Mahkemesi : İzmir 10. İş Mahkemesi
Tarihi : 11/10/2013
Numarası : 2013/29-2013/481


Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün, Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dosya incelendi, gereği görüşüldü:
Davacı, davalının işten istifa etmek suretiyle ayrıldığını, davalının imzalamış olduğu sözleşme ve tahhütnamelere aykırı olarak süresinden önce işten ayrıldığını iddia ederek eğitim gideri ücreti ve cezai şart alacağının tahsilini talep etmiştir.
Davalı, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Taraflar arasında “eğitim kabul beyanı ve tahhütname” belgede yer alan 10.000,00 TL. lik bedelin cezai şart olarak nitelendirilip nitelendirilemeyeceği hususunda uyuşmazlık bulunmaktadır.
Cezai şart öğretide, mevcut borcun ifa edilmemesi veya eksik ifası halinde ödenmesi gereken mali değere haiz ayrı bir edim olarak tanımlanmıştır (Tunçomağ, Kenan: Türk Hukukunda Cezai Şart, İstanbul 1963).
Cezai şart Borçlar Kanunun 158 – 161 inci maddeleri arasında düzenlenmiş olup, İş Kanunlarında konuya dair bir hükme yer verilmemiştir. İş hukukunda “İşçi Yararına Yorum İlkesi”nin bir sonucu olarak sadece işçi aleyhine yükümlülük öngören cezai şart hükümleri geçersiz sayılmış ve bu yönde yerleşmiş içtihatlar öğretide de benimsenmiştir. Hizmet sözleşmeleri açısından cezai şartla ilgili olarak 818 sayılı Yasada açık bir hüküm bulunmaz iken, 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 420 nci maddesi “Hizmet sözleşmelerine sadece işçi aleyhine konulan ceza koşulu geçersizdir.” hükmünü getirmiştir. Bu itibarla hizmet sözleşmelerine işçi aleyhine konulan cezai şartlar geçersiz, işçi lehine konulan cezai şartlar ise geçerli kabul edilmelidir.
Cezai şartın işçi ve işveren hakkında ve iki taraflı olarak düzenlenmesi gereği, işçi aleyhine kararlaştırılan cezai şartın işveren aleyhine kararlaştırılandan daha fazla olmaması sonucunu da ortaya koymaktadır. Başka bir anlatımla işçi aleyhine olarak belirlenen cezai şartın, koşulları ve ceza miktarı bakımından işverenin sorumluluğunu aşması düşünülemez. İki taraflı cezai şartta işçi aleyhine bir eşitsizlik durumunda, cezai şart hükmü tümden geçersiz olmamakla birlikte, işçinin yükümlülüğü işverenin sorumlu olduğu miktarı ve halleri aşamaz.
İşçiye verilen eğitim karşılığı belli bir süre çalışması koşuluna bağlı olarak kararlaştırılan eğitim gideri tek taraflı olarak değerlendirilemez. İşçiye verilen eğitim bedeli kadar eğitim giderinin karşılığı eğitim bedelinin davalı işçinin taahhüdünün yerine getirmemesi halinde ödeneceğine ilişkin sözleşme hükmü belirtilen ölçüler içinde geçerlidir.
Somut olayda davacı dava dilekçesi ile eğitim masrafı ve “eğitim kabul beyanı ve tahhütname” başlıklı belgede yer alan 10.000,00 TL. cezai şart bedelinin tahsilini talep etmiştir. Davacının imzasını taşıyan uyuşmazlık konusu 25.07.2011 tarihli “eğitim kabul beyanı ve tahhütname” başlıklı belge incelendiğinde verilecek eğitimin ne olduğu, giderlerin kim tarafından karşılanacağı, eğitim bededelinin ne kadar olduğu ve hangi şartlarda bu bedelin davalı tarafından ödenmesi gerektiği ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Buna göre eğitim bedeli 10.000,00 TL olarak belirlenmiş olup davacı 2 yıl içerisinde işten ayrılırsa bu bedeli ödemek durumunda kalacaktır. Belge metninde veya bütününde bu bedelin cezai şart olarak kabul edildiğine dair bir ibare ve anlam bulunmamaktadır. Ayrıca davacı tarafından imzalanan 06.07.2011 tarihli “iş teklifi” başlıklı belgede bu bedel eğitim bedeli olarak kabul edilmiştir. Her ne kadar davacı bu bedeli cezai şart olarak nitelendirmiş ise de hakim tarafların nitelendirmesi ile bağlı olmayıp hukuki nitelemeyi kendisi yapmalıdır. Yapılacak iş 25.07.2011 tarihli satış oryantasyonu konulu eğitim giderinin taraflarca 10.000,00 TL. olarak kabul edildiği gözönünde alınarak davacının çalıştığı süre de dikkate alınmak suretiyle yapılacak tenkisle birlikte davalının tahhüdüne uymamasından dolayı davacıya ödeyeceği miktar belirlenmelidir. Mahkemece bu husus gözetilmeksizin hatalı değerlendirme ile 25.07.2011 tarihli eğitime ilişkin eğitim gideri talebinin cezai şart olarak nitelendirilerek reddi hatalı olup bozma nedenidir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı nedenle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 08.04.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.