Danıştay 13. Daire 2019/85 Esas 2022/566 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2019/85
Karar No:2022/566


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ... Akaryakıt Dağıtım Pazarlama A.Ş.
VEKİLLERİ : Av. ...
Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ... (...)
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davalı idarenin kayyım sıfatıyla idaresinde bulunan dava dışı ... Mühendislik Turizm İnşaat Sanayi ve Ticaret AŞ'ye ait olup, davacının intifa hakkı sahibi olduğu, İstanbul ili, Bakırköy ilçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parsel sayılı taşınmazın satışına ilişkin 30/11/2017 tarihli ihalenin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; davalı idarenin 12/01/2018 tarihli ara karar cevabından ve ekinde yer alan belgelerden, dava konusu taşınmazın satışından vazgeçilerek ihalenin iptal edildiği anlaşıldığından, bakılan davanın konusuz kaldığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davanın açılmasına sebebiyet veren davalı idareden alınarak kendilerine verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, mali durumun sürdürülebilir olmadığının tespiti halinde Fon Kurulunun satış ve tasfiyeye karar verme yetkisinin bulunduğu, şirket menfaatlerine uygun olmayan bir satıştan vazgeçilmesinin de yönetim kurulunun ifa ettiği görevin doğal bir gereği olduğu, olayda davacı şirket ile ... Mühendislik arasındaki ihtilafın çözümlenmesinden sonra söz konusu satışın daha yüksek fiyatlarla gerçekleşeceği yönünde şirket yönetim kurulunun ortak kanaati oluştuğundan ihalenin iptal edilmesine karar verildiği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 14. maddesinin 3. fıkrasının (a) bendinde, dava dilekçelerinin görev ve yetki yönünden ilk incelemeye tâbi tutulacağı; 15. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde ise, adlî yargının görevli olduğu konularda açılan davaların reddine karar verileceği kurala bağlanmıştır.
İdarî yargı mercilerinde yargısal denetimi yapılarak çözümlenecek uyuşmazlıklarda, öncelikle davaya konu işlemin idarî bir işlem olup olmadığı hususunun, başka bir anlatımla idare hukuku kurallarına göre tesis edilen, kamu gücüne dayanılarak diğer tarafın rızasını aramaya gerek olmaksızın hukukî durumda tek yanlı irade açıklamasıyla değişiklik meydana getiren bir işlem olup olmadığının ortaya konulması gerekmektedir. İdarî makamlar tarafından tesis edilmiş olsa bile, özel hukuk hükümlerine tâbi olan işlem ve sözleşmelerden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümünde adlî yargı mercileri görevlidir.
Dosyanın incelenmesinden, ... Sulh Ceza Hakimliği'nin ... tarih ve Değişik İş: ... sayılı kararı ile kayyım atanmasına karar verilen, sonrasında kayyımlık yetkileri ... Sulh Ceza Hakimliğinin ... tarih ve Değişik İş: ... sayılı kararı ile davalı idareye devredilen dava dışı ... Mühendislik Turizm İnşaat Taahhüt Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketine ait olup, davacının intifa hakkı bulunan İstanbul İli, Bakırköy İlçesi ... Mahallesinde kain, tapunun ... ada, ... parselinde kayıtlı, 2.407,53 m2 yüzölçümlü taşınmazın satışına ilişkin ihalenin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
24/11/2016 tarih ve 29898 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6758 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanun'un "Kayyımlık yetkisinin devri ve tasfiye" başlıklı 19. maddesinde,
"(1) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce terör örgütlerine aidiyeti, iltisakı veya irtibatı nedeniyle 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 133 üncü maddesi uyarınca kayyım atanmasına karar verilen şirketlerde görev yapan kayyımların yetkileri, hakim veya mahkeme tarafından Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna devredilir ve devirle birlikte kayyımların görevleri sona erer.
(2) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra ve olağanüstü halin devamı süresince terör örgütlerine aidiyeti, iltisakı veya irtibatı nedeniyle Ceza Muhakemesi Kanununun 133 üncü maddesi uyarınca şirketlere ve bu Kanunun 13 üncü maddesi uyarınca varlıklara kayyım atanmasına karar verildiği takdirde, kayyım olarak Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu atanır.
(3) 20/7/2016 tarihli ve 2016/9064 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla ülke genelinde ilan edilen olağanüstü hal kapsamında yürürlüğe konulan kanun hükmünde kararnameler gereğince kapatılan ve Vakıflar Genel Müdürlüğüne veya Hazineye devredilen şirketler hariç olmak üzere; birinci ve ikinci fıkra kapsamındaki şirketlerin mali durumu, ortaklık yapısı, diğer sorunları veya piyasa koşulları nedeniyle mevcut halin sürdürülebilir olmadığının Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından tespit edilmesi durumunda, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu şirketin yahut varlıklarının veya bu Kanunun 13 üncü maddesinde belirtilen varlıkların satılmasına veya feshi ile tasfiyesine karar verebilir. Satış ve tasfiye işlemleri Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından yerine getirilir." kuralına yer verilmiştir.
Buna göre, davalı idarenin kayyım sıfatıyla yönetim ve denetimi altında bulunan şirketler, özel hukuk tüzel kişilikleri ile hak ve taraf ehliyetlerini korumakta olup, bunların ticari gerekler dolayısıyla gerçekleştirdiği iş ve işlemlerin, davalı idarenin kayyım olmasından hareketle idari işlem ve eylem niteliği kazanmadığı kuşkusuzdur.
Nitekim uyuşmazlıkta davalı idare, kayyım sıfatıyla idaresinde bulunan ... Mühendislik Turizm İnşaat Taahhüt Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi'nin kullandığı ve temerrüde uğrayan kredi borcunun ödenmesiyle sınırlı olmak üzere ve ortaklarından gerekli muvafakatın alınması koşuluyla, kimi taşınmazlarının satışı konusunda ilgili düzenlemeler gereğince şirketin yönetim kuruluna uygunluk görüşü vermiş, şirket yönetim kurulu kararıyla da davaya konu taşınmazın ihale yoluyla satışına ait ilan tesis edilmiş, ilanda ihalenin şirketin usullerine göre yapılacağı belirtilmiştir.
İdari makamlarca tesis edilen tüm işlemlerin idari işlem (idari yargıda denetlenebilir) niteliği taşımaması, ticari teamüllere dayanılarak tesis edilen işlemlerde üstün kamu yararının değil ticari faaliyet gereklerinin esas alınması ve kayyım işlemlerinin idare hukuku ilkelerine göre değil ticaret hukuku ilkelerine göre tesis edilmesi dikkate alındığında, uyuşmazlığın görüm ve çözümünün adli yargı yerlerine ait olduğu sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, özel hukuk tüzel kişisine ait taşınmazın özel hukuk hükümlerine göre satışına yönelik ihalenin idari işlem niteliğinde olmadığı, uyuşmazlığın görüm ve çözümünün adli yargı mercilerinin görev alanına girdiği anlaşıldığından, davanın görev yönünden reddine karar verilmesi gerekirken, uyuşmazlığın esası incelenmek suretiyle davanın konusuz kaldığı gerekçesiyle verilen karar verilmesine yer olmadığına dair temyize konu İdare Mahkemesi kararında usul hükümlerine uygunluk bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca ... İdare Mahkemesi'ni ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin 2. fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 22/02/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.