BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul 17. Asliye Ticaret Mahkemesi 2020/276 Esas 2021/250 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
17. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
(DENİZCİLİK İHTİSAS MAHKEMESİ SIFATIYLA)

ESAS NO : 2020/276 Esas
KARAR NO : 2021/250
DAVA : İtirazın İptali (Gemi Ve Yük Alacaklılığından Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 09/09/2020
KARAR TARİHİ : 03/06/2021

Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali (Gemi Ve Yük Alacaklılığından Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davacı tarafından ... numaralı nakliyat emtia abonman sigorta poliçesi ile sigortalanan sigortalı ... Tic. Ltd. Şti.'ye ait lolyo ve branda cinsi emtiaların borçluların sorumluluğunda Çin'den ... Emanuela ve aktarmalı olarak ... gemileri ile Türkiye'ye nakliyesi esnasında emtialar ezilme suretiyle hasara uğradığını, nakliye işleminin davalı tarafından gerçekleştirildiğini, fatura ve yapılan tespitler gereğince sovtaj durumunun dikkate alınarak 1.888,86 USD sigortalı zararı davacı tarafından sigortalı adına müşterisine ödendiğini, TBK ilgili hükümleri temlik esasına göre sigortalısının haklarını devralan davacının TTK ve ilgili konvansiyon hükümleri ile davalıya rticu hakkı doğduğunu, 1 numaralı davalı ... A.Ş.'ne navlun faturasını ve yük teslim belgesini düzenleyen ve konşimento belgelerine istinaden forwarder / ana nakliyeci sıfatıyla tüzel kişilik olarak dava açıldığını, 2 no.lu davalı ... Ltd. İzafeten ... A.Ş.'ye konşimento belgelerine istinaden taşıyan sıfatıyla tüzel kişilik olarak dava açıldığını, davacının sigortalısına ait emtiaların Ambarlı limanında tahliyesi esnasında emtiaların hasara uğradığı tespit edildiğini, davalı yetkililerinin de müşterek katılımı ile 26.11.2018 tarihlerinde hasar tutanağı tutulduğunu, davalılara ihtar/rücu ihbarları gönderildiğini, emtiaların nakliye esnasında hasara uğradığının tartışması/, olduğunu, oluşan hasarın tespitine müteakip ekspertiz çalışması yapıldığını, eksper raporunda, 26.11.2018 tarihinde tahliyesi yapılan emtianın yırtılma ve ezilme sonucu deforme olduğunu tespit edildiğini, 11 adet reflective banner cinsi emtianın ezilmeye bağlı olarak hasarlanmış olduğunu, rulo emtianın alt ve tist tabanlarında hasara bağlı ovalleşme meydana geldiğini, emtianın ezilerek hasarianması sebebiyle baskı makinesinde kullanılamayacağının tespit edildiğini, konu ile ilgili sovtaj durumu hasar hesabında dikkate alındığını, hasarın Çin'den Türkiye'ye yapılan taşıma esnasında emtiaların ezilme neticesinde meydana geldiğinin tespit edildiğini, emtianın zayi olması sebebiyle nakliye sürecinde meydana geldiği hem hasar tutanakları hem de eksper raporlarında eksperlerce tespit edildiğini, davalıların gerekli dikkat ve özeni göstermediğini, meydana gelen hasar nedeniyle taşıma işlemini gerçekleştiren her iki davalının da mütcselsilen sorumluluğu bulunduğunu, TTK'nın taşıyanın sorumluluğunu düzenleyen TTK m. 1178 uyarınca Taşıyan navlun sözleşmesinin ifasında özellikle eşyanın yükletilmesi istifi, elden geçirilmesi, taşınması, korunması, gözetimi ve boşaltılmasında tedbirli bir taşıyandan beklenen dikkat ve özeni göstermekle yükümlü olduğunu, taşıyanın eşyanın ziyanı veya hasarlarından yahut geç tesliminden doğan zararlardan zıya, hasar veya teslimde gecikmenin eşyanın taşıyanın hakimiyetinde bulunduğu sırada meydana geldiğini olması şartıyla sorumlu olduğunu, taşıyıcının sorumluluğu ispat külfeti ters çevrilmiş bir kusur sorumluluğu olduğunu, sigortacılık kanunun 22. Maddesinin 17. Fıkrasında aynı maddenin 13. Fıkrası uyarınca tarafsız olmak zorunda olan eksperlerin düzenlediği raporun delil niteliğinde olduğunun belirtildiğini, dava konusu icra takibinin ... İcra Müdürlüğünün 2019 / ... E. Sayılı dosyası ile 05.09.2019 tarihinde başlatıldığını, davalının takibe itiraz ettiğini, takibin durduğunu belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile davacının davalılardan olan şimdilik 10.422,38 TL alacağına ilişkin ... İcra Müdürlüğünün 2019/... E. Sayılı dosyasına itirazının iptali ile takibin devamını, dava dışı sigortalıya ödeme tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan tahsilini, alacaklarının likit ve belirlenebilir olduğundan r/< 20'den az olmayan oranda icra inkar tazminatına mahkum edilmesini, ücret-i vekalet ve yargılama giderlerinin davalılar tahmiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Davacının delilleri arasında bulunan ... Ltd. tarafından düzenlenmiş ... numaralı konşimentonun ön sayfasında açıkça yetkili mahkeme ve uygulanacak hukuk maddesi bulunduğunu, bu maddeye göre Singapur mahkemelerinin mtinhasıran yetkili olduğunu, davanın her iki davalı açısından uluslararası yetki sebebiyle reddini talep ettiklerini, konşimentodaki açık hukuk seçimi nedeniyle ihtilafa Singapur hukukunun uygulanması gerektiğini, birinci davalı ... A.Ş.'nin taşımada 2. Davalının temsilci olarak davrandığı konşimentodan belli olduğunu, konşimentoda teslimat acentesi ... A.Ş. teslimat acentesi olarak ibaresi bulunduğunu, freight collect navlun teslimat limanında tahsil edecektir ibaresinin bulunduğunu, ... A.Ş. navlunu yükün gönderilene teslimatı karşılığı tahsil ettiğini, tahsil ettiği navlun karşılığında fatura kesmesinin normal olduğunu, temsilci olarak davrandığı açık bir şekilde belli ve beyan edilmiş olduğu için hak ve borçların konşimentoyu düzenleyen ve taşıyan sıfatına haiz 2 davalı nam vc hesabına doğacağında şüphe olmaması gerektiğini, TTK 105/3 gereğince acentelik hükümlerinin ... A.Ş.'ne uygulanabileceği düşünülse bile 1. Davalıya doğrudan husumet yönctilemeyeceğini, 2. Davalıya İzafeten yöneltilebileceğini, davanın 1. Davalı açısından reddinin gerektiğini, zamanaşımı suresinin geçtiğini, ekspertiz raporu yükün tesliminden yaklaşık iki ay sonra yapıldığını, ekspertiz raporunun yetersiz ve yüklerin tesliminden yaklaşık 2 ay sonra yapıldığını, sigortalının deposunda yapılan hasar tespitinde ekspere gösterilen hasarlı malların taşımaya konu yükler olup olmadığının belli olmadığını, taşıyanın kusursuzluk ve uygun illiyet bağı karinelerinden yararlandığı 1182. Maddeye göre zararın aşağıdaki sebeplerden ileri gelmesi halinde taşıyan ve adamları kusursuz sayılacağını, ambalajın yetersizliği, zararın durumun gereklerine göre birinci fıkrada yazılı sebeplerin birinden ileri gelmesi muhtemel ise bu sebepten ortaya çıktığı varsayılacağını, ödemenin ... ödeme niteliğinde olduğunu, sigortacıya rücu hakkı vermeyeceğini, hasar bedelinin tespitinin dayanaksız vc afaki olduğunu, aşıyanın % 5 ilave bedelden sorumlu tutulmasının mümkün olmadığını belirterek, davanın reddini, karşı yan aleyhine İİK 67/2 uyarınca % 20'den az. olmamak üzere tazminata hükmedilmesini, ücret-i vekalet ve yargılama giderlerinin davacı tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.
Dava, davacı sigorta şirketine nakliyat sigorta poliçesi ile sigortalı emtianın davalıların sorumluluğunda taşınması sırasında oluştuğu iddia edilen hasar nedeniyle sigortalıya ödenen hasar bedelinin davalılardan rücuen tahsili amacıyla başlatılan icra takibine yöneyik itirazın İİK nun 67.maddesi gereğince iptaline ilişkindir. Uyuşmazlığın; tarafların husumet ehliyetlerini haiz olup olmadıkları, geçerli bir sigorta sözleşmesi kapsamında ödemenin yapılıp yapılmadığı, usule uygun bir hasar ihbarının bulunup bulunmadığı, hasarın deniz taşıma esnasında ve davalıların kusur ve sorumluluğu altında meydana gelip gelmediği ve buna göre varsa davacı alacağının miktarının tespiti hususlarında toplandığı anlaşılmıştır.
... İcra Müdürlüğünün 2019/... Esas sayılı dosyası incelendiğinde; Alacaklı ... Sigorta A.Ş. tarafından borçlular ... Ltd. Şti.,, ... A.Ş., ... A.Ş. aleyhine 05/09/2019 tarihinde toplam 10.422,38.TL'nin tahsili için ilamsız icra takibi yapılmış olduğu, borçlu ... A.Ş.'ye ödeme emrinin 16/09/2019 tarihinde tebliğ edildiği, borçlu vekilinin 19/09/2019 tarihli itirazı ile takibin durduğu, iş bu davanın 09/09/2020 tarihinde İİK md 67 uyarınca 1 yıllık hak düşürücü süre içerisinde açıldığı anlaşılmıştır.
Mahkememizce resen seçilen bilirkişi ... tarafından tanzim edilen 27/04/2021 tarihli raporda; Dava dışı sigortalı tarafından alışı yapılan ürünlerin davalı ... A.Ş. aracılığıyla taşımasının gerçekleştirildiği, davalı tarafından sigortalı firma adına 10.01.2019 tarih, ... seri nolu 175 USD karşılığı 976,48 TL. bedelli "Deniz Navlunu" açıklamasıyla faturanın tanzim edildiği, söz konusu fatura bedelinin 09.01.2019 tarihinde banka havalesiyle tahsil edilmiş olduğu ve fatura bedelinin yasal defterlerine gelir kaydedilmiş olduğu, Dava dışı sigortalı firma tarafından hasar bedelinin davacı sigorta şirketinden 1.888,86 USD'nin banka havalesiyle 12.02.2019 tarihinde tahsil edildiği, Davalının, dava dışı sigortalı firma adına tanzim edilen 175 USD'lik fatura bedelinin 128,70 USD'lik kısmını ise dava dışı ... Ltd. tarafından firmaları adına düzenlenen 24.10.2018 tarihti ... numaralı Borç Dekontu (Débit Note) ile dava dışı firmanın hesabının takip edildiği ... Ltd. hesabına alacak kaydederek "..." numaralı konşimento dahilinde giderleştirdiğine ilişkin görüş ve tespitlerine yer vermişlerdir.
Davalı vekilince davaya konu taşımanın icra edildiği konşimentoda bulunan yetki kaydı nedeniyle mahkememizin Milletlerarası yetkisizliği itirazında bulunulmuş olmakla; MÖHUK 47. madde hükmüne göre yer itibariyle yetkinin münhasır yetki esasına göre tayin edilmediği hallerde, taraflar arasında yabancılık unsuru taşıyan ve borç ilişkisinden doğan uyuşmazlığın yabancı bir devlet mahkemesinde görülmesi konusunda anlaşmaları mümkündür. Yetki şartı taraflar arasındaki ilişkiyi düzenleyen sözleşmeye ayrı bir madde olarak konabileceği gibi ayrı bir sözleşme olarak da düzenlenebilir. MÖHUK 47. madde hükmüne göre yetki şartının geçerli olması için uyuşmazlığın yabancılık unsuru taşıması, Türk mahkemelerinin yetkisinin münhasır yetki esasına göre düzenlenmemiş olması, uyuşmazlığın borç ilişkisinden doğması gerekir.
Dosya kapsamından, davadışı sigortalı ... Tic. Ltd. Şti. tarafından yurtdışından ithal ettiği folyo ve branda emtiasının davacı sigorta şirketi nezdinde 03/12/2018 tanzim tarihli ... numaralı nakliyat sigorta poliçesi ile sigortalandığı, taşımanın ... Limanından Türkiye Ambarlı Limanına taşımasının davalı ... (Çin) ... Ltd ye ait ... numaralı konşimento tahtında ... isimli gemi ile yapıldığı, taşımaya ilişkin düzenlenen konişmentonun ... (Çin) Pte. Ltd tarafından imzalandığı, ... (Çin) Pte. Ltd' nin yabancı bir şirket olduğu, taşıyıcı şirket ile geminin yabancı olması ve emtiaların Çin - Türkiye taşımasının ifa edilmesi nedeniyle uyuşmazlığın yabancılık unsuru taşıdığı, konişmentonun ön sayfasında yer alan yetki klozu ile taşıma sözleşmesinin uygulanmasından kaynaklanan uyuşmazlıklara Singapur Hukukunun uygulanacağı, yetkili mahkemenin ise Singapur Mahkemeleri olduğunun kararlaştırıldığı anlaşılmaktadır.
Yabancı unsur taşıyan uyuşmazlıkların çözümünde yetkili kanunun tayininden önce çözümü gereken sorun açılan davada mahkemenin milletlerarası yetkisinin bulunup bulunmadığı hususuna ilişkin olduğundan (Aysel Çeliker/Bahadır Erdem, Milletlerarası Özel Hukuk, Sayfa 19) uygulanacak hukuktan önce yetki konusunun karara bağlanması gerekmektedir. MÖHUK 47.maddesinde yer itibari ile yetkinin münhasır yetki esasına göre tayin edilmediği hallerde taraflar arasında yabancılık unsuru taşıyan ve borç ilişkisinden doğan uyuşmazlığın yabancı bir devlet mahkemesinde görülmesi konusunda anlaşma yapılması mümkündür. Yetki şartı taraflar arasındaki ilişkiyi düzenleyen sözleşmeye ayrı bir madde olarak konulabileceği gibi ayrı bir sözleşme olarak da düzenlenebilecektir. Anılan hükme göre yetki şartının geçerli olması için uyuşmazlığın yabancılık unsuru taşıması, Türk Mahkemelerinin yetkisinin münhasır yetki esasına göre düzenlenmemiş olması ile uyuşmazlığın borç ilişkisinden doğması gerekmektedir.
Eldeki dosyada somut uyuşmazlığın yabancılık unsuru taşıdığı, dava konusunun Türk mahkemelerinin yetkisinin münhasır yetki esasına göre düzenlenmiş bir konuya ilişkin olmadığı, (Yargıtay 11 Hukuk Dairesi'nin, 22/06/2020 tarihli, 2019/3799 Esas ve 2020/3051 Karar sayılı ilamına karşılık taşıma akdine davalının Türkiye acentesinin aracılık ettiğine ilişkin dosyada herhangi bir delil bulunmadığından)
deniz taşımasından yani akdi ilişkinden kaynaklandığı, konişmentonun ön yüzünde bulunan yetki klozunun halefiyet hükümlerine göre davacı sigorta şirketini bağladığı, konişmentodaki yetki şartına göre somut uyuşmazlık yönünden Singapur Mahkemesinin yetkili olduğu kanaatine varıldığından, davalı vekilinin milletlerarası yetki itirazının kabulü ile davanın yetkisizlik nedeniyle reddine karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM:
1-Davalılardan ... ... A.Ş. Hakkındaki davanın tefriki ile yeni esasa kaydının yapılmasına,
-Yargılama yeni esas üzerinden devam olunmasına,
2-Davalılardan ... Ltd İzafeten ... ... Lojistik A.Ş Vekilinin milletlerarası yetki itirazının kabulü ile Mahkememizin yetkisizliği nedeni ile davanın usulden REDDİNE,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harç Tarifesi gereğince peşin alınan 125,88.TL den karar harcı olan 59,30TL nin mahsubu ile fazla alınan 66,58.TL'nin kesinleşmeye müteakip talep halinde davacıya İADESİNE,
4-Davalı vekili için takdir edilen 4.080,00.TL red vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalıya VERİLMESİNE,
5-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde BIRAKILMASINA,
6-Tarafların dava şartı olan Arabuluculuk toplantısına katıldıkları halde anlaşamadıkları, Arabuluculuk son tutanağından anlaşıldığından 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanununun 18/A-14 bendi uyarınca ve Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği tarife hükümleri uyarınca Suçüstü Ödeneğinden ödenen 1.320,00.-TL Arabuluculuk ücretinin davanın reddine karar verildiğinden davacıdan alınarak hazineye gelir KAYDINA,
7-Bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde taraflara İADESİNE,
Dair, taraf vekillerinin yüzlerine karşı, kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde Milletlerarası yetki itirazı yönünden verilen karar yönünden, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf nezdinde temyizi kabil olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 03/06/2021

Katip ...

Hakim ...
¸e-imzalıdır