Danıştay 13. Daire 2021/3460 Esas 2022/798 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/3460
Karar No:2022/798

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …HES Elektrik Üretim A.Ş.
VEKİLLERİ : Av. …
Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdarî Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Akçay Hidroelektrik Santralinin Su Kullanımına İlişkin İşletme Esasları Hakkındaki Anlaşmanın 15. maddesi gereğince davalı idarece belirlenen ortak tesis katılım payının 10.386.200,61-TL'lik 2. taksitinin istenilmesine ilişkin işlemin … İdare Mahkemesi'nce yürütmesinin durdurulması üzerine, davacı şirket tarafından ödenen vergi ve komisyon dâhil 10.386.216,36-TL'nin iadesi istemiyle yapılan başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali ve 10.386.216,36-TL'nin ödeme tarihinden itibaren işleyecek tecil faiziyle birlikte ödenmesi istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; davacı şirket ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı arasında 01/08/2002 tarihinde "Otoprodüktör Statüsünde Üretim Tesisi Kurulması, İşletilmesi ve Enerji Fazlasının Satışına İzin Verilmesine İlişkin Sözleşme"nin imzalandığı, bu Sözleşme'nin 13. maddesi kapsamında davacı şirket ile davalı idare arasında 26/03/2003 tarihinde "Akçay Hidroelektrik Santralinin Su Kullanımına İlişkin İşletme Esasları Hakkında Anlaşma" kapsamında Akçay HES tarafından ödenmesi gereken ortak tesis ikinci taksit tutarı olarak 10.386.200,61.-TL'nin istenilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile iptal edildiği, söz konusu karara karşı yapılan istinaf başvurusunun, … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile reddedildiği, ortak tesis katılım payının 10.386.200,61-TL'lik 2. taksitinin istenilmesine ilişkin işlemin Mahkemece hukuka aykırı bulunarak iptal edilmesi nedeniyle, davacının anılan bedeli vergi ve komisyonu ile birlikte ödemesi sonucu 10.386.216,36-TL zarara uğradığı açık olduğundan, davacı şirket tarafından ödenen vergi ve komisyon dâhil 10.386.216,36-TL'nin iadesi istemiyle yapılan başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı, öte yandan, Anayasa'nın 125. maddesi gereği, anılan 10.386.216,36-TL zararın ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı idare tarafından davacıya ödenmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu işlemin iptaline, 10.386.216,36-TL'nin ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı idarece davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce dava konusu işlemin iptali, 10.386.216,36-TL'nin ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı idarece davacıya ödenmesi yönünde verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı karara yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin …Bölge İdare Mahkemesi … İdarî Dava Dairesi'nce verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın Dairemizin 05/02/2020 tarih ve E:2019/4231, K:2020/355 sayılı kararı ile bozulması üzerine, … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'nce bozma kararına uyularak verilen kararda; dava konusu işlemin ilk aşaması olan "Akçay HES - Ortak Tesis Bedeli Katılım Payı 2. Taksit Ödemesi" konulu, … tarih ve … sayılı işlemin iptali istemiyle açılan davada verilen iptal kararının istinaf incelemesi aşamasında … tarih ve E:…, K:… sayılı kararlarıyla, Danıştay Onüçüncü Dairesi'nin 05/02/2020 tarih ve E:2019/4231, K:2020/355 sayılı bozma kararına uyularak, davalı idare istinaf başvurusunun gerekçeli reddine karar verilmiş olduğundan, bu işlemin sonucu olarak davacı şirket tarafından ödenen vergi ve komisyon dâhil 10.386.216,36-TL'nin iadesi istemiyle yapılan başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemde de hukuka uygunluk, dava konusu işlemin iptali ve 10.386.216,36-TL'nin ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesi yolunda verilen Mahkeme kararında hukukî isabetsizlik bulunmadığı sonucuna varılarak belirtilen gerekçeyle istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, uyuşmazlıkta hem ortak tesis bedel borcunun doğduğu tarihteki mevzuat, hem de SKHA'nın 20. maddesi uyarınca mevzuatta sonradan meydana gelecek değişiklikler uygulanacağından amortisman hesabında 1 değerinin kullanılmasının hukuka uygun olduğu, davacının zararı tespit edilmeden ödediği bedelin tamamının tazminat olarak iade edilemeyeceği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, mahkeme kararının uygulanmasının zorunlu olduğu, iptal kararının iptal edilen işlemi geçmişe dönük olarak ortadan kaldırdığı ve ortak tesis kullanım bedeli olarak ödenen 10.386.216,36-TL'nin iptal kararı doğrultusunda iade edilmesi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
01/08/2002 tarihinde … Enerji Elektrik Üretimi Otoprodüktör Grubu A.Ş ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı arasında "Otoprodüktör Statüsünde Üretim Tesisi Kurulması, İşletilmesi ve Enerji fazlasının Satışına İzin Verilmesine İlişkin Sözleşme" imzalanmıştır. Sözleşmenin 4. maddesinde, … Enerji Elektrik Üretimi Otoprodüktör Grubu A.Ş'nin 27,75 MW kurulu gücündeki otoprodüktör statüsünde Akçay Hidroelektrik Santralinin kendi ve/veya ortaklarının ihtiyacı olan enerjiyi üretmek amacıyla kurulacağı, 5. maddesinde sözleşme süresinin 49 yıl olduğu, 13. maddesinde şirketin DSİ ile su kullanım hakkı anlaşması imzaladıktan sonra Bakanlığa gönderileceği belirtilmiştir.
Akabinde DSİ ile … Enerji Elektrik Üretimi Otoprodüktör Grubu A.Ş arasında 26/03/2003 tarihinde Su Kullanım Hakkı Anlaşması (SHKA) imzalanmıştır. 06/05/2009 tarihinde SKHA'nın kurulu güç değişikliğine ilişkin ek mukavelesinin 2. maddesine göre, … Enerji Elektrik Üretimi Otoprodüktör Grubu A.Ş ile DSİ arasında imzalanan su kullanım hakkı anlaşmasının 31,98MWm/28,78MWm kurulu güçle … HES Elektrik Üretim A.Ş. unvanıyla devam edeceği kararlaştırılmıştır.
14/08/2009 tarihinde uyuşmazlığa konu HES tesisi işletmeye alınmış, tesisin işletmeye başlama tarihinden 5 yıl sonra 14/08/2014 tarihinde davacı şirketin ödemesi gereken ortak tesis enerji katılım payı hesaplanarak 1. taksit ödemesi için şirkete yazı gönderilmiştir.
Bu süreçten ayrı olarak, davacı şirket tarafından ortak tesis enerji hissesi geri ödemelerinin mücbir sebeple ertelenmesi istemiyle yapılan başvuru üzerine … tarih ve … sayılı Genel Müdürlük Olur'u ile geri ödemeye başlama tarihi 27/07/2016 olarak belirlenmiştir.
06/08/2014 tarihinde davalı idarece ortak tesis katılım payı 2. taksit ödemesi olarak 10.386.200,61-TL'nin yatırılması yönünde … tarih ve … sayılı karar alınmış, anılan karar … İdare Mahkemesi'nin … tarihli ve E:…, K:… sayılı kararı ile iptal edilmiş, söz konusu karara karşı yapılan istinaf başvurusu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'nin … tarihli ve E:…, K:… sayılı kararı ile reddedilmiştir.
Davacı şirket … tarih ve … sayılı kararın … İdare Mahkemesi'nce yürütmesinin durdurulması sebebiyle, ödemiş olduğu 10.386.200,61-TL'nin iadesi için 05/01/2018 tarihinde idareye başvuru yapmış, bu başvurunun zımnen reddi üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İptal ve tam yargı davaları" başlığını taşıyan 112. maddesinde, "İlgililer haklarını ihlâl eden bir işlem dolayısıyla Danıştay’a ve idare ve vergi mahkemelerine doğrudan doğruya tam yargı davası veya iptal ve tam yargı davalarını birlikte açabilecekleri gibi, ilk önce iptal davası açarak bu davanın karara bağlanması üzerine bu husustaki kararın veya kanun yollarına başvurulması hâlinde verilecek kararın tebliği veya bir işlemin icrası sebebiyle doğan zararlardan dolayı icra tarihinden itibaren dava süresi içinde tam yargı davası açabilirler" kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Temyize konu mahkeme kararının gerekçesine esas alınan … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına yönelik istinaf başvurusu; dava konusu işlemde hukuka uygunluk, dava konusu işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle … Bölge İdare Mahkemesi … İdarî Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile reddedilmiş; Bölge İdare Mahkemesi'nin anılan kararı ise Dairemizin 02/03/2022 tarih ve E:2021/3608, K:2022/797 sayılı kararı ile bozulmuştur.
Bu itibarla, ortak tesis enerji katılım payı 2. taksit ödemesine ilişkin uyuşmazlıkta Dairemizin bozma kararı üzerine Bölge İdare Mahkemesince verilecek karar, işbu davanın sonucunu etkileyecek nitelikte olduğundan, dava konusu işlemin iptali ve tazminat isteminin kabulü yönündeki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf isteminin gerekçeli olarak reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerekmektedir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne;
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ve tazminat isteminin kabulüne ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdarî Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'ne gönderilmesine, 02/03/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.