Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/10837 Esas 2022/1409 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
İlk Derece
Mahkemesi : ... 1. İş Mahkemesi

Dava, sigortalılık başlangıcının tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara davalı Kurum avukatı tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun kısmen kabulüne, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın kabulüne karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10.Hukuk Dairesince verilen kararın davalı Kurum avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı, işe başladığı 27.10.1982 tarihinin sigortalılık başlangıç ve çalışma günü olarak kayıt ve tesciline karar verilmesi bu tarih itibariyle sigortalılık haklarından yararlanmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP
Davalı vekili, davanın reddini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
1-Davanın kabulü ile;
Davacı ...'un 109888.33 sicil sayılı işyerinde 27/10/1982 tarihinde hizmet akdine tabi asgari ücret ile 1 gün çalıştığının ve sigortalılık başlangıç tarihinin 01/04/1988 tarihli olduğunun tespitine, karar verildiği bilahare yapılan tashihle; hüküm kısmının 1 no'lu bendinin "Davacı ...'un 109888.33 sicil sayılı işyerinde 27/10/1982 tarihinde hizmet akdine tabi asgari ücret ile 1 gün çalıştığının ve sigortalılık başlangıç tarihinin 27/10/1982 tarihli olduğunun tespitine" şeklinde düzeltilmesine karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Davalı vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile; ... 1. İş Mahkemesi'nin 21.01.2021 tarih, 2018/272 Esas ve 2021/19 Karar sayılı kararının Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353/1-b.2 maddesi uyarınca kaldırılmasına,
1-Davanın kabulü ile;
Davacının, ... sicil sayılı ...'na ait işyerinde 27.10.1982 tarihinde hizmet akdine istinaden ve cari asgari ücret üzerinden en az 1 gün çalıştığının, sigortalılık başlangıç tarihinin 27.10.1982 tarihi olduğunun tespitine, karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ
Davalı vekili, mahkemece eksik inceleme ve hatalı değerlendirme ile hüküm kurulduğunu belirterek, kararın temyiz incelemesi sonucu bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME
Dava, 5510 sayılı Kanun’un m. 86/9. maddesi uyarınca açılmış hizmet tespiti davasıdır. Maddeye göre, “Yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları nazara alınır.”
Hizmet tespiti davalarının amacı hizmetlerin karşılığı olan sosyal güvenlik haklarının korunmasıdır. Hizmet akdine dayalı çalışma olgusunun ispatında delil sınırlandırması yoksa da davacının Kurum sicil dosyası, işyeri özlük dosyası temin edilip işyerinin Kanunun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlendikten sonra iddia edilen çalışmanın başlangıç ve bitiş tarihleri, hangi işyerinde ne iş yapıldığı, işyerinin kapsam, kapasite ve niteliği, prime esas kazanca tabi ücretin ne olduğu, çalışmanın sürekli, kesintili, mevsimlik olup olmadığı eksiksiz bir şekilde açıklığa kavuşturulmalıdır.
Taraf tanıklarının sözleri değerlendirilirken bunların inandırıcılığı üzerinde durulmalı, verdikleri bilgilere nasıl vakıf oldukları, işveren ve işçiyle, işyeriyle ilişkileri, bazen uzun yılları kapsayan bilgilerin insan hafızasında yıllarca eksiksiz nasıl taşınabileceği düşünülmeli ve tanıklar buna göre dinlenilmeli, re’sen araştırma kapsamında sadece taraf tanıkları ile yetinilmeyip mümkün oldukça işyerinin müdür, amir, şef, ustabaşı ve postabaşı gibi görevlileri ve o işyerinde çalışan öteki kişiler ile o işyerine komşu ve yakın işyerlerinde bu yeri bilen ve tanıyanlar dahi dinlenerek tanık beyanlarının sağlığı denetlenmeli ve çalışma olgusu böylece hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde belirlenmelidir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden,davacının çalıştığını iddia ettiği işyerinin sigortalı işe giriş bildirgesinde besi işletmeciliği olduğu yazılı olmasına karşın tanık beyanlarında davacının paketleme tesisinde çalıştığını beyan ettikleri dikkate alındığında öncelikle davacıya nerde kimlerle çalıştığı, hangi işi yaptığı ücreti kimden aldığı vb hususlarda konusunda açıklama yaptırılmalı, somutlaştırma yükü kapsamında araştırma yapılmalıdır. (Yargıtay 10.HD nin 2021/2306 E, 2021/13688 K kararı)
Yine bu kapsamda dava dışı işyerinin işyeri sicil dosyası getirilmeli, komşu işyeri bulunup bulunmadığı kurumdan sorulmalı, tanıklar tespit edilip dinlenmeli, sigortalı giriş bildirgesi üzerinde imza incelemesi yaptırılmalı.tüm deliller birlikte değerlendirilip sonucuna göre karar verilmelidir.
Mahkemece yukarıda belirtilen hukuki ve maddi olgular göz önünde bulundurulmaksızın eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde karar verilmiş olması, usûl ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin davanın kabulüne dair kararı bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/2. maddesi gereği yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren bölge adliye mahkemesine gönderilmesine, 07.02.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.