Danıştay 6. Daire 2021/1722 Esas 2022/1214 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/1722
Karar No : 2022/1214


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : …Belediye Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul İli, Maltepe İlçesi, … Mahallesi, …pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazda ruhsat ve eki projesine aykırı yapı yapıldığından bahisle, söz konusu yapının 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 32. maddesi uyarınca yıkımına ve aynı Kanun'un 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Maltepe Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Altıncı Dairesinin 14/10/2019 tarih ve E:2019/6376, K:2019/9207 sayılı kararıyla yıkıma ilişkin kısmının onanması, para cezasına ilişkin kısmının ise bozulması üzerine, bozma kararına uyularak verilen temyize konu kararda; … tarih ve … sayılı yapı tatil tutanağı ile 90 m²'lik ruhsata aykırı ilave yapıldığının tespit edilmesi üzerine söz konusu yapının 3194 sayılı Kanun'un 32. maddesi uyarınca yıkımına ve aynı Kanun'un 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Maltepe Belediye Encümeni kararının tesis edildiği, 04.02.2015 tarihinde yapılan denetimde ise, 2000 yılında tespit edilen yapı durumunun korunduğu, ancak ilave esaslı tadilat yapıldığı, zabıttan sonra ilave edilen kısmın 67 m² olduğu, ruhsat ve eki projesine aykırı yapılan toplam imalatın 90+67=157 m² olduğunun tespit edildiği, dava konusu encümen kararı ile daha önce tespit edilen 90 m²'lik kısmın da dahil edilerek belirlenen 157 m²'lik alan üzerinden para cezası verildiği, bu durumun mükerrer cezalandırma niteliğinde olduğu, hukukun genel ilkelerinden biri olan "aynı fiilden dolayı iki kez yargılama olmaz" ilkesi uyarınca, daha önce tespit edilen ve hakkında para cezası uygulanan ruhsat ve eki projesine aykırı 90 m²'lik yapı da dahil edilerek belirlenen alan üzerinden hesaplanan para cezasında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu … tarih ve … sayılı encümen kararının imar para cezası kısmının iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : … tarih ve … sayılı yapı tatil tutanağı ve 17.07.2000 tarihli ikinci tespit tutanağı ile tespit edilen aykırılıkların, dava dosyasında mevcut olan 31.05.2000, 31.08.2000 ve 04.10.2000 tarihli tutanaklarla yıkıldığının sabit olduğu, 2000 yılında yıkılıp imara uygun hale getirilen yerlerin, davacı tarafından, aynı şekilde yeniden yapıldığının şikayet üzerine 04.02.2015 yılında yapılan denetimde tespit edilmesi üzerine dava konusu işlemin tesis edildiği, iki ayrı zamanda iki ayrı fiilin bulunduğu, dolayısıyla mükerrer cezanın söz konusu olmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : 13.06.2000 tarihli yapı tatil tutanağı ile tespit edilen 90 m²'lik kısım için … tarih ve … sayılı Maltepe Belediye Encümeni kararı ile verilen imar para cezasının, 2000 yılında ödendiği; para cezası verilmesine ilişkin işlemin mükerrerlik oluşturduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Mahkeme kararının Dairemiz kararında belirtilen gerekçe ile onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
İstanbul İli, Maltepe İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, …parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan ve … tarih ve … sayılı yapı tatil tutanağı ile esaslı tadilat yapıldığı tespit edilen yapıdaki esaslı tadilatın bir kısmının dolgu alanında kaldığı, daha sonra mahallinde yapılan tetkikte yapının zabıt tutulduğu andaki durumunu koruduğu, ancak esaslı tadilat yapıldığının 04.02.2015 tarihli tutanak ile tespit edildiği ve 04.02.2015 tarihli tutanağın ekinde yer alan krokide ise, mevcut binaya ilave yapılan eklentinin 90 m2, zabıttan sonra ilave edilen kısmın 67 m² olmak üzere, toplam 157 m²'lik ilave imalat bulunduğu, tespite konu imalatın 148 m2'lik kısmının dolgu alanında kaldığı tespit edilmiştir.
Anılan tutanak dayanak alınarak tespite konu imalatların 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 32. maddesi uyarınca yıkımına ve aynı Kanun'un 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve …sayılı Maltepe Belediye Encümeni kararı tesis edilmiştir.
Bunun üzerine, anılan encümen kararının iptalim istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanunu'nun "Ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak başlanan yapılar" başlıklı 32. maddesinde; bu Kanun hükümlerine göre; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine veya ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılarda projelerine ve ilgili mevzuatına aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti, fenni mesulce (...) (3) tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edileceği, yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulacağı; "İdari müeyyideler" başlıklı 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinde; yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden hesaplanmak üzere, mevzuata aykırılığın her bir metrekaresi için uygulanacak para cezalarının miktarları belirlenerek, bu miktarların her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer 298. maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında bir Türk Lirasının küsuru dikkate alınmak suretiyle artırılacağı kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen hükümlerin değerlendirilmesinden, ruhsat alınmadan veya ruhsat ve eklerine aykırı yapılan yapıların tespitine ilişkin olarak düzenlenecek yapı tatil tutanağında, aykırılıkların ölçüleri ile birlikte somut ve ayrıntılı olarak belirtilerek yapının o anki durumunun tespit edilmesi, ruhsatsız veya ruhsata aykırı inşaatın mühürlenerek durdurulması ve yapı tatil tutanağının yapı yerine asılmak suretiyle yapı sahibine tebliğ edilmesi, tebligatın bir nüshasının muhtara bırakılması gerekmektedir. Ruhsatsız ya da ruhsat ve eklerine aykırı yapı hakkında kanunda öngörülen yıkım ve para cezasına yönelik yaptırımların uygulanabilmesi, ihtilaf konusu imalatın ilgili fen elemanları tarafından açık ve tereddüte yer bırakmayacak şekilde saptanarak usule uygun şekilde düzenlenecek bir tutanağa bağlanması ile mümkündür.
Uyuşmazlıkta; mevcut eski binanın deniz tarafındaki cephesine 90 m²'lik ilave yapıldığı hususu, … tarih ve … sayılı yapı tatil tutanağı ile tespit edilmiş, söz konusu tutanak esas alınarak, tespite konu imalatın 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 32. maddesi uyarınca yıkımına ve aynı Kanun'un 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Maltepe Belediye Encümeni kararının tesis edilmiş; 17.07.2000 tarihinde davalı idare elemanlarınca düzenlenen durdurma emrinden sonra yapıma devam edildiğine dair tutanakta ise, inşai faaliyete devam edilerek komşu taşınmaz yan bahçe mesafesi içerisinde yaklaşık 67 m2'lik kapalı alan ilavesi yapıldığı belirtilmiş ve anılan tutanak ekinde yer alan krokide ise, mevcut binaya ilave yapılan eklentinin 90 m2, zabıttan sonra ilave edilen kısmın 67 m² olmak üzere, toplam 157 m²'lik ilave imalat bulunduğu, tespite konu imalatın 148 m2'lik kısmının dolgu alanında kaldığı tespit edilmiştir. 04.02.2015 tarihinde yapılan denetim sonucunda düzenlenen tutanakta ise, hakkında 13.06.2000 tarihli yapı tatil tutanağı düzenlenen taşınmazda esaslı tadilat yapıldığının tespit edildiği, "...Yapılan esaslı tadilatın bir kısmı dolgu alanında kalmakta olup, daha sonra mahallinde yeniden yapılan tetkikte zabıt tutulduğu andaki durumunu koruduğu (...)" ifadesine yer verildiği, tutanağa eklenen krokinin ise, 17.07.2000 tarihinde davalı idare elemanlarınca düzenlenen durdurma emrinden sonra yapıma devam edildiğine dair tutanak ile birebir aynı olduğu; davalı tarafından verilen ve 10.12.2019 tarihinde İdare Mahkemesi kaydına giren dilekçe ekinde sunulan 31.05.2000, 31.08.2000 ve 04.10.2000 tarihli tutanaklarla tespite konu ruhsata aykırı imalatların yıkıldığı ve sonradan davacı tarafından aynı ruhsata aykırılıkların tekrar yapıldığı ileri sürülmekte ise de; dava konusu işlemin dayanağı niteliğindeki 04.02.2015 tarihli tutanakta ise, yapılan tetkikte yapının zabıt tutulduğu andaki durumunu koruduğu yolunda tespitte bulunulduğu ve anılan tutanak ekinde de 17.07.2000 tarihli tutanak ekinde yer alan krokinin fotokopisine yer verildiği görülmekte olup; dava konusu işlemin dayanağı 04/02/2015 tarihli tutanakta, yapının mevcut durumuyla önceki durumunu karşılaştırıcı yeni tespitler yapılmadığı görülmektedir.
Bu durumda; yapının mevcut ve güncel durumu hakkında somut, ayrıntılı, gerekçeli tespitler içeren ve 2000 yılında tespit edilen ruhsata aykırı imalatların yıkılarak sonradan aynı ebat ve konumda davacı tarafından yeniden inşa edildiğinin tereddüte mahal bırakmayacak biçimde ve 3194 sayılı Kanun'un 32. maddesinde öngörülen kriterlere uygun olarak düzenlenecek yapı tatil tutanağı ile tespit edilmesi gerekirken; öngörülen usule uygun düzenlenmeyen tutanağa dayalı olarak tesis edilen para cezası verilmesine ilişkin encümen kararında hukuka uyarlık, encümen kararının para cezası verilmesine ilişkin kısmının iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında ise sonucu itibariyle hukuki isabetsizlik görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu imar para cezasının yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararının yukarıda belirtilen gerekçe ile ONANMASINA,
3. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 08/02/2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.