildi.



KARŞI OY

X- Mülakat sınavı, yazılı sınavı tamamlayıcı nitelikte, liyakatı ölçmek, adayın mesleğe uygun yeteneğe ve kültürel birikime sahip olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılmaktadır. Bu çerçevede, mülakat sınavının temel amacı, yazılı sınav yapılmak suretiyle nesnel bir biçimde belirlenen en başarılı adaydan başlayarak mesleğe en uygun olanların seçilmesidir.
Mülakat sınavının, diğer tüm idari işlemlerin yargısal denetiminde olduğu gibi yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden yargısal denetiminin yapılması esas olmalıdır.
Polis Amirleri Eğitim Merkezi emniyet mensubu öğrenci adayı amirlik eğitimi sınav aşamalarından olan mülakat sınavında da, dava konusu mülakatta başarısız sayılma işleminin hukuka uygunluk denetiminin hukuki sınırlar içinde yapılabilmesi için mülakat sınav komisyon üyelerinin her biri tarafından değerlendirme yapılarak, adayın sorulara verdiği yanıtlara komisyon üyelerince takdir edilen notun gerekçeleriyle ortaya konulması gerekmektedir.
Bu durumda, tüm unsurları itibarıyla yargısal denetimin yapılabilmesi ve hukuk devleti ilkesinin temini açısından mülakat komisyonu üyelerinin her biri tarafından davacı hakkında takdir edilen notun gerekçeleriyle ortaya konulmamış olması nedeniyle davacının mülakatta başarısız sayılmasına ilişkin işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenle, davacının temyiz isteminin mülakat sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlem yönünden kabulü ile Daire kararının bu kısmının bozulması gerektiği oyuyla, karara katılmıyorum.




KARŞI OY

XX- Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin "Mülakat sınavı" başlıklı 19. maddesinin 2. fıkrasının birinci cümlesinde; "Adayların psikolojik yeterliliği; duygusal dengesizlik, dışa dönüklük, uyumluluk, sorumluluk, açıklık ve adayın polislik mesleğine istekli olması kıstaslarına göre psikolog veya rehberlik ve psikolojik danışmanlık bölümü mezunu üye tarafından değerlendirilir ve bu değerlendirme mülakat komisyonu ile paylaşılır." düzenlemesine yer verilmek suretiyle mülakat sınavının değerlendirme ölçütleri arasına "adayın polislik mesleğine istekli olması" şeklinde bir kriter de dahil edilmiş bulunmaktadır.
İsmi anılan Yönetmeliğin 19. maddesinin 2. fıkrasında yer verilen "adayın polislik mesleğine istekli olması" şeklindeki değerlendirme ölçütünün objektif olarak ölçülebilmesi mümkün olmayan, soyut ve değerlendirmeyi yapanın subjektif kanaatine dayalı bir kriter olduğu açıktır. Belirtilen değerlendirme ilkesinin dava dosyası bağlamında incelenmesi neticesinde ise; (davanın açıldığı tarih itibariyle) Bursa İl Emniyet Müdürlüğü Hassas Bölgeleri Koruma Şube Müdürlüğü'nde polis memuru olarak görev yapmakta olan, kendisine polislik mesleği üzerinden bir kariyer ve gelecek planlaması yaptığı anlaşılan dolayısıyla polislik mesleğine istekli olduğu açık olan davacı yönünden anlamlı bir ölçüt olmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Bu durumda, Yönetmeliğin 19. maddesinin 2. fıkrasının birinci cümlesinde yer alan "ve adayın polislik mesleğine istekli olması" ibaresinin iptali gerekirken aksi yönde değerlendirme ile verilen Daire kararının bu kısmının bozulması gerektiği görüşüyle çoğunluk kararına katılmıyorum.