Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/12775 Esas 2022/4247 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi
İlk DereceMahkemesi : Tavşanlı İş Mahkemesi



Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın reddine dair verilen karara karşı davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu. Temyiz konusu hükme ilişkin dava, 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun Geçici 3. maddesi delaletiyle 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 438. maddesinde sayılı ve sınırlı olarak gösterilen hâllerden hiçbirine uymadığından, temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasına ilişkin isteğin reddine karar verildikten sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının, davalıya ait veteriner kliniğinde 01.01.2004-30.08.2014 tarihleri arasında muhasebe, satış sorumlusu ve sekreter olarak çalıştığını ancak bu çalışmalarının Kuruma bildirilmediğini ileri sürerek davacının anılan tarihler arasında davalıya ait iş yerinde çalıştığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II-CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davalı ile davacının arasında hizmet ilişkisi olmadığını ve davalıya ait iş yerinde çalışmadığını, davacının hizmet dökümü incelendiğinde dava konusu dönemde başka bir işverenin yanında çalıştığının anlaşılacağını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
Fer'i müdahil Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın reddini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
“...Dosyada davacıya ait hizmet cetvelinin bulunmadığı, sadece davacı adına... işyeri sicil numarada kayıtlı Koçoğlu Ticaret ... unvanlı işyerinden 06/09/2006 tarihinde ilk işe girişine ilişkin düzenlenmiş işe giriş bildirgesi olduğu bildirgede ... sicil numarasının yazılı olduğu görülmektedir. Bu işe giriş bildirgesine istinaden herhangi bir bildirim olup olmadığı anlaşılamamıştır.
Dosyada İnan Ecza Deposu antetli belgeler imza incelemesi için Adli Tıp Kurumu'na gönderilmiştir. 10/06/2014, 23/07/2014, 26/10/2013, 26/03/2014 tarihli faturalarda bulunan ... adına imzalanan belgelerdeki imzanın kime ait olduğunun tespiti istenmiştir. Adli Tıp Kurumu raporuna göre, belgelerdeki bir kısım imzaların ...'a ait olduğu ancak diğer imza atan kişinin tanı unsurlarının ... açısından teşhise yeterli olmadığı belirtilmiştir.
Dosyadaki bilgi, belge, tanık beyanları ve tüm deliller incelendiğinde davacının iddiasını ispatlayacak yeterli delil olmadığı, mahkememizce imza incelemesi için alınan ATK raporu da göz önüne alınarak davacının iddiasını ispatlayamadığı kabulü ile...” gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacının çalıştığı döneme ilişkin olarak toplanmasını istedikleri sabit telefon kayıtları, çalıştığı iş yerleri, ilaç firmaları, kargo şirketleri kayıtlarının tam olarak toplanmadığını, eldeki deliller ile de davanın sübut bulduğunu, davanın reddine karar verilmesinin yerinde olmadığını ileri sürmüştür.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Davacının istinaf başvurusunun HMK'nın 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı vekili istinaf dilekçe içeriğini tekrarla kararın temyizen bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Hizmet tespitine ilişkin talebin yasal dayanağı 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun geçiş hükümlerini içeren geçici 7. maddesi gereğince 506 sayılı Kanunun 79/10. ve 5510 sayılı Kanunun 86/9. maddeleri olup Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği açıktır.
Bu tür davalarda mahkemece yapılacak iş, davacıyla ilgili varsa tüm belge ve kayıtlar işverenden istenilmeli, çalışmanın gerçekleştiği ileri sürülen işyerinin Kurum nezdinde bulunan dosyası, işverence hazırlanması gerekli ücret ödeme bordroları, puantaj kayıtları ve diğer kayıtlar getirtilmeli, dönemsel sigorta primleri bordrosuyla veya aylık prim ve hizmet belgesiyle bildirimleri yapılan sigortalılar tanık sıfatıyla dinlenilmeli, Kurum müfettişlerince inceleme yapılıp yapılmadığı sorulmalı, inceleme yapılmışsa belgeler getirtilmeli, aynı çevrede faaliyet yürüten ve davacının çalışmasını bilebilecek durumda olan tarafsız nitelikte başka işverenler ve bordrolu çalışanlar yöntemince saptanarak tanık sıfatıyla dinlenilmeli, işçilik alacaklarına ilişkin dava dosyasının varlığı araştırılarak celbedilmeli ve işçilik hakları davasında dinlenen tanıkların anlatımları ile bu dosyada bilgi ve görgüsüne başvurulan tanıkların anlatımları karşılaştırılmalı, varsa çelişki giderilmeli, yargılama sürecinde dinlenen tanık anlatımlarının değerlendirilmesinde, iş yerinin kapsamı, kapasitesi ve niteliği nazara alınmalı, işin mevsimlik olduğu anlaşılırsa dönemleri belirlenmeli, bu dönemde davacı ile işveren arasındaki sözleşmenin askıda olduğu ve mevsimlik dönemlerde hak düşürücü sürenin işlemeyeceği gözönünde bulundurulmalı; böylelikle; çalışmanın varlığı, başlangıç ve bitiş tarihleri, mevsimlik mi, sürekli mi olduğu, yapılan işin kapsam ve niteliği de nazara alındığında kısmi çalışma mümkün olduğundan kısmi ve kesintili olup olmadığı yöntemince araştırılmalıdır.
Bu yasal düzenleme ve açıklamalar ışığı altında inceleme konusu dava değerlendirildiğinde, Mahkemece, yapılan araştırmanın hüküm kurmaya yeterli olmadığı anlaşılmaktadır. Mahkemece,davalı işyerine ilişkin kurum sicil bilgileri,mahiyeti,kanun kapsam durumuna ilişkin bilgiler ile varsa uyuşmazlık konusu döneme ilişkin dönem bordroları getirtilmeli,Adli Tıp raporu ile davacının imzasını taşıdığına ilişkin aidiyet kılınan irsaliye,fatura vs.belgeler incelenmeli, davalı işyeri ile ilgili dava konusu döneme ilişkin müfettiş tahkikatı olup olmadığı sorularak varsa ilgili kayıtları celbedilmeli, dava konusu dönemi kapsayacak şekilde, aynı çevrede faaliyet yürüten ve davacının çalışmasını bilebilecek durumda olan komşu işyeri çalışanları, bu işyerlerinden bordroya geçmiş çalışanlar re'sen tespit edilerek bilgi ve görgülerine başvurulmalı, çalışma iddiasına ilişkin tanık beyanları arasındaki çelişkiler giderilmeli, öte yandan dava konusu dönem içinde davacının dava dışı 394 sicil ... unvanlı 06.09.2006-13.09.2006 arası 8 gün,Türkiye İş Kurumunun 738 sicil no.lu işyerinden 06.04.2009-22.05.2009 tarihleri arasında 47 gün sigortalılık bildirimlerinin olduğu da gözetilerek talebin hak düşürücü süreye uğrayıp uğramadığı irdelenmek suretiyle sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgiliye iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 23.03.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.