BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul 13. Asliye Ticaret Mahkemesi 2020/295 Esas 2021/339 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
13. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2020/295 Esas
KARAR NO:2021/339

DAVA:Ticari Şirket (Şirkete Özel Denetçi Tayin Edilmesi)
DAVA TARİHİ:30/06/2020
KARAR TARİHİ:15/04/2021


Mahkememizde görülmekte olan Ticari Şirket (Şirkete Özel Denetçi Tayin Edilmesi) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA:
Davacı vekili dava dilekçesinde; Davalı şirketin ... ATM ... E K sayılı kararı uyarınca kurulduğunu, vekiledenini 27.03.1985 tarihinde tescili gerçekleştirilmiş olan iş bu şirkette pay sahibi olduğunu, davalı şirketin bir aile şirketi olarak kurulduğunu, davalı şirketin 2019 yılına ait yıllık Olağan Genel Kurul Toplantısı'nın 31.03.2020 tarihinde Şirket merkezinde gerçekleştiğini, Türk Ticaret Sicil Gazetesi'nin 20.03.2020 tarih ve 10033 sayılı nüshasında ilan edildiğini, gündem maddeleri doğrultusunda görüşmelere başlandığını, söz konusu toplantının gündem maddeleri görüşülmesi sırasında bilgi talebinde bulundukları hiçbir soruya cevap alamadıklarını, buna ek olarak toplantı öncesinde şirket merkezinde incelemeye açılmış belgelerin incelenmesinde de ekonomik koşullara göre yüksek bulunmuş giderler ve çelişki tespit edilmiş hususlar kapsamında sorular sorulduğunu, ancak detaylı bigli verilmekten kaçıldığını, davalı şirketin aile şirketi olduğunu, kuruluşundan beri kar dağıtımı yapmadığını, vekiledeninin söz konusu şirketin kardeşi hakim hissedarı ... tarafından yönetilmesi ve aralarındaki güven ilişkisine istinaden kendi çıkarlarının da bugüne kadar korunduğuna duyduğu inançla şirket içindeki kendi haklarını ihlal eden fiillerden habersi kaldığını, pay kaydının tespiti için ... ATM ... E sayılı dosyası ile bşavuru yapıldığını, iş bu davanın derdest olduğunu ve yargılamanın devam ettiğini, vekiledenini kendisine intikal etmesi gerekli paylasın aslında kendisine geçirilmediğini ve şirket bünyesinde meydana gelmiş onlarca haksız ve hukuka aykırı fiilden yıllar boyu haberdar olmadığını, ancak bundan 3 sene önce şirket ortakları arasında görüşme meydana gelmesi ile vekiledeninin söz konusu haksız fiilden haberdar olabildiğini, vekiledeninin şirketteki peylarının karşılığı olarak kendisine 40.000.000-TL teklif edildiğini, bu teklif üzerine vekiledeninin avukatlarla görüştüğünü ve nitekim kardeşi ... tarafından başlangıçta pay sahibi ağabey ...'nin sonraki süreçte ise vekiledeninin anne ve babasının vefatı ile başlayan haksız ve hukuka aykırı şekilde pay defterlerine yapılmış müdahalelerden haberdar olduğunu, 31./03/2020 tarihli genel kurul toplantısında sorulan sorulara herhangibir gerekçe ileri sürülmeden bilgi alma hakkının haksız ve hukuka aykırı olarak ihlal edildiğinden ... ATM ... E sayılı dosyası ile dava açıldığını beyanla, vekiledenini bilgi alma hakkı, davalı şirket tarafından haksız ve hukuka aykırı bir şekilde engellendiğinden, tüm bilgi ve belgeler üzerinde inceleme yapılabilmesi adına davalı şirkete özel denetçi atanmasına, ayrıca bu hususta vekiledenine davalı şirketin solo mali tabloları ile şirket mizanı da dahil olmak üzere defter ve kayıtları üzerinde TTK 437/4 maddesi gereğince inceleme yetkisi verilmesine karar verilmesini talep ve dava etmişlerdir.
CEVAP:
Davalı vekili cevap dilekçesinde; Davalı şirketin 2018 yılı öncesi geçmiş yıl zararları 71.900.920,32.-TL olduğu davacı tarafından da bilindiğini, davacı ... davalı şirketin 18.12.2017 tarihine kadar zaten Yönetim Kurulu Başkan Vekili olduğunu, şirketin 2018 yılında 14.982.990,87.-TL zarar ettiğini, bu hususun 24.04.2019 tarihinde yapılan 2018 yılına ilişkin olağan genel kurul toplantısına katılımları kapsamında davacının bilgisi dahilinde olduğunu, bu kapsamda davalı şirketin 2018 yılı sonu itibariyle geçmiş yıl zararları toplam 86.883.911,19.-TL’ne baliğ olduğunu, ve bu durumun 24.04.2019 tarihinde yapılan 2018 yılına ilişkin olağan genel kurul toplantısında davacıda dahil tüm hissedarların bilgisine bilanço ve diğer mali tablolar kendilerine teslim edilerek belgeleriyle birlikte sunulduğunu, davacı iddia ve talepleri hakkında 31.03.2020 tarihinde yapılan genel kurul toplantısı sırasında detaylı açıklamalarda bulunulduğunu, davacının “bilgi verilmedi” şeklindeki iddiaları tümüyle kötü niyetli olduğunu, davacının genel kurul toplantısı tutanağına yazdırdığı hususların sözlü bilgi alma kuralına uymadığı, davacının yukarıda açıklandığı üzere ... şirketinin tüm iş ve işlemlerini içerecek şekilde talepte bulunduğu, bu taleplerin bilgi edinme hakkı kapsamını aştığı ve genel talep/soru mahiyetinde olduğunu, Davacı taleplerinin, şirketin ticari defterleriyle yazışmalarının incelenmesi anlamını taşıdığı, bu incelemenin de pay sahibinin sorusunu ilgilendirdiği oranda yapılabileceğini, TTK’da pay sahiplerine şirket defter ve kayıtlarını doğrudan inceleme yetkisi verilmediğini, davacının iddiasının aksine ... şirketinde, kar edilen yıllarda karın dağıtılmaması kararları bizzat davacının kabul oyuyla gerçekleştirildiğini, yine kar dağıtım kararının da davacının kabul oyuyla gerçekleştirildiğini, Davacının kar dağıtımına ilişkin iddiaları gerçeği ansıtmadığı gibi kar dağıtımı yapılan yılda kar dağıtmamanın nedenlerinin tespiti için özel denetçi tayini istenmesinde hukuki yarar bulunmadığını, dava dilekçesinin diğer bölümlerindeki beyanları işbu davanın konusuyla ilgisi olmayan, Mahkeme nezdinde davalı ... şirketi ve diğer hissedarları hakkında haksız kanaat yaratma çabasına yönelik beyanlardan ibaret olduğunu, davacının kötü niyetli olarak paylarını yüksek bedelle devretme gayesi ile mesnetsiz davalar açtığını, Davacı tarafın asıl amacı şirketlerdeki mevcut paylarını yüksek bedelle devrederek ortaklıktan ayrılmak olduğunu, davacı tarafın üst üste kötü niyetli ve hukuken mesnetsiz davalar açarak müvekkil şirketi davalar yoluyla zor durumda bırakmaya ve diğer pay sahiplerini pazarlık masasına oturtmaya çalıştığını beyanla, hukuki yarardan da yoksun, TTK’nın amir hükümlerine ve TMK 2’de yer alan dürüstlük kuralına da aykırı davanın reddine karar verilmesini talep etmişlerdir.
DELİLLER
Davacı vekili delil ve belgelerini ibraz etmiş, davada; şirket ana sözleşmesine, 31.03.2020 tarihli olağan genel kurul toplantı tutanağına, ... Grup Değerleme Raporuna, 25.04.2019 tarihli olağan genel kurul toplantı tutanağına, ... Sanayi...A.Ş. Yönetim kurulu 2019 yılı faaliyet raporuna, 31.12.2018 tarihli karşılaştırmalı işletme ayrıntılı bilanço, gelir tablosu, 31.12.2019 ve 2018 tarihli bağımsız denetimden geçmiş finansal durum tabloları, 31.12.2018 tarihi itibariyle hazırlanmış konsolide finansal tablolar ve bağımsız denetçi raporu, 2019 yılı kar dağıtım önerisi, ... ATM ... E sayılı dosyası , ... ATM ... E sayılı dosyası, bilirkişi incelemesi ve tanık beyanlarına dayanmışlardır.
Davalı vekili delil ve belgelerini ibraz etmiş, davada; ...AŞ ticaret sicil dosyasına, 01.01.2019 – 31.12.2019 ayrıntılı bilanço, 01.01.2019 - 31.12.2019 dönemi ayrıntılı kar/zarar tablosuna, 01.01.2019 - 31.12.2019 Yönetim Kurulu Faaliyet Raporuna, ... şirketi ve bağlı ortalıkları 31.12.2019 tarihi itibariyle hazırlanmış konsolide finansal tablolar ve bağımsız denetçi raporuna, 31.03.2020 tarihli olağan genel kurul toplantısı tutanağı ve hazirun cetveline, 1985 yılındaki kuruluşundan itibaren gerçekleştirdiği tüm olağan ve olağanüstü genel kurul toplantıları gündem ve tutanaklarına, hazirun cetvelleri, toplantıya sunulan kar/zarar tabloları ve bilançolarına, 2004, 2006, 2007, 2010, 2014 ve 2017 yılları olağan genel kurul toplantısı tutanakları ve hazirun cetvellerine, 18.12.2017 tarihli olağanüstü genel kurul toplantısına ilişkin toplantı tutanağı ve hazirun cetveli, .... Asliye Ticaret Mahkemesi ... E. sayılı dosyasından alınan emsal bilirkişi raporuna, .... Asliye Ticaret Mahkemesi 08.07.2019 tarih, ... E. ve ... K. sayılı kararına, bilirkişi incelemesine, tanık beyanlarına dayanmışlardır.
UYAP üzerinden getirtilip incelenen ... Asliye Ticaret Mahkemesi'nin ... E sayılı dosyasında; Davacı ... tarafından davalı ...Şirketi aleyhine açılan bilgi alma hakkı talebi ve genel kurul kararının hükümsüzlüğünün
davasının derdest olduğu anlaşıldı.
UYAP üzerinden getirtilip incelenen ... Asliye Ticaret Mahkemesi'nin ... E sayılı dosyasında; Davacılar ... ve ... tarafından davalı ... A.Ş aleyhine açılan şirketi inceleme, bilgi almaya izin ve özel denetçi atanması davasında 08.7.2019 tarihinde Davacının 6102 sayılı yasanın 437/4 maddesi uyarınca talep ettikleri inceleme ve bilgi alma taleplerinin 6102 sayılı yasanın 437/5 maddesi uyarınca hak düşürücü süre nedeniyle reddine, davacıların özel denetçi atanması taleplerinin reddine karar verildiği anlaşıldı.
UYAP üzerinden getirtilip incelenen ... Asliye Ticaret Mahkemesi'nin ... E sayılı dosyasında; Davacı ... tarafından davalı ...Şirketi aleyhine açılan TTK 437/5 maddesi kapsamında davacı şirket ortağı ... nın davalı şirketin 31/03/2020 tarihinde yapılan 2019 yılı olağan genel kurul toplatısı gündeminin görüşülmesi sırasında istenen bilgilerin reddedilmesi/ertelenmesi/bilgi alınamaması iddiası ile 2019 yılına ait genel kurul toplantı tutanağına geçen ( dava dilekçesinin bilgi alma ve inceleme hakkının kullanılması başlığı altında sıralanan ) 14 adet soru için davalı şirkete ait solo mali tabloları, şirket mizanı dahil şirket defter ve kayıtları üzerinde TTK 437/4 gereğince inceleme yetkisi verilmesi ve davacı tarafın TTK 447 /1 -b maddesi gereğince genel kurul kararlarının butlanının tespiti talebinden ibaret olduğu, davanın derdest olduğu anlaşıldı.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava; TTK. md. 437 ve 439 kapsamına göre davalı şirkete yönelik bilgi alma ve özel denetçi tayini taleplerine ilişkin olduğu anlaşılmaktadır.
Bilgi alma ve inceleme hakkı başlıklı TTK'nın 437. Maddesinde; "(1) Finansal tablolar, konsolide finansal tablolar, yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu, denetleme raporları ve yönetim kurulunun kâr dağıtım önerisi, genel kurulun toplantısından en az onbeş gün önce, şirketin merkez ve şubelerinde, pay sahiplerinin incelemesine hazır bulundurulur. Bunlardan finansal tablolar ve konsolide tablolar bir yıl süre ile merkezde ve şubelerde pay sahiplerinin bilgi edinmelerine açık tutulur. Her pay sahibi, gideri şirkete ait olmak üzere gelir tablosuyla bilançonun bir suretini isteyebilir. (2) Pay sahibi genel kurulda, yönetim kurulundan, şirketin işleri; denetçilerden denetimin yapılma şekli ve sonuçları hakkında bilgi isteyebilir. Bilgi verme yükümü, 200 üncü madde çerçevesinde şirketin bağlı şirketlerini de kapsar. Verilecek bilgiler, hesap verme ve dürüstlük ilkeleri bakımından özenli ve gerçeğe uygun olmalıdır. Pay sahiplerinden herhangi birine bu sıfatı dolayısıyla genel kurul dışında bir konuda bilgi verilmişse, diğer bir pay sahibinin istemde bulunması üzerine, aynı bilgi, gündemle ilgili olmasa da aynı kapsam ve ayrıntıda verilir. Bu hâlde yönetim kurulu bu maddenin üçüncü fıkrasına dayanamaz.(3) Bilgi verilmesi, sadece, istenilen bilgi verildiği takdirde şirket sırlarının açıklanacağı veya korunması gereken diğer şirket menfaatlerinin tehlikeye girebileceği gerekçesi ile reddedilebilir. (4) Şirketin ticari defterleriyle yazışmalarının, pay sahibinin sorusunu ilgilendiren kısımlarının incelenebilmesi için, genel kurulun açık izni veya yönetim kurulunun bu hususta kararı gerekir. İzin alındığı takdirde inceleme bir uzman aracılığıyla da yapılabilir. (5) Bilgi alma veya inceleme istemleri cevapsız bırakılan, haksız olarak reddedilen, ertelenen ve bu fıkra anlamında bilgi alamayan pay sahibi, reddi izleyen on gün içinde, diğer hâllerde de makul bir süre sonra şirketin merkezinin bulunduğu asliye ticaret mahkemesine başvurabilir. Başvuru basit yargılama usulüne göre incelenir. Mahkeme kararı, bilginin genel kurul dışında verilmesi talimatım ve bunun şeklini de içerebilir. Mahkeme kararı kesindir. (6) Bilgi alma ve inceleme hakkı, esas sözleşmeyle ve şirketi organlarından birinin kararıyla kaldırılamaz ve sınırlandırılamaz." denilmektedir.
Özel denetim isteme hakkı genel kurulun kabulü başlıklı TTK'nın 438. Maddesinde; "(1) Her pay sahibi, pay sahipliği haklarının kullanılabilmesi için gerekli olduğu takdirde ve bilgi alma veya inceleme hakkı daha önce kullanılmışsa, belirli olayların özel bir denetimle açıklığa kavuşturulmasını, gündemde yer almasa bile genel kuruldan isteyebilir. (2) Genel kurul istemi onaylarsa, şirket veya her bir pay sahibi otuz gün içinde, şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinden bir özel denetçi atanmasını isteyebilir." denilmektedir.
Genel kurulun reddi başlıklı TTK'nın 439. Maddesinde; "(1) Genel kurulun özel denetim istemini reddetmesi hâlinde, sermayenin en az onda birini, halka açık anonim şirketlerde yirmide birini oluşturan pay sahipleri veya paylarının itibarî değeri toplamı en az birmilyon Türk Lirası olan pay sahipleri üç ay içinde şirket merkezinin bulunduğu yer asliye ticaret mahkemesinden özel denetçi atamasını isteyebilir. (2) Dilekçe sahiplerinin, kurucuların veya şirket organlarının, kanunu veya esas sözleşmeyi ihlal ederek, şirketi veya pay sahiplerini zarara uğrattıklarını, ikna edici bir şekilde ortaya koymaları hâlinde özel denetçi atanır." hükmüne yer verilmiştir.
Somut olayda, davalı ... San. ve Tic. A.Ş.nin 2019 yılına ait olağan genel kurul toplantısının 31.03.2020 tarihinde yapıldığı,genel kurulda davacının bilgi alma talebinin ve özel denetçi tayinine ilişkin taleplerinin reddedildiği anlaşılmaktadır.
6102 sayılı yasanın 437/4.maddesine dayalı olarak bilgi alma hakkının kullanılmasına yönelik dava açılabilmesi için, bilgi alma ve inceleme talepleri reddedilenlerin genel kurul tarihinden sonraki 10 gün içinde mahkemeden talepte bulunması gerekir. Davacının ortağı olduğu şirketin genel kurulu 31/03/2020 tarihinde yapılmış olmasına rağmen, davacı davasını 30/06/2020 tarihinde açmış olup, genel kurulun üzerinden 3 ay sonra yani 10 günlük hak düşürücü süre geçtikten sonra açılmış olduğu anlaşıldığından davacının bilgi alma hakkının kullanılmasına yönelik talebinin hak düşürücü süre nedeniyle reddine karar verilmesi gerekmiştir.
Öte yandan denetçi isteminin kabul edilebilmesi için TTK'nın 438. Maddesine göre daha önceden bilgi alma ve/veya inceleme hakkının kullanılmış olması gerekmektedir.
Davacı tarafça genel kurulda bilgi alma hakkı kullanılmış olup davalı tarafça bir kısım hususlarda bilgi verildiği ancak davacı taraf verilen bilginin yeterli olmadığını bazı konularda ise bilgi verilmediğini iddia etmektedir. TTK 437/5 maddesine göre bilgi alma talebi reddedilen ya da yeteri kadar bilgi verilmeyen davacının bilgi alma hakkını kullanmak için dava açması gerekmektedir. Açılan dava sonucunda da elde edilen bilginin yeterli olmadığı iddiasında ise bu defa TTK 439. Maddesine göre denetçi tayini istenmesi mümkündür, ancak davacı bu dava ile hernekadar bilgi edinme hakkını kullanmak istemiş ise de TTK 437/5 maddesindeki koşulu süresinde yerine getirmemiştir. Hal böyle olunca, pay sahibinin bilgi alma hakkının bittiği yerde özel denetçilerin görevinin başlaması gerekmektedir. Bilgi alma hakkına ilişkin TTK 437.maddesinde düzenlenen hususların tamamı yerine getirilmeden TTK 439. Maddede düzenlenen denetçi tayininin talep edilmesinin mümkün olmadığı anlaşıldığından davacının özel denetçi atanmasına yönelik talebinin de dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine karar verilmesi gerektiği sonuç ve kanaatine varılmakla;
HÜKÜM: Gerekçesi Yukarıda Açıklandığı Üzere;
1-)Davacının bilgi alma hakkının kullanılmasına yönelik talebinin hak düşürücü süre nedeniyle REDDİNE,
2-)Davacının özel denetçi atanmasına yönelik talebinin dava şartı yokluğu nedeniyle USULDEN REDDİNE,
3-)Harçlar Yasası uyarınca alınması gerekli harç peşin olarak alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,
4-)Davacı yanca yapılan tüm giderlerin üzerlerinde bırakılmasına,
5-)Davalı duruşmalarda kendisini bir vekil ile temsil ettirdiğinden, hüküm tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre 4.080,00-TL maktu vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine,
5-)Davacı/davalı tarafından yatırılan gider/delil avansından artan bakiyenin re'sen davacıya/ davalıya/ vekillerine iadesine,
Dair davacı ve davalı vekillerinin yüzüne karşı kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.15/04/2021

Başkan ...
¸e-imzalıdır
Üye ...
¸e-imzalıdır
Üye ...
¸e-imzalıdır
Katip ...
¸e-imzalıdır