Danıştay 6. Daire 2019/12073 Esas 2022/873 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/12073
Karar No : 2022/873


TEMYİZ EDEN TARAFLAR : 1- (DAVACI) ... Petrol Ürünleri San. ve Tic. A.Ş.
VEKİLİ : Av. ...
2- (DAVALI) ... Belediye Başkanlığı - ...
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF : 1- ... Belediye Başkanlığı
2- ... Petrol Ürünleri San. ve Tic. A.Ş.

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İzmir İli, Konak İlçesi, ... Caddesi, ... ada, ... parsel sayılı taşınmazda ruhsatsız imalatlar yapıldığından bahisle davacı şirkete 3194 sayılı İmar Kanununun 42/2. maddesi uyarınca 217.110,00-TL para cezası verilmesine ilişkin .... tarih ve ... sayılı Konak Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararda; davacıya 217.110,00-TL para cezası verilmesine ilişkin dava konusu işlemin, 22.914,78-TL'lik kısmının iptaline, 194.195,22-TL'lik kısmı yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
1- Davacı tarafından, İdare Mahkemelerince yerindelik denetimi yapılamayacağı, dava konusu para cezasının tamamının iptal edilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.
2- Davalı idare tarafından, dava konusu para cezasına ilişkin, yerinde yaptırılan keşif sonucuna göre verilen kararın kısmen iptaline ilişkin kısmın hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI : Taraflarca savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ... 'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 17/2. maddesi uyarınca duruşma yapılmasına gerek görülmeyerek, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
İzmir İli, Konak İlçesi, ... Caddesi, ... ada, ... parsel sayılı taşınmazda ruhsatsız imalatlar yapıldığının 24/05/2017 tarihli yapı tatil tutanağı ile tespiti üzerine, davacı şirkete 3194 sayılı İmar Kanununun 42/2. maddesi uyarınca 217.110,00-TL para cezası verilmesine ilişkin ... tarih ve ... sayılı Konak Belediye Encümeni kararı alınmıştır.
Bunun üzerine görülmekte olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 5940 sayılı Kanunun 2. maddesiyle değişik 42. maddesinin 2. fıkrasında; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere, maddede belirtilen şekilde hesaplanan idari para cezalarının uygulanacağı, para cezalarına konu olan alanın hesaplanmasında, aykırılıktan etkilenen alanın dikkate alınacağı düzenlemesine yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen hükmün değerlendirilmesinden; ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılan yapılar nedeniyle verilecek para cezası miktarının belirlenmesinde dikkate alınacak temel ölçütün; yapı sınıfı ve grubu ile ruhsatsız veya ruhsata aykırı imalat alanının varsa aykırılıktan eklenen alanın katılması suretiyle bulunacak alan olduğu, temel ceza miktarı belirlendikten sonra maddede öngörülen arttırım sebeplerinin varlığı halinde arttırım sebeplerinin ayrı ayrı hesaplanacağı anlaşılmaktadır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesi uyarınca, yargı kararı ile idarelerin işlem tesisine zorlanamayacağı gibi idari eylem ve işlem niteliğinde veya idarenin takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı verilemeyeceğinden; 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinde, temel para cezasının hesaplanmasında, yapı inşaat alanı ve yapı sınıfı ve grubu temel kriterler olarak öngörüldüğünden, temel para cezasının bu kriterlere aykırı olarak hesaplandığının tespit edilmesi halinde, aykırılığı tespit edilen para cezası miktarına (c) bendinde öngörülen arttırım oranları uygulanarak belirlenen toplam para cezasının da tamamının iptal edilmesi gerektiği, temel para cezasının hesaplanmasına ilişkin aykırılıklar tespit edildikten sonra, bilirkişinin aykırılıktan etkilenen alan ve/veya yapı sınıfı grubuna ilişkin yaptığı tespitler uyarınca raporda hesaplanan para cezası miktarı esas alınarak dava konusu işlemin kısmen iptaline, kısmen davanın reddine karar verilmesi suretiyle, işlemin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlı idari yargı denetimi yetkisi aşılarak, idari eylem ve işlem niteliğinde yargı kararı verilemeyeceği, bununla beraber, temel para cezasının, 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinde öngörülen kriterlere uygun olarak hesaplandığı, ancak, (c) bendinde öngörülen artırım sebebi veya sebeplerinin uygulanması koşullarının oluşmadığının anlaşılması halinde ise para cezasının hukuka aykırılığı tespit edilen artırım sebebine isabet eden kısım yönünden kısmen iptaline karar verileceği açıktır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; İzmir İli, Konak İlçesi, ... Caddesi, ... ada, ... parsel sayılı taşınmazda ruhsatsız imalatlar yapıldığından bahisle davacı şirkete 3194 sayılı İmar Kanununun 42/2. maddesi uyarınca 217.110,00-TL Konak Belediye Encümeni kararının tesis edildiği, idare tarafından para cezasının; iki katlı ruhsatsız yapı için 251,6 m2 üzerinden 3/A yapı sınıfına göre temel para cezasına c/5, c/8 ve c/11 arttırımlarının uygulanması suretiyle 23.040,01-TL, zemin kazısı, sundurma ve kanopi için 42/2 (b) bendi uyarınca maliyet üzerinden hesaplama yapılarak 194.070,57-TL olmak üzere toplam 217.110.58-TL olarak hesaplandığı, İdare Mahkemesince, uyuşmazlığın çözümü amacıyla yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda ise iki katlı ruhsatsız yapı için 229,830 m2 üzerinden 3/A yapı sınıfına göre temel para cezasına c/5, c/8 ve c/11 arttırımlarının uygulanması suretiyle 21.048,27-TL, zemin kazısı, kanopi, tonoz, perde duvar yapımı için 42/2 (b) bendi uyarınca maliyet üzerinden hesaplama yapılarak 173.146,95-TL olmak üzere toplam 194.195.22-TL olması gerektiğinin belirtilmesi üzerine, Mahkemece dava konusu işlemin 22.914,78-TL'ye ilişkin kısmının iptaline, 194.195,22-TL'ye yönelik kısım yönünden ise davanın reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda; davalı idare elemanlarınca düzenlenen para cezası hesaplama raporunda ruhsatsız yapılan yapı nedeniyle toplam aykırılıktan etkilenen alan iki katlı yapı için 251,6 m2, zemin kazısı, sundurma ve kanopi için ise maliyet üzerinden hesaplama yapılarak 194.070,57-TL tespit edilmiş olmasına karşın, bilirkişi raporunda aykırılıktan etkilenen alanın iki katlı yapı için 229,830 m2 olarak, zemin kazısı, kanopi, tonoz, perde duvarı için ise maliyet üzerinden hesaplama yapılarak 173.146,95-TL olduğunun belirtildiği, ayrıca bilirkişi raporunda betonarme perde imalatlarının kesin bir alanının hesap edilmesinin mümkün görünmediği, keşif sırasında yer altında kaldığından hesaplama yapılamadığı belirtilmiş, söz konusu aykırılıktan etkilenen alan farklılığının temel cezayı etkileyen nitelikte olduğu dikkate alındığında, verilen para cezasında hukuka uyarlık bulunmamakta olup, İdare Mahkemesince para cezasının tamamının iptaline karar verilmesi gerekirken, bilirkişi tarafından belirlenen aykırılıktan etkilenen inşaat alanına göre hesaplanan para cezası esas alınarak para cezasının kısmen iptali, kısmen reddi yolunda karar verilmesinde hukuki isabet görülmemiştir.
Bu itibarla, davanın kısmen reddine, kısmen iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan tarafların temyiz istemlerinin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen reddine, kısmen iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 27/01/2022 tarihinde, kesin olarak, oyçokluğuyla karar verildi.






KARŞI OY (X) :
3194 sayılı Kanunun 42/2. maddesinin (a) bendinde, temel para cezasının hesaplanmasında temel kriterler olarak öngörülen yapı inşaat alanı ile yapı sınıfı ve grubunun, bilirkişi incelemesi yoluyla görülen dosyalarda, bilirkişi tarafından, idarece hesaplanan temel para cezası tutarını aşmamak koşuluyla, teknik ve bilimsel inceleme ve değerlendirmeler sonucu bulunacak temel para cezasının, bazı yönlerden söz konusu kriterlere aykırı hesaplandığının tespit edilmesi halinde, tespit edilen temel para cezası ile para cezası miktarına (c) bendinde öngörülen (idarenin uyguladığı ve Mahkemesince de hukuka uygun bulunan) arttırımların uygulanarak belirlenen toplam para cezası miktarına göre karar verilebileceği, idarece bulunan miktarın altında tespit edilen para cezasının hükme esas alınabileceği, bir başka ifade ile, temel para cezasının hesaplanmasına ilişkin aykırılıklar tespit edildikten sonra, bilirkişi tarafından, aykırılıktan etkilenen alan ve/veya yapı sınıfı grubuna ilişkin yapılan tespitler uyarınca hesaplanan miktar esas alınarak dava konusu para cezasının kısmen iptaline kısmen de reddine karar verilmesinin idari yargı denetimi yetkisinin aşılarak, idari eylem ve işlem niteliğinde yargı kararı verilmesi sonucunu doğurmayacağı, bilirkişi incelemesinin, yapılan yargılamanın bir gereği/sonucu olup usul hükümlerine tabi olduğu gibi bilirkişi tarafından resen ve kendi takdirine bağlı bir hesaplama yapılmadığı, mahkemesince belirlenen hususlarda hukuka uygunluk yönünden ve dava konusu işlemle sınırlı olarak maddi ve teknik yönlerden bir inceleme ve değerlendirme olduğu dikkate alındığında, işlemin bir kısmında hukuka aykırılık bulunmasının hukuka uygun olan diğer kısımları da hukuka aykırı hale getirmeyeceği, bu nedenle, temyiz isteminin reddedilerek Daire kararının belirtilen gerekçe ile onanması gerektiği görüşüyle çoğunluk kararına katılmıyorum.