Danıştay 8. Daire 2021/3342 Esas 2022/115 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/3342
Karar No : 2022/115

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : (...adına)
...Sendikası
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ...Üniversitesi Rektörlüğü - ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...gün ve E:..., K:...sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: ...Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı Sosyoloji bölümünde yüksek lisans öğrencisi olan davacının, devlet memurluğundan Kanun Hükmünde Kararname ile çıkarıldığından bahisle öğrenciliğinin sona erdirilmesine ilişkin ...tarih ve ...sayılı Enstitü Yönetim Kurulu kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ...İdare Mahkemesince verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararda; ...Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı kapsamında araştırma görevlisi kadrosu ile yüksek lisans programı öğrencisi olan davacının, 08/07/2018 tarih ve 30472 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 701 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin eki listede ismine yer verilmek suretiyle kamu görevinden çıkarıldığı, yüksek lisans öğrencisi olan davacının Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Yürütme Kurulunun ...tarih ve ...sayılı kararının 2/c maddesinden bahisle Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yönetim Kurulunun ...tarih ve ...sayılı işlemi ile 27.02.2019 tarihinden itibaren Enstitüden kaydının silinmesi üzerine bakılan davanın açıldığı, her ne kadar davacı, terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğundan bahisle 08/07/2018 tarih ve 30472 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 701 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin eki listede ismine yer verilmek suretiyle kamu görevinden çıkarılmış ise de, bu hususun yukarıda metnine yer verilen Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esasların 10. maddesinin 4. fıkrasında yer alan kural uyarınca yüksek lisans eğitimi ile ilişkisinin kesilmesi sonucunu doğurmayacağı, öte yandan, herhangi bir öğrencinin, suç işlemek amacıyla örgüt kurmak, böyle bir örgütü yönetmek veya bu amaçla kurulan örgüte üye olmak, üye olmamakla birlikte örgüt adına faaliyette bulunmak veya yardım etmek fiillerini işlediğinin mahkeme kararıyla ortaya konulması durumunda 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 54/a ve Yükseköğretim Kurumları Öğrenci Disiplin Yönetmeliğinin 9. maddesi uyarınca yükseköğretim kurumundan çıkarma cezası ile cezalandırılacağı, davacı hakkında dava konusu işlemin sebebini oluşturan terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğuna yönelik kesinleşmiş mahkeme kararının bulunmadığı, eğitim hakkının T.C. Anayasası ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile güvence altına alınması ve davacının araştırma görevlisi kadrosu ile ilişiğinin kesilmiş olmasının yüksek lisans eğitimi ile de ilişiğinin kesilmesi sonucunu doğurmayacağı, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Yürütme Kurulunun 18.04.2018 tarih ve 16 sayılı kararının 2/c maddesi gereği davalı idarece davacının Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünden kaydının silinmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesince; ......Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü, Genel Sosyoloji ve Metodoloji Anabilim Dalı kadrosuna Öğretim Üyesi Yetiştirme (ÖYP) Programı kapsamında araştırma görevlisi olarak atanıp 19.09.2014 tarihinde göreve başlayan davacının, Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esaslar'ın 9. maddesinin 5. Fıkrası uyarınca Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamında Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Anabilim Dalında yüksek lisans yapmak üzere kadrosuna bağlı olarak, yüksek lisans öğrencilik kaydının 18.02.2015 tarihinde yapıldığı, 08/07/2018 tarih ve 30472 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 701 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin eki listede ismine yer verilmek suretiyle kamu görevinden çıkarıldığı, yüksek lisans öğrencisi olan davacının Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Yürütme Kurulunun 18.04.2018 tarih ve 16 sayılı kararının 2/c maddesinden bahisle Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yönetim Kurulunun 07.03.2019 tarih ve 3254 sayılı işlemi ile 27.02.2019 tarihinden itibaren Enstitüden kaydının silinmesi üzerine bakılan davanın açıldığı, Uyuşmazlık konusu olayda davacının genel kontenjan dahilinde sınavla lisansüstü eğitime başlayan öğrencilerden olmadığı, ÖYP için belirlenen özel kontenjanlar dahilinde kadrolarına bağlı olarak sınavsız şekilde yüksek lisans eğitimine başlayan öğrencilerden olduğu, söz konusu eğitime başlamasının tamamen kadrosuna bağlı olarak tesis edildiği, mezuniyet sonrası hizmet zorunluluğu bulunan ÖYP lisansüstü eğitim kontenjanlarının, kamu görevinden çıkarılmış, öğretim elemanı olarak çalışması mümkün olamayacak adayla işgal edilmesinin ÖYP’den beklenen kamu yararı ile çelişeceği, neticede dava konusu olan işlemde hukuka aykırılık olmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun kabulüyle, .... İdare Mahkemesi'nin ...gün ve E: ..., K: ...sayılı kararının kaldırılmasına, davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, memuriyetten ihracı sonrası takip eden güz dönemi ve bahar döneminde kaydının yenilendiği, temel haklardan biri olan eğitim hakkının hakka ve mevzuata aykırı olarak kısıtlandığı, temyiz isteminin kabulü gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, davacının sözde barış bildirgesini imzalayan akademisyenlerden olması sebebiyle 701 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli listede ismine yer verilmek suretiyle kamu görevinden çıkarıldığı, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 18.04.2018 tarih ve 16 sayılı Yürütme Kurulu Kararının 2-c maddesi gereğince Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamında görev yapan davacının öğrencilikle ilişiğinin kesildiği, tesis edilen işlemin hukuka ve mevzuata uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile isteme konu ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
...Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı Sosyoloji bölümünde yüksek lisans öğrencisi olan davacının, devlet memurluğundan Kanun Hükmünde Kararname ile çıkarıldığından bahisle öğrenciliğinin sona erdirilmesine ilişkin ...tarih ve ...sayılı Enstitü Yönetim Kurulu kararının iptali istenilmiştir.

İLGİLİ MEVZUAT:
2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın "Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi" başlıklı 42.maddesinde, "Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz. Öğrenim hakkının kapsamı kanunla tespit edilir ve düzenlenir. Eğitim ve öğretim, Atatürk ilkeleri ve inkılâpları doğrultusunda, çağdaş bilim ve eğitim esaslarına göre, Devletin gözetim ve denetimi altında yapılır. Bu esaslara aykırı eğitim ve öğretim yerleri açılamaz. Eğitim ve öğretim hürriyeti, Anayasaya sadakat borcunu ortadan kaldırmaz. İlköğretim, kız ve erkek bütün vatandaşlar için zorunludur ve Devlet okullarında parasızdır...Eğitim ve öğretim kurumlarında sadece eğitim, öğretim, araştırma ve inceleme ile ilgili faaliyetler yürütülür. Bu faaliyetler her ne suretle olursa olsun engellenemez..." hükmüne yer verilmiştir.
Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esasların, Yükseköğretim Genel Kurulu'nun 12/02/2015 tarihli kararı ile değiştirilen 10. maddesinin 4. fıkrasında, "YÖK tarafından ilan edilen lisansüstü eğitim kontenjanlarına yerleştirilen araştırma görevlilerinin öğretim üyesi yetiştirme kadrosu ile ilişiklerinin kesilmesi halinde, lisansüstü eğitimle de ilişikleri kesilir" kuralı yer almakta iken, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 15/10/2015 günlü ve E:2015/1112 sayılı kararıyla Anayasa'nın kimsenin, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamayacağına ilişkin hükmü ile Avrupa İnsan hakları Mahkemesi'nin Sözleşme'ye taraf bir ülkenin kendi egemenliği altında olan kişileri halihazırda mevcut olan eğitim kurumlarına erişim hakkından hukuka aykırı olarak mahrum bırakamayacağı ve bu hakkın yükseköğretimi de kapsadığı yönündeki kararları gözönünde bulundurulduğunda, Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile koruma altına alınan eğitim hakkından yoksun bırakılma sonucunu doğuran dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle yürütülmesinin durdurulmasına karar verildiği, bu karar gereğince Yükseköğretim Genel Kurulunun 04/02/2016 tarihli kararıyla söz konusu Esasların 10. maddesinin 4. fıkrasının "YÖK tarafından ilan edilen lisansüstü eğitim kontenjanlarına yerleştirilen araştırma görevlilerinin ÖYP kadrosu ile ilişiklerinin kesilmesi lisansüstü eğitimle de ilişiğin kesilmesi neticesini doğurmaz." şeklinde değiştirilmiştir.
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Yürütme Kurulu, 18.04.2018 tarih ve 16 sayılı kararının 2. maddesi (c) bendi ile; "Kamu görevinden çıkarılan veya açığa alınan Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamında araştırma görevlisi olanlar" bakımından, " (c) Genel kontenjan dahilinde lisanüstü eğitime başlamayıp da Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esaslar çerçevesinde ve ÖYP için belirlenen özel kontenjanlar dahilinde kadrolarına bağlı olarak sınavsız şekilde lisansüstü eğitimlerine başlayıp sürdüren araştırma görevlilerinin kamu görevinden çıkarılmalarıyla birlikte öğrenciliklerinin de sona ermesi gerekeceğinden ders kayıtlarının yapılmasının uygun olmayacağına" karar vermiştir.
18.08.2012 tarihli ve 28388 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yükseköğretim Kurumları Öğrenci Disiplin Yönetmeliğinin "Yükseköğretim Kurumundan Çıkarma Cezasını Gerektiren Disiplin Suçları" başlıklı 9/1-a maddesinde; "mahkeme kararıyla kesinleşmiş olmak kaydıyla, suç işlemek amacıyla örgüt kurmak, böyle bir örgütü yönetmek veya bu amaçla kurulan örgüte üye olmak, üye olmamakla birlikte örgüt adına faaliyette bulunmak veya yardım etmek" fiilinin yükseköğretim kurumundan çıkarma cezası gerektirdiği düzenlemesine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Eğitim hakkının T.C. Anayasası ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile güvence altına alınmış olduğu hususu göz önüne alındığında, davacının araştırma görevlisi kadrosu ile ilişiğinin kesilmiş olmasının yüksek lisans eğitimi ile de ilişiğinin kesilmesi sonucunu doğurmayacağı açıktır.
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Yürütme Kurulunun 18.04.2018 tarih ve 16 sayılı kararının 2/c maddesi gereği davalı idarece davacının Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünden kaydının silinmesine ilişkin dava konusu işlem tesis edilmiş ise de, yükseköğretim kurumlarında öğrenci statüsünde bulunan kişilerin bu statülerinin sona erdirilmesi hususu ilgili disiplin mevzuatı hükümlerine tabidir. Yükseköğretim Kurumları Öğrenci Disiplin Yönetmeliği hükümlerine göre, herhangi bir öğrencinin, suç işlemek amacıyla örgüt kurmak, böyle bir örgütü yönetmek veya bu amaçla kurulan örgüte üye olmak, üye olmamakla birlikte örgüt adına faaliyette bulunmak veya yardım etmek fiillerini işlediğinin Mahkeme kararıyla ortaya konulması ve söz konusu kararın kesinleşmesi durumunda yükseköğretim kurumundan çıkarma cezası ile cezalandırılabileceği açıktır.
Bu durumda, davacının suç işlemek amacıyla örgüt kurmak, böyle bir örgütü yönetmek veya bu amaçla kurulan örgüte üye olmak, üye olmamakla birlikte örgüt adına faaliyette bulunmak veya yardım etmek fiillerinden herhangi biri ya da hepsini işlediğine veya bu yönde eylemde/faaliyette bulunduğuna dair adli yargı mahkemelerince verilen kesinleşmiş bir karar bulunmadığı, dolayısıyla ortada Yönetmeliğin 9/1-a maddesi uyarınca verilmiş böyle bir karar olmadan yükseköğretim kurumundan çıkarma cezası verilemeyeceği sonucuna ulaşılmıştır.
Diğer yandan, davacı hakkında Yükseköğretim Kurumları Öğrenci Disiplin Yönetmeliğinin 9/1-a maddesi uyarınca suç işlemek amacıyla örgüt kurmak, böyle bir örgütü yönetmek veya bu amaçla kurulan örgüte üye olmak, üye olmamakla birlikte örgüt adına faaliyette bulunmak veya yardım etmek fiillerinden dolayı mahkumiyet hükmü kurulması ve söz konusu hükmün kesinleşmesi durumunda, idarece yeniden işlem tesis edilebileceği de açıktır.
Bu itibarla dava konusu işlemde hukuka uygunluk görülmemiş olup, temyize konu ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...gün ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 20/01/2022 tarihinde kesin olarak oybirliği ile karar verildi.