Danıştay 9. Daire 2019/2271 Esas 2022/946 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2019/2271
Karar No : 2022/946


TEMYİZ EDENLER :1-(DAVACI) …
VEKİLİ : Av. …
2-(DAVALI) … Belediye Başkanlığı-…
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının, taraflarca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacının hisseli olarak malik olduğu, Antalya İli Konyaaltı İlçesi, … Mahallesi … ada … no'lu parselde kayıtlı taşınmazı nedeniyle re'sen tarh edilen 1999 ila 2017 yıllarına ilişkin vergi ziyaı cezalı arsa vergisi, 2018 yılına ilişkin arsa vergisi, 2003 yılına ilişkin vergi ziyaı cezalı ek arsa vergisi, 1999 yılına ilişkin vergi ziyaı cezalı deprem vergisi, 1998 yılına ilişkin kesilen usulsüzlük cezasının kaldırılması istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararıyla; davacının emlak vergisi mükellefiyetinin 1998 tarihinde hissedar olması ile başladığı ve emlak vergisi beyanlarının verildiği, davacının hissedar olduğu taşınmazın bulunduğu alanda davalı idarece yapılan 1998 tarihli imar planının ve parselasyon işleminin idare mahkemesince iptal edildiği ve kararın 2002 yılında kesinleştiği, yukarda bahsedilen davalarda davalı idarenin taraf olduğu görüldüğünden emlak vergisine konu taşınmazların idarenin bilgisinde olduğunun anlaşıldığı, bu itibarla 1999 ila 2001 yıllarına ait emlak vergileri ve 1999 yılı deprem vergisinin doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından itibaren 5 yıllık zamanaşımı süresi içinde tarh ve tebliğ edilmediğinden tarh zamanaşımına uğradığı, yine bu yıllara ait kesilen vergi ziyaı cezaları ile 1998/2 dönemi usulsüzlük cezasının da zamanaşımına uğradığı, tahakkuk eden 2002 ila 2012 yıllarına ait emlak vergilerinin vadesinin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren 5 yıl içinde tahsil edilmediğinden ve bu süre içinde tahsil zamanaşımını kesen bir halin mevcudiyeti de ortaya konulamadığından zamanaşımına uğrayan vergilerin tarh edilmesi ve ceza kesilmesi işlemlerinde hukuka uygunluk görülmediği, 2002 ila 2018 yıllarına ait arsa vergisine bağlı kesilen vergi ziyaı cezaları yönünden; Emlak Vergisi Kanununda 09/04/2002 tarihinden itibaren beyanname verme zorunluluğu kaldırılarak emlak vergisi bildirimi verilmesi gereken hallerde mükellefin bildirim vermemesi durumunda verginin idarece tarh edileceği kuralı benimsendiğinden davacı adına 2002 ila 2019 yılları için arsa vergisine bağlı kesilen vergi ziyaı cezalarında yasal isabet bulunmadığı, 2013 ila 2018 yıllarına ilişkin arsa vergisi yönünden; vergilendirilen taşınmazın bulunduğu bölgeye ilişkin imar planlarının ve parselasyon işlemlerinin idari yargı mercii yargı kararlarıyla iptal edilmesi nedeniyle taşınmazın tarla vasfını kazanacağından geçmiş dönemi de içine alacak şekilde arsa vergisi tarhıyatı yapılamayacağı davacı tarafından iddia edilmekte ise de; Emlak Vergisi Kanunu’nun 12.maddesi hükmüne istinaden çıkarılan 01.01.1983 tarih ve 83/6122 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı Eki ”Arsa sayılacak parsellenmemiş arazi hakkında kararın”ın 1.maddesinin (a) ve (b) fıkralarında; “Belediye ve mücavir alan sınırları içinde, imar planı ile iskan sahası olarak ayrılmış yerlerde bulunan veya imar planı ile iskan sahası olarak ayrılmamış olmakla beraber fiilen meskun halde bulunan ve Belediye hizmetlerinden faydalanmakta olan yerler arasında kalan parsellenmemiş arazi ve arazi parçalarının arsa sayılacağı ve arsaya ait oran üzerinden vergilendirileceği kuralına yer verildiği, davalı idarece sunulan belgelerin incelenmesinden, vergisi ihtilaflı taşınmazın bulunduğu bölgenin Akdeniz Üniversitesi yanında, özel okullar, alışveriş merkezine yakın konumda olduğu ve çevresinin yapılaştığı, belediye hizmetlerinden yararlandığı görüldüğünden davacının belirtilen iddiasına itibar edilmediği, öte yandan tahakkuk eden 2013-2018 yıllarına ait emlak vergileri için ayrıca bir vergilendirme işlemi tesis edilmesi ve ihbarname düzenlenmesine gerek bulunmamakta ise de; bu durum, dava konusu işlemi tek başına hukuka aykırı kılmayacağından bu dönemlere ait salınan emlak vergilerinde yasal isabetsizlik görülmediği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne kısmen reddine, 1999 ila 2012 yıllarına ait arsa vergisi, 1999 yılı deprem vergisi, 2003 yılı arsa ek vergisi ile 1998/2 usulsüzlük cezası ve vergi ziyaı cezalarının tamamının kaldırılmasına, 2013 ila 2018 yıllarına ait arsa vergisi yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurularına konu Vergi Mahkemesi Kararının usul ve yasaya uygun olduğu belirtilerek, tarafların istinaf başvurularının reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI:
DAVACI İDDİALARI: İhbarname düzenlendiği tarih itibarıyla … ada … parselin mevcut olmadığı, davalı idarece hem iptal edilen imar parselleri üzerinden, hem de kadastral parseller üzerinden mükerrer vergilendirme yapılmaya çalışıldığı, taşınmaza ilişkin emlak vergilerinin ödendiğine ilişkin belgeler ve iddialar ile taşınmaza ilişkin planların iptali nedeniyle tasarrufunun kısıtlı olduğu yönündeki iddiaları incelenmeden karar verildiği ve bu nedenle "gerekçeli karar hakkı"nın ihlal edildiği, 2013 yılı emlak vergisinin de zamanaşımına uğradığı, 2017 yılı arsa metrekare birim değerinin geçmişe dönük uygulanmasının usul ve hukuka aykırı olduğu iddialarıyla kararın aleyhe olan kısmının bozulması istenilmektedir.
DAVALI İDDİALARI: Davacı tarafından süresinde emlak vergisi bildirimi verilmediği, gerçekleştirilen cezalı tarhiyatta hukuka aykırılık bulunmadığı, iddialarıyla kararın aleyhe olan ksımlarının bozulması istenilmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Taraflarca savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … 'IN DÜŞÜNCESİ: Davacı temyiz isteminin kabulü, davalı temyiz isteminin reddi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY: Davacının hisseli olarak malik olduğu, Antalya İli Konyaaltı İlçesi, … Mahallesi … ada … no'lu parselde kayıtlı taşınmazı nedeniyle re'sen tarh edilen 1999 ila 2017 yıllarına ilişkin vergi ziyaı cezalı arsa vergisi, 2018 yılına ilişkin arsa vergisi, 2003 yılına ilişkin vergi ziyaı cezalı ek arsa vergisi, 1999 yılına ilişkin vergi ziyaı cezalı deprem vergisi, 1998 yılına ilişkin kesilen usulsüzlük cezasının kaldırılması istemine ilişkindir.
İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı'' başlıklı 2. maddesinde;"1.İdari dava türleri şunlardır:a) İdari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları, b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, c)Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar olduğu belirtilmiş, Aynı Kanununun 28. Maddesinin 1.fıkrasında, (Değişik fıkra: 10/06/1994 - 4001/13 md.) Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idarenin, gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecbur olduğu, bu sürenin hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemeyeceği hüküm altına alınmıştır.
1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu'nun 12'nci maddesinde, Türkiye sınırları içinde bulunan arazi ve arsaların bu kanun hükümlerine göre arazi vergisine tabi olacağı, Belediye sınırları içinde belediyece parsellenmiş arazilerin arsa sayılacağı, Belediye sınırları içinde veya dışında bulunan parsellenmemiş araziden hangilerinin bu kanuna göre arsa sayılacağının Bakanlar Kurulu kararı ile belli edileceği hüküm altına alınmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın ve vergisi ihtilaflı taşınmazın diğer hissedarı tarafından açılan dava dosyasının birlikte inecelenmesinden; dava konusu vergi ve cezaların dayanağı olan ve davacının hisse sahibi olduğu Antalya İli, Konyaaltı İlçesi, … Mahallesi … ada … no'lu parselde kayıtlı taşınmazın da içinde bulunduğu … Mahallesi … ila … adalara ilişkin imar planlarının ve parselasyon işlemlerinin Antalya İdare Mahkemeleri'nce iptal edildiği söz konusu kararların Danıştay 6. Dava Dairesi tarafından onanarak kesinleştiği, akabinde bazı hissedarlar tarafından açılan davalarda adli yargı merciince kadastral sicilin ihyası kararları verildiği, bunu üzerine davalı idarece … ila … adada yer alan parseller yönünden geri dönüşüm işlemi tesis edilerek kök parsellere dönüldüğü, davacının hissedarı olduğu taşınmaza ilişkin geçmiş yıllara ait emlak vergisinin tarh ve tahakkuk işlemlerinin yapılmadığının 2018 yılı başında davalı idarece tespit edildiğinden bahisle geçmiş yıllara ilişkin yapılan cezalı tarhiyat ve kesilen cezaların tebliğ edilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İdari yargı yerlerince idari işlemler hakkında verilen iptal kararlarının iki önemli sonucu bulunmakta olup; bunlardan biri kararın idari işlemi tesis edildiği andan itibaren ortadan kaldırması, işlem hiç yapılmamış gibi bir sonuç doğurması; diğeri ise, kararın iptal edilen işlemin yerine geçmemesi ve idarenin karar gereğince yeni bir işlem yapmak zorunda kalmasıdır.
Olayda, vergisi ihtilaflı olan taşınmazın yukarda detaylı olark yer verilen planlama süreci sonucu en son adli yargı merciince verilen kadastral sicilin ihyası kararları üzerine davalı idarece geri dönüşüm işlemleri tesis edilerek, kök parsellere dönüldüğü, işlem tarihinde dava konusu vergilerin ve cezaların dayanağı Antalya İli, Konyaaltı İlçesi, … Mahallesi … ada … parselin ortadan kalktığı, hukuken böyle bir parselin mevcut olmadığı görülmüştür.
Diğer yandan imar planı ve parselasyon işlemi sonucu oluşturulan imar parseli ile söz konusu parselin geldisi olan olan kök parselin yüz ölçümlerinin, konumlarının, cephesi bulunduğu sokak veya caddelerin farklı olacağı dolayısıyla emlak vergisine esas metrekare birim değerinin ve hesaplanacak olan emlak vergisi matrahının da birbirinden farklılık göstereceği açıktır.
Uyuşmazlıkta, davacı adına Antalya İli, Konyaaltı İlçesi, … Mah. … ada … parselin geldisi olan kök parsel üzerinden vergi hesaplanması gerekirken, iptal, ihya ve geri dönüşüm kararları sonucu ortadan kalkan … ada … parsel üzerinden hesaplanarak tarh edilen vergilerde ve kesilen cezalarda hukuka uygunluk bulunmadığından, vergi mahkemesince bu kısım yönünden davanın reddine ilişkin karara yönelik davacı istinaf başvurusunun reddine dair Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Öte yandan, vergisi ihtilaflı taşınmazın diğer hissedarı … adına,davalı idarece aynı şekilde gerçekleştirilen cezalı tarhiyata karşı açılan davanın kabulüne ilişkin … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararına karşı yönelik davalı tarafından yapılan istinaf başvurusunun reddine dair … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararı Dairemizin 21/03/2022 tarih ve E:2019/3278, K:2022/945 sayılı kararı ile kesin olarak onanmıştır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne, davalının temyiz isteminin reddine
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen kabulüne, kısmen reddine ilişkin Vergi Mahkemesi kararına yönelik taraflarca yapılan istinaf başvurularının reddi yolundaki … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının, 2013 ila 2018 yıllarına ait arsa vergisine ilişkin kısmının BOZULMASINA, diğer kısımların ONANMASINA,
3.Temyiz isteminde bulunan davalıdan, onanan kısım üzerinden 492 sayılı Kanuna bağlı (3) sayılı Tarife uyarınca hesaplanacak nispi harcın alınmasına,
4. Bozulan kısım yönünden yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 21/03/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.