Danıştay 6. Daire 2020/9633 Esas 2022/3133 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/9633
Karar No : 2022/3133

TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1- … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
2- … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. ..

İSTEMİN KONUSU …. Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Kocaeli İli, Gölcük İlçesi, … Mahallesi, … parsel sayılı taşınmazda iparselasyon yapılmasına ilişkin … Belediye Encümeni'nin … tarihli, … sayılı kararı ile bu kararın onaylanmasına dair … tarihli, … sayılı … Büyükşehir Belediye Encümeni işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:.. sayılı kararda; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu hazırlanan raporun ve dosyanın birlikte incelenmesinden; 02.11.1985 tarihli ve 18916 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan İmar Kanunu'nun 18.maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile ilgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin ''İmar parsellerinin oluşturulması ve dağıtımındaki esaslar'' başlıklı 10.maddesinin 1.fıkrasında ''düzenlemeyle oluşacak imar parsellerinin mümkün mertebe aynı yerdeki veya yakınındaki eski parsellere tahsisi sağlanır'' ilkesinin bulunduğu, dava konusu parselasyon işlemlerinde davacının düzenlemeye giren parseline yakın bir yerden tahsis yapılmadığı ve taşınmaz değeri anlamında eşdeğerlilik ilkesinin göz ardı edildiği sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDEN … BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞININ İDDİALARI : Bilirkişi raporunun kişisel yorumlardan ibaret olduğu, yeterli teknik inceleme içermediği ve çelişkili ifadelerin yer aldığı raporun hüküm kurmaya elverişli olmadığı gerekçesiyle kararın bozulması gerektiği ileri sürülmüştür.

TEMYİZ EDEN … BELEDİYE BAŞKANLIĞININ İDDİALARI:Dava konusu taşınmazın bulunduğu alanın afete maruz bölge olması nedeniyle kamulaştırma sahasında olduğu, taşınmaz ile ilgili açılan kamulaştırma davası neticesinde taşınmazın idare adına tescil edildiği, taşınmazın bedelinin davacıya ödendiği, davacının dava konusu taşınmazdaki mülkiyet hakkının ortadan kalktığı, davacının taşınmaz bedelini teslim aldığı, açılan davanın adli yargıda görülmekte olan davalara delil teşkil edilmesi için açıldığı ancak adli yargıda yapılan bilirkişi incelemesinin davacının eski taşınmazı ve üzerindeki bina dikkate alınarak yapıldığı, davacının herhangi bir mağduriyetinin bulunmadığı, işlemin hukuka uygun olduğu iddia edilmiştir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Temyize konu kararın hukuka uygun olduğu belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'ÜN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının ehliyet yönünden bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Duruşma yapılmasına gerek görülmedi.

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY : Kocaeli İli, Gölcük İlçesi, … Mahallesi, … parsel sayılı taşınmazda parselasyon yapılmasına ilişkin … Belediye Encümeni'nin … tarihli, .. sayılı kararı ile bu kararın onaylanmasına dair … Büyükşehir Belediye Başkanlığı'nın … tarihli, … sayılı kararının iptali istenilmektedir.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinin 1/a bendinde "İdari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönünden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davası ..." idari dava türü olarak sayılmıştır.
Doktrinde ve yargısal içtihatlarda dava açma ehliyeti, iptal davasına konu işlemin niteliğine göre davacı ile dava konusu işlem arasında kişisel, güncel ve meşru bir menfaat ilişkisinin bulunup bulunmadığı olarak tanımlanmaktadır.
2577 sayılı Kanunun 14. maddesinde de; dava dilekçelerinin ehliyet yönünden inceleneceği, 15/1-b maddesinde; bu hususta Kanuna aykırılık görülmesi halinde davanın reddine karar verileceği hükme bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; dava konusu taşınmazın da içinde bulunduğu 14 hektarlık alanın 1. derece deprem bölgesi olması nedeni ile … tarihli … sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile riskli alan ilan edildiği, riskli alan ilanından sonra 2017 yılında yine Bakanlar Kurulu tarafından taşınmaz hakkında alınan acele kamulaştırma kararının uygulanabilmesi için … Belediye Başkanlığı tarafından …. Asliye Hukuk Mahkemesinde açılan davada … tarihli E:… D.İş ve K:. karar ile ..taşınmazın değerinin tespit edildiği ve taşınmaza el konulmasına karar verildiği, Kamulaştırma mevzuatına göre acele el koyma kararının devamında … Belediye Başkanlığı tarafından bu kez de …. Asliye Hukuk Mahkemesinde kamulaştırma (bedel tespiti ve tescil) için açılan davada, Mahkemenin … tarihli, E:…., K:… sayılı kararı ile taşınmaz değerinin belirlendiği ve hüküm fıkrasının 5. maddesinde; " taşınmazın tescili ile ilgili olarak verilen önceki hüküm Kanun gereği kesin olduğundan bu konuda karar verilmesine yer olmadığına" karar verildiği anlaşılmıştır.
Davalılardan … Belediye Başkanlığı'nın taşınmazın kendi adlarına tesciline karar verildiği, davacıya ödemenin yapıldığı, davanın tazminat kısmı yönünden istinaf aşamasının devam ettiği iddiaları üzerine Dairemizin … tarihli E:.. ara karar ile riskli alan kararı ve acele kamulaştırma kararına dava açılıp açılmadığı ve kamulaştırma için açılan davanın neticesi sorulması üzerine, davalı İdarelerden gelen ara karar cevap dilekçelerinde riskli alan ilanı ve acele kamulaştırma işlemlerine dava açılmadığı, kamulaştırma davasının Asliye Hukuk Mahkemesinde neticelendiği ancak tazminat kısmı yönünden istinaf aşamasının devam ettiği beyan edilmiştir.
Kamulaştırma Kanunun 10. maddesinde; "Tescil hükmü kesin olup, tarafların bedele ilişkin istinaf veya temyiz hakları saklıdır." düzenlemesi gereğince …. Asliye Hukuk Mahkemesince verilen karar üzerine taşınmazın davalı … Belediye Başkanlığı'na geçtiği, davacının taşınmaz ile ilişiğinin kesildiği, güncel ve meşru bir menfaatinin kalmadığı sonucu gözönünde bulundurulmak suretiyle bakılan dava hakkında yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalıların temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 16/03/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.