Danıştay 13. Daire 2020/1368 Esas 2022/801 Karar Sayılı İlamı

D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2020/1368
Karar No:2022/801


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … HES Elektrik Üretim A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdarî Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirket tarafından, …HES Projesi işinin Su Kullanım Hakkı Anlaşmasının 20. maddesine göre belirlenen ortak tesis bedelinin 3. taksit tutarı olan 13.208.975,37-TL'nin ödenmesinin istenilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; davalı idarece Akçay HES için 1989 tarihli Bozdoğan Akçay Projesi Planlama Raporu Mali Analiz Bölümündeki enerji ve sulama hisseleri hesaplamasında Ayrılabilir Giderler-Artakalan Faydalar metodunun esas alındığı, tesisin enerji hissesi oranının Yİ-ÜFE güncellleştirme katsayıları ile çarpılması sonucunda ortak tesis bedelinin bulunduğu, bu durumda, uyuşmazlıkta, Akçay Hidroelektrik Santralinin Su Kullanımına İlişkin İşletme Esasları Hakkında Anlaşma'nın 15. maddesinde yer alan, "idare tarafından ortak tesislerin enerji hissesi katılım payının, enerji tesisinin özellikleri ve gelişen su kullanımları da göz önünde bulundurularak hesaplanacağı" yönündeki düzenleme doğrultusunda bir hesaplama yapılmadan Akçay HES - Ortak Tesis Bedeli Katılım Payı 3. Taksit Ödemesi konulu işlemin tesis edildiği anlaşıldığından dava konusu işlemde bu yönüyle hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdarî Dava Dairesi'nce; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davalı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, 1989 tarihli Planlama Raporu'nda Akçay Hes için %29,80 olarak belirlenmiş maliyet taksiminin 2020 tarihli Revize Planlama Raporu'nda %30,10 olarak belirlendiği, Danıştay Onüçüncü Dairesi'nin 22/03/2017 tarih ve E:2016/2989, K:2017/748 sayılı bozma kararının yanlış yorumlandığı, anılan bozma kararının Su Kullanım Hakkı Anlaşması'nın 15. maddesiyle ilgili olarak "ortak tesis katılım payı hesaplanırken enerji tesisinin özellikleri ve gelişen su kullanımlarının dikkate alınıp alınmadığı"nı öğrenme maksadını taşıdığı, ortak tesis bedelinin 3. taksit tutarına ilişkin olarak derdestliğin bulunduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, davalı idarenin temyiz isteminin yasal dayanağı bulunmadığından reddi gerektiği, temyiz dilekçesinde bahsedilen revize raporun 2014 yılından çok sonra hazırlandığından uyuşmazlıkta dikkate alınamayacağı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
01/08/2002 tarihinde … Enerji Elektrik Üretimi Otoprodüktör Grubu A.Ş ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı arasında "Otoprodüktör Statüsünde Üretim Tesisi Kurulması, İşletilmesi ve Enerji fazlasının Satışına İzin Verilmesine İlişkin Sözleşme" imzalanmıştır. Sözleşmenin 4. maddesinde, …Enerji Elektrik Üretimi Otoprodüktör Grubu A.Ş'nin 27,75 MW kurulu gücündeki otoprodüktör statüsünde Akçay Hidroelektrik Santralinin kendi ve/veya ortaklarının ihtiyacı olan enerjiyi üretmek amacıyla kurulacağı, 5. maddesinde sözleşme süresinin 49 yıl olduğu, 13. maddesinde şirketin DSİ ile su kullanım hakkı anlaşması imzaladıktan sonra Bakanlığa gönderileceği belirtilmiştir.
Akabinde DSİ ile …Enerji Elektrik Üretimi Otoprodüktör Grubu A.Ş arasında 26/03/2003 tarihinde Su Kullanım Hakkı Anlaşması (SHKA) imzalanmıştır. 06/05/2009 tarihinde SKHA'nın kurulu güç değişikliğine ilişkin ek mukavelesinin 2. maddesine göre, … Enerji Elektrik Üretimi Otoprodüktör Grubu A.Ş ile DSİ arasında imzalanan su kullanım hakkı anlaşmasının 31,98MWm/28,78MWm kurulu güçle … HES Elektrik Üretim A.Ş. unvanıyla devam edeceği kararlaştırılmıştır.
14/08/2009 tarihinde uyuşmazlığa konu HES tesisi işletmeye alınmış, tesisin işletmeye başlama tarihinden 5 yıl sonra 14/08/2014 tarihinde davacı şirketin ödemesi gereken ortak tesis enerji katılım payı hesaplanarak 1. taksit ödemesi için şirkete yazı gönderilmiştir.
Bu süreçten ayrı olarak, davacı şirket tarafından ortak tesis enerji hissesi geri ödemelerinin mücbir sebeple ertelenmesi istemiyle yapılan başvuru üzerine … tarih ve … sayılı Genel Müdürlük Olur'u ile geri ödemeye başlama tarihi 27/07/2016 olarak belirlenmiştir.
Davalı idarece ortak tesis katılım payı 3. taksit tutarı olan 13.208.975,37-TL'nin ödenmesinin istenilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı işlem tesis edilmiştir.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
DSİ ile davacı şirket arasında Su Kullanım Hakkı Anlaşması (SKHA) 26/03/2003 tarihinde imzalanmıştır. 2003 tarihli SHKA'nın 5. maddesine göre, "Çeşitli nedenlerle santrale beklenenden az su gelmesi veya suyun az olduğu süre içinde santralin çalıştırılmaması durumunda şirket tarafından DSİ'den herhangi bir talepte bulunulmayacaktır", 6. maddesinde, "Hidroelektrik santrali için şirket tarafından hazırlanan ve DSİ'ce görüş bildirilen fizibilite kapsamında olabilecek yetersiz etüt ve değerlendirmelerden dolayı ileriki aşamalarda hidrolojik, jeolojik, teknik, çevresel, sosyal ve ekonomik yönden oluşabilecek her türlü olumsuz sonuçtan yalnız şirket sorumludur. Şirket tarafından kurulacak hidroelektrik enerji üretim tesislerinin yatırımında doğabilecek her türlü hidrolojik, jeolojik, teknik, çevresel, ekonomik ve mali riskler ile doğal afet riski şirket tarafından yüklenilecektir".; 14. maddesinde, "Tabii afet ve jeolojik nedenlerle meydana gelebilecek hasarlar sonucu santrallerin üretim dışı kalması halinde şirket DSİ'den herhangi bir tazminat talebinde bulunmayacaktır"; 15. maddesinde, "DSİ'ce inşaatı sürdürülmekte olan, Bozdoğan-Akçay Projesi kapsamında yer alan Akçay HES için DSİ'ye ödenmesi gereken ortak tesislerin enerji katılım payı, ortak tesislerin inşaatının DSİ'ce tamamlanarak kesin hesabın çıkarılmasını müteakip enerji tesislerinin özellikleri ve gelişen su kullanımları da göz önünde bulundurularak DSİ'ce yapılacak maliyet taksim hesapları sonucunda belirlenecek enerji hissesi oranı ve santralin işletme süresi dikkate alınarak hesaplanacaktır. Şirket tarafından DSİ'ye ödenmesi gereken bu bedel DSİ çeviri fiyat indeksleri esas alınarak DSİ'ce kesin hesap çıktıktan sonraki ödeme yılına getirilecek ve Yönetmelikte belirtildiği üzere 10 yılı aşmayacak süre içerisinde, devlet borçlarının ödenmesinde uygulanacak faiz haddi üzerinden DSİ Merkez Saymanlığı'na yatırılacaktır", 20. maddesinde, "Bu anlaşma hükümleri 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile bu Kanunda yapılabilecek her türlü değişikliğe dayalı olarak çıkarılacak yönetmelik ve tebliğ hükümleri doğrultusunda değiştirilecektir. Benzer şekilde diğer ilgili mevzuatta meydana gelebilecek değişiklikler de anlaşmaya aynen yansıtılacaktır. Ancak mevzuat değişikliği nedeniyle şirket DSİ'den herhangi bir talepte bulunamaz" kuralı yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, DSİ ile davacı şirket arasında Su Kullanım Hakkı Anlaşması'nın (SKHA) 26/03/2003 tarihinde imzalandığı, ortak tesis enerji katılım payına ilişkin hesaplamanın ve ilk taksitin ödenmesine ilişkin işlemin ise 14/08/2014 tarihinde tesis edildiği, sonrasında kalan taksitlere ilişkin işlemlerin her yıl ayrıca tesis edildiği, ortak tesis enerji katılım payı bedelinin 3. taksit tutarı olan 13.208.975,37-TL'nin ödenmesinin istenilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı görülmektedir.
Öte yandan, Akçay HES ortak tesis enerji katılım payı 2. taksit ödemesine (10.386.200,61-TL) ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istemiyle açılan davada … İdare Mahkemesi'nce verilen .. tarih ve E:…, K:… sayılı karara yönelik istinaf başvurusu; dava konusu işlemde hukuka uygunluk, dava konusu işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile reddedilmiş; Bölge İdare Mahkemesi'nin anılan kararı ise Dairemizin 02/03/2022 tarih ve E:2021/3608, K:2022/797 sayılı kararı ile bozulmuştur.
Bu itibarla, ortak tesis enerji katılım payı 2. taksit ödemesine ilişkin uyuşmazlıkta Dairemizin bozma kararı üzerine Bölge İdare Mahkemesince verilecek karar, katılım payı 3. taksit ödemesine ilişkin işbu davanın sonucunu etkileyecek nitelikte olduğundan, dava konusu işlemin iptali yönündeki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerekmektedir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne;
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdarî Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdarî Dava Dairesi'ne gönderilmesine, 02/03/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.